W ten sposób wątroba wysyła ci sygnał SOS. Zauważysz na skórze
Schorzenia wątroby powodują bardzo różnorodne objawy. Pojawiają się one m.in. ze strony układu pokarmowego, a także skóry, i właśnie te ze strony skóry, poza jej zażółceniem, zwykle nie są łączone przez chorych z zaburzeniami pracy wątroby. Tymczasem i świąd, i obrzęki, a także przebarwienia mogą świadczyć o tym, że z narządem dzieje się coś niedobrego. Jakie jeszcze objawy pojawiają się na skórze, gdy wątroba choruje? Na co zwrócić uwagę? Przywołujemy kilka skórnych manifestacji chorób wątroby.
Świąd to częsty objaw różnych chorób wątroby i jeden z najbardziej dokuczliwych. Do schorzeń, które mogą przebiegać ze świądem, zalicza się przede wszystkim te, które oprócz miąższu wątroby mogą upośledzać również przepływ żółci przez wewnątrzwątrobowe drogi żółciowe. W przypadku występowania świądu pod uwagę bierze się m.in. pierwotne zapalenie dróg żółciowych, kamicę żółciową przewodową, cholestazę ciążową, marskość wątroby, przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C czy alkoholową chorobę wątroby. Świąd może dotyczyć całego ciała lub jego fragmentów i mieć różne nasilenie. Najbardziej daje się we znaki w obrębie kończyn górnych i stóp. W nocy przybiera na sile. Świąd prowokuje do drapania, czego efektem są często linijne zadrapania (przeczosy), niekiedy nadkażone bakteryjnie. Warto zaznaczyć, że świąd najczęściej kojarzony jest ze schorzeniami dermatologicznymi i raczej nie skłania do wizyty u lekarza. Tymczasem może oznaczać problemy z wątrobą czy nerkami, cukrzycę, a także choroby tarczycy lub krwi.
Żółtaczka, inaczej niż świąd, najczęściej kojarzona jest właśnie z chorobami wątroby. Pojawia się, gdy pod wpływem nadmiaru bilirubiny krążącej we krwi dochodzi do jej odkładania się w skórze, twardówkach oczu i błonach śluzowych, co prowadzi do ich żółtawego zabarwienia (może mieć jednak różną gamę kolorów - od żółtego aż po brązowy). Najpierw widoczna jest w oczach, potem na skórze, a w wyniku leczenia ustępuje w odwrotnej kolejności. Przyczyną żółtaczki mogą być m.in. zapalenia wątroby (wirusowe, np. WZW typu A, B lub C, alkoholowe czy polekowe). Żółtaczka może też być objawem zaawansowanego uszkodzenia wątroby, czyli marskości.
Pajączki naczyniowe to poszerzone, drobne naczynia krwionośne, które swoim wyglądem przypominają pająki lub korzenie drzew. Mogą mieć różne rozmiary - od kilku milimetrów nawet do kilku centymetrów. Uciśnięcie pajączka powoduje odpływ krwi i chwilowe jego zniknięcie, ale po zwolnieniu ucisku ponownie staje się on widoczny. W przypadku rozwijającej się choroby wątroby można je zauważyć na szyi, ramionach czy klatce piersiowej. Zmiany te są bardzo charakterystyczne dla przewlekłej choroby wątroby, zwłaszcza o etiologii alkoholowej.
W przebiegu chorób wątroby, szczególnie u pacjentów z marskością wątroby, można zaobserwować również występowanie skóry banknotowej - banknotowej, gdyż fakturą przypomina papier wykorzystywany do produkcji banknotów. Skóra staje się sucha, ścieńczała, pomarszczona, jakby postarzała. Zmiany te występują głównie na karku, klatce piersiowej, policzkach, dłoniach, palcach i często towarzyszą im pajączki.
Rumień dłoni, czyli zaczerwienienie kłębu lub kłębika dłoni, występuje u większości osób z marskością wątroby. Zaczerwienieniu towarzyszy zazwyczaj nadmierne ucieplenie. Rumień dłoni może występować równocześnie z rumieniem podeszwowej powierzchni stóp. Zmiana w postaci rumienia nie musi jednak świadczyć o problemach z wątrobą - pojawia się też np. w przebiegu nadczynności tarczycy, choroby reumatycznej, gruźlicy czy nowotworów złośliwych.
Zaburzenia pracy wątroby mogą objawiać się również obrzękami. Opuchlizna spowodowana jest nieprawidłową syntezą białek, które są konieczne do zachowania przeciwobrzękowego ciśnienia onkotycznego. W organizmie dochodzi do zatrzymania dużej ilości wody, umiejscowionej poza komórkami i poza naczyniami krwionośnymi. Chora wątroba radzi sobie również o wiele gorzej z odtruwaniem organizmu z toksyn, co również przyczynia się do występowania obrzęków. W przypadku chorób wątroby można zaobserwować opuchliznę stóp, kostek, całych nóg i brzucha. Uwaga - stopniowo powiększający się obwód brzucha z towarzyszącym dyskomfortem w obrębie jamy brzusznej, pobolewaniem i nudnościami może być sygnałem wodobrzusza. Nawracająca opuchlizna nóg może świadczyć np. o stłuszczeniu wątroby.
Żółtaki to miękkie grudki o żółtawym zabarwieniu, z reguły lokalizujące się w okolicy powiek. Pojawiają się też jednak w okolicy stawu łokciowego i kolanowego, ścięgien, na rękach, stopach i w okolicy pośladków. Ich obecność przypisuje się nadmiarowi trójglicerydów i cholesterolu we krwi oraz nieprawidłowej gospodarce lipidowej. Żółtaki występują m.in. w przebiegu pierwotnej marskości żółciowej wątroby.
Inną zmianą skórną, która może oznaczać przewlekłą chorobę wątroby, są przebarwienia. Mogą one koncentrować się w okolicy ust, oczu i grzbietowych powierzchni dłoni, zwłaszcza w obszarach ciała narażonych na nasłonecznienie. U części pacjentów przebarwienia dotyczą błony śluzowej policzków i spojówek.
Zmiany w owłosieniu także należą do objawów chorej wątroby. Utrata owłosienia dotyczy głównie okolicy przedramion, pach, a także włosów łonowych, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Panowie obserwują wolniejsze tempo wzrostu zarostu na twarzy. Poza tym dochodzi u nich do spadku libido oraz uwydatnienia gruczołów sutkowych. Zmiany te mogą być wynikiem marskości wątroby.
Źródła:
Skórne manifestacje chorób wątroby, dr hab. med., prof. nadzw. Uniwersytetu Rzeszowskiego Krzysztof Gutkowski, dr n. med. Dorota Gutkowska [dostęp: 31.01.2024];
Charakterystyka i patogeneza świądu skóry w chorobach wątroby, https://gastroenterologia-praktyczna.pl/a3549/Charakterystyka-i-patogeneza-swiadu-skory-w-chorobach-watroby.html/ [dostęp: 31.01.2024].
CZYTAJ TAKŻE:
Dieta, która wesprze wątrobę. Co jeść, a czego unikać, by ją zregenerować?
Pij kawę, a ochronisz wątrobę. Zadziała pod jednym warunkiem
