Jelita to nie tylko odporność. Bakterie wpływają na rozwój tych chorób
Kondycja jelit, jak i całego układu pokarmowego, ma bardzo duży wpływ na ogólny stan zdrowia, stąd popularne twierdzenie, że 70 proc. naszej odporności pochodzi z jelit. To właśnie w nich dochodzi do wchłaniania składników odżywczych z pokarmu i w nich dochodzi do eliminacji szkodliwych substancji i resztek pokarmowych. Czy stan jelit może wpływać na rozwój alergii i jaką rolę odgrywają w chorobie bakterie jelitowe?
Częstość występowania atopowego zapalenia skóry (AZS), alergicznego nieżytu nosa (AR) i astmy alergicznej (AA) dramatycznie wzrosła w ciągu ostatnich trzech dekad. AZS jest częstą zapalną chorobą skóry, charakteryzującą się nawracającymi zmianami wypryskowymi.
Alergiczny nieżyt nosa jest niezakaźną chorobą zapalną błony śluzowej nosa, której typowymi objawami są napadowe kichanie, wodnista wydzielina z nosa, swędzenie i przekrwienie błony śluzowej nosa.
Astma alergiczna jest chorobą zapalną dróg oddechowych, która powoduje nawracające sapanie, ucisk w klatce piersiowej, duszność i produkcję śluzu. Obecnie nie ma skutecznego radykalnego leczenia AZS, AR lub AA.
Glikokortykoidy i leki przeciwhistaminowe są powszechnie stosowane w leczeniu tych trzech chorób alergicznych, ale objawy mają tendencję do nawrotu po odstawieniu leku. AZS, AR i AA są związane z czynnikami genetycznymi, dietetycznymi i środowiskowymi (takimi jak zanieczyszczenie powietrza i ekspozycja na alergeny), jednak podstawowe przyczyny pozostają niejasne.
Flora jelitowa jest dynamicznym ekosystemem, a zaburzenie składu ilościowego i jakościowego bakterii znajdujących się w jelitach, może powodować zaburzenia metaboliczne mikroorganizmów jelitowych i prowadzić do dysfunkcji układu odpornościowego. Dzięki dogłębnym badaniom osi jelitowo-skórnej i jelitowo-płucnej, zwrócono większą uwagę na wpływ flory jelitowej na skórę i drogi oddechowe.
Kilka badań wykazało, że obfitość niektórych szczepów flory jelitowej zmienia się znacząco u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry, nieżytem nosa i astmą alergiczną w porównaniu ze zdrowymi osobami. Wskazuje to na potencjalną zależność między florą jelitową, a tymi trzema chorobami alergicznymi.
Flora jelitowa może regulować odporność nabytą poprzez utrzymywanie równowagi między limfocytami T, co może wyjaśniać wpływ flory jelitowej na atopowe zapalenie skóry, alergiczny nieżyt nosa i astmę alergiczną.
Wykazano, że bakterie rodzaju Dialister i Prevotella mogą być czynnikami ochronnymi dla AZS. Zaburzenia regulacji immunologicznej są zależne od limfocytów Th2 (stymulują rozwój reakcji alergicznych) i Th17, a ich obecność została wykazana w chorobach alergicznych oraz autozapalnych i autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), stwardnienie rozsiane (SM) a także łuszczyca, zespół Sjögrena czy nieswoiste zapalenie jelit. Ich głównym działaniem patologicznym jest utrzymywanie przewlekłego stanu zapalnego organizmu, co sprzyja degradacji tkanek własnego organizmu.
Przykładowo w reumatoidalnym zapaleniu stawów bakterie te wpływają na niszczenie chrząstki oraz kości w zaatakowanych stawach, a w SM uczestniczą w przerwaniu bariery krew-mózg, Ponadto bakterie rodzaju Dialister są producentem propionianu w przewodzie pokarmowym, a bakterie rodzaju Prevotella mogą rozkładać włókna i wytwarzać propionian i maślan.
Rodzina bakterii Bacteroidaceae są czynnikami ryzyka atopowego zapalenia skóry. Badania wykazały, że liczebność bakterii rodzaju Bacteroides u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry jest znacznie większa niż u osób zdrowych, a jej odsetek jest powiązany z nasileniem objawów atopowego zapalenia skóry. Bakterie te dominują u osób, które w swojej głównej diecie spożywają białko i tłuszcze zwierzęce. Z kolei rodzaj Prevotella dominuje u osób, których główną dietą są owoce i warzywa.
Badania Nosratiego i in. wykazało, że spożycie warzyw może złagodzić objawy atopowego zapalenia skóry. Sugeruje to, że związek między florą jelitową a AZS można w przyszłości badać z perspektywy diety. W końcu o wiele łatwiej jest dostosować nawyki żywieniowe niż zmienić czynniki genetyczne lub środowiskowe.
Maślan, czyli metabolit mikroflory jelitowej, może być ważnym łącznikiem między mikroflorą jelitową a chorobami alergicznymi. Bakterie rodzaju Subdoligranulum i rodzaju Collinsella, to "producenci" maślanu, uznani za czynniki ochronne alergicznego nieżytu nosa i astmy alergicznej.
Obecność maślanu może poprawić funkcję bariery nabłonkowej dróg oddechowych, a w przypadku astmy alergicznej wpływa on do eozynofilii, które docierają do oskrzeli i uśmierca je.
Maślan może hamować uwalnianie czynników immunologicznych typu 2, takich jak interleukiny 5 i 13, przez komórki ILC2, co może zmniejszać odpowiedź zapalną astmy alergicznej.
Maślan, czyli kwas masłowy, jest niezwykle ważnym kwasem tłuszczowym, krótkołańcuchowym. Odpowiada on za fermentację niestrawionych włókien błonnika, jest źródłem energii dla komórek ścian okrężnicy, a także odgrywa ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej bariery między okrężnicą, a krwioobiegiem.
Ten krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy obecny jest w produktach spożywczych, takich jak:
- masło,
- mleko,
- jogurty,
- kiszonki,
- fermentowane produkty sojowe.
Spożywanie powyższych produktów jest wskazane oczywiście tylko u osób, które nie mają potwierdzonej alergii i nie występują u nich alrgiczne odczyny po spożyciu np. mleka.
CZYTAJ TAKŻE:
Naturalne blokery histamin. Jedz częściej, by pozbyć się przykrych objawów
Nie tylko orzechy i mleko. Poznaj osiem produktów, które silnie uczulają
