Rzekomobłoniaste zapalenie jelit - postać biegunki poantybiotykowej
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit jest jedną z najczęstszych przyczyn biegunek u pacjentów leczonych w szpitalu. Najczęściej do rozwoju choroby dochodzi w efekcie zaburzenia składu flory jelitowej spowodowanego długotrwałą antybiotykoterapią. Kto jest najbardziej narażony na zachorowanie? Jak się objawia i w jaki sposób leczy się rzekomobłoniaste zapalenie jelit?
Zdecydowanie najczęstszą przyczyną rzekomobłoniastego zapalenia jelit jest zakażenie beztlenową bakterią Clostridioides difficile. Jest to bakteria, której aktywność w jelicie, w prawidłowych warunkach, jest hamowana przez obecną w przewodzie pokarmowym naturalną florę bakteryjną. Jednak, kiedy skład tej flory zostanie zaburzony, najczęściej w wyniku antybiotykoterapii, może dojść do nadmiernego rozrostu C. difficile w jelicie. Bakterie te uwalniają dwa rodzaje toksyn - A i B, które działają toksycznie na komórki błony śluzowej jelita, przyczyniając się do rozwoju stanu zapalnego i objawów chorobowych.
Największe ryzyko wystąpienia rzekomobłoniastego zapalenia jelit dotyczy pacjentów, którzy są w trakcie antybiotykoterapii lub niedawno ją zakończyli. Do rozwoju choroby często dochodzi podczas terapii fluorochinolonami, klindamycyną i cefalosporynami, jednak tak naprawdę może wywołać ją każdy lek przeciwbakteryjny.
Niekiedy choroba rozwija się także u pacjentów przyjmujących leki immunosupresyjne czy przeciwnowotworowe. Szpitale i domy opieki medycznej są licznym rezerwuarem Clostridioides difficile, dlatego do rozwoju zakażenia najczęściej dochodzi u chorych długotrwale hospitalizowanych. Oprócz tego ryzyko zakażenia wzrasta wraz z wiekiem, jest także zdecydowanie wyższe u osób z upośledzoną odpornością i niewydolnością nerek.
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit jest jedną z najcięższych manifestacji zakażenia bakterią Clostridioides difficile. Objawy mogą się pojawić już w trakcie antybiotykoterapii (najczęściej po ok. 3-10 dniach) lub nawet po 10 tygodniach po jej zakończeniu.
Głównym i najbardziej uciążliwym symptomem jest obfita, zielonkawa biegunka, czasami z domieszką krwi i śluzu. Pacjenci oddają nawet do 20-30 stolców na dobę, towarzyszą temu intensywne, kurczowe bóle brzucha i gorączka. Często przebieg choroby jest łagodny i objawy ustępują samoistnie po ok. 5-10 dniach. Czasami jednak objawy mogą być nasilone i prowadzić do groźnych dla życia powikłań.
Rozpoznanie rzekomobłoniastego zapalenia jelit stawia się na podstawie objawów występujących u pacjenta i wyników dodatkowych badań diagnostycznych. Aby potwierdzić zakażenie bakterią Clostridioides difficile, wykonuje się testy wykrywające toksyny drobnoustroju w kale. Oprócz tego badania laboratoryjne mogą ukazać cechy toczącego się stanu zapalnego - podwyższenie poziomu leukocytów we krwi i CRP. Mogą się także pojawić zaburzenia stężeń elektrolitów i poziomu albumin we krwi.
Pacjentom z podejrzeniem rzekomobłoniastego zapalenia jelit można wykonać również kolonoskopię. Charakterystyczne dla tej choroby jest występowanie na błonie śluzowej licznych żółtawych tarczek i guzków (to błony rzekome), które są efektem odcinkowej martwicy i nagromadzenia komórek zapalnych. Pojawiają się one jednak najczęściej u pacjentów z ciężką postacią choroby - w przebiegu łagodnej infekcji obraz jelita w endoskopii zwykle jest prawidłowy.
U pacjentów z łagodnym przebiegiem choroby objawy ustępują zwykle po odstawieniu antybiotyku, który wywołał rzekomobłoniaste zapalenie jelit. Jeżeli mimo to objawy się utrzymują, stosuje się antybiotyki skuteczne przeciwko Clostridioides difficile - wankomycynę lub metronidazol.
Pacjenci z ciężkim przebiegiem choroby powinni być leczeni w szpitalu, aby możliwe było wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i szybka reakcja, jeśli wystąpią powikłania.
Powikłania rzekomobłoniastego zapalenia jelit zwykle występują u osób z ciężkim i piorunującym przebiegiem choroby. Do najpoważniejszych, niekiedy śmiertelnych w skutkach powikłań zalicza się:
- rozdęcie okrężnicy (megacolon toxicum),
- niedrożność porażenną jelit,
- perforację okrężnicy i zapalenie otrzewnej (związane z wyciekiem treści jelitowej i bakterii poza światło jelita),
- uogólnione obrzęki i wstrząs.
CZYTAJ TAKŻE:
Najlepszy dla jelit. Będziesz zaskoczony, jak faktycznie działa
