Rośnie liczba przypadków udarów mózgu. Dlaczego coraz częściej chorują młodzi ludzie?

Według najnowszego raportu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego oraz Fundacji Zdrowie i Edukacja ad Meritum - "Neurologia w Polsce. Stan obecny i perspektywy rozwoju" choroby neurologiczne, w tym udar mózgu, rozwijają się w naszym społeczeństwie coraz częściej. Okazuje się, że w Polsce dochodzi do ok. 90 tys. udarów mózgu rocznie. Wcześniej było to ok. 60-70 tys. przypadków. Co gorsze - aż 30 proc. wszystkich zachorowań dotyczy osób poniżej 65. roku życia. Większość przypadków stanowi udar niedokrwienny (ok. 87 proc.). Około 30 proc. chorych do końca życia musi mierzyć się z pewnym stopniem niepełnosprawności po udarze.  

Udar mózgu niedokrwienny 

Stanowi niemal 90 proc. wszystkich udarów. Dochodzi do niego na skutek niedrożności jednej z tętnic, które znajdują się w mózgu. W efekcie komórki mózgu nie otrzymują wystarczającej ilości krwi i tlenu, co powoduje ich uszkodzenie. Najczęstszą przyczyną jest miażdżyca naczyń krwionośnych lub zator wewnątrz tętnic mózgowych. 

Udar krwotoczny mózgu 

Potocznie nazywa się go wylewem, ponieważ w jego przebiegu dochodzi do pęknięcia naczyń krwionośnych w mózgu i wypłynięcia krwi do struktur mózgowych - niszczy je i powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Jednocześnie nie dociera do dalszych części tętnicy i nie odżywia części komórek mózgu. 

Udar mózgu krwotoczny (wylew) klasyfikuje się też ze względu na miejsce jego występowania, wyróżniamy: 

• krwotok śródmózgowy - uszkodzone naczynie krwionośne znajduje się wewnątrz mózgu; 
• krwotok podpajęczynówkowy - do uszkodzenia naczynia krwionośnego doszło na powierzchni mózgu, krew gromadzi się między mózgiem, a otaczającą go błoną. 

Zdaniem prof. A. Kostery-Pruszczyk lawinowy wzrost przypadków udaru mózgu wiąże się po części ze starzeniem się społeczeństwa (żyjemy coraz dłużej, a udar to choroba, której ryzyko zwiększa się wraz z wiekiem), ale też niezdrowym stylem życia, jaki prowadzimy. Lekarka w wywiadzie dla PAP podkreśla, że coraz więcej młodych osób zmaga się z różnymi chorobami metabolicznymi, które zwiększają ryzyko udaru. Najmłodsza pacjentka miała 20 lat, a na SOR coraz częściej trafiają też 30- i 40-latkowie z udarem mózgu. 

Najczęstsze przyczyny udaru mózgu: 

• miażdżyca;
• nadciśnienie tętnicze; 
• choroby kardiologiczne (np. migotanie przedsionków); 
• cukrzyca,
• otyłość; 
• wysokie stężenie cholesterolu; 
• schorzenia nerek; 
• nadużywanie alkoholu; 
• palenie papierosów; 
• siedzący tryb życia;
• brak regularnej aktywności fizycznej. 

Wyróżnia się kilka kluczowych objawów, które wskazują na udar mózgu: 

• osłabienie mięśni twarzy, objawiające się asymetrią, np. opadanie jednego kącika ust lub powieki; 
• zaburzenia mowy - niewyraźne mówienie; 
• osłabienie języka, trudności z przełykaniem; 
• osłabienie lub niedowład kończyn po jednej ze stron; 
• zaburzenia widzenia - rozmycie, niedowidzenie, rozdwojenie obrazu; 
• zaburzenia równowagi i trudności z poruszaniem się; 
• nagły, silny ból głowy; 
• utrata przytomności. 

Metoda FAST 

To metoda, która pozwala szybko zareagować na udar mózgu. Nazwa pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: 

• F (Face) - asymetria twarzy, opadanie kącika ust; 
• A (Arms) - problem z uniesieniem ręki; 
• S (Speech) - trudności z mową; 
• T (Time) - należy jak najszybciej wezwać karetkę pogotowia. 

Czas ma kluczowe znacznie w przypadku udaru mózgu. Nawet jeśli nie mamy pewności, czy dane objawy na niego wskazują, należy wezwać karetkę pogotowia. Każda minuta może być na wagę złota i zmniejszyć obszar uszkodzenia komórek mózgu, a w związku z tym późniejszych deficytów neurologicznych. Nie wolno więc czekać na konsultację lekarza pierwszego kontaktu ani samodzielnie próbować dostać się do szpitala. 

Im później zostanie wykryty udar mózgu, tym większe ryzyko poważnych zaburzeń neurologicznych i kardiologicznych. Do najczęstszych skutków udaru zalicza się: 

• zaburzenia neurologiczne: napady padaczkowe, zaburzenia psychiczne, demencja; 
• zaburzenia układu sercowo-naczyniowego: zawał serca, niewydolność krążenia; 
• problemy z oddychaniem, zapalenia płuc; 
• zakażenia dróg moczowych; 
• problemy z połykaniem; 
• przykurcze i zaniki mięśni, trudności lub niemożliwość poruszania się; 
• odleżyny i odparzenia w związku z unieruchomieniem w łóżku; 
• zaburzenia fizjologiczne. 

Lekarz diagnozuje udar mózgu na podstawie objawów, a także tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego głowy. Na podstawie tych badań można określić rodzaj udaru i jego umiejscowienie. Badania pomocnicze to usg tętnic szyjnych, echokardiografia obraz badania krwi. Diagnostykę ponawia się po kilku dniach i tygodniach, bo dopiero po pewnym czasie można ocenić, jak duży obszar mózgu uległ uszkodzeniu. 

Leczenie polega na przyjmowaniu środków farmakologicznych (dostosowanych do typu udaru), rzadziej konieczna jest operacja chirurgiczna. W ciężkich przypadkach niezbędne może być podłączenie do respiratora. Jeśli udar niedokrwienny zostanie wcześnie wykryty (do 3 lub 6 godzin od pierwszych objawów), jest możliwość podania leku rozpuszczającego zakrzep. Dalsze leczenie obejmuje odpowiednią pielęgnację chorego oraz intensywną rehabilitację.  

Czytaj także: 

Ból za okiem, na potylicy lub skroni to sygnał ostrzegawczy. Co mówi o zdrowiu rodzaj bólu głowy?

Co może oznaczać podwójne widzenie? To powód do pilnych badań

Najważniejsze, by uchronić się przed zawałem serca. Lekarz: Zapominamy o podstawach

Źródła: 

ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/raporty/nfz-o-zdrowiu-udar-niedokrwienny-mozgu 

neurologia-praktyczna.pl/a6196/Udar-mozgu.html 

PAP Zdrowie