Rak jądra, czyli choroba młodych mężczyzn - charakterystyka, przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie, rokowania

Rak jądra to choroba, która atakuje głównie młodych mężczyzn. Jak pokazują badania, dotyka przede wszystkim pacjentów w wieku 15-40 lat. Co roku w Polsce wykrywa się ponad 800 przypadków tego nowotworu. Aby zwrócić uwagę na problem, każdego roku w listopadzie organizowana jest akcja Movember, która ma zachęcić młodych mężczyzn do samobadania i regularnych wizyt lekarskich.

W przypadku raka jądra wyróżnić można dwa główne typy choroby. To nasieniaki i nienasieniaki. Najczęściej rozpoznaje się nasieniaki klasyczne, nasieniaki spermatocytarne oraz potworniaka, raka zarodkowego, guza pęcherzyka żółtkowego i nabłoniaka kosmówkowego. Rokowania raka jądra zależą oczywiście od stopnia zaawansowania choroby i typu nowotworu. Wcześnie rozpoznany rak jest praktycznie w pełni wyleczalny. Szacuje się, że w tym wypadku odsetek pięcioletniego przeżycia pacjenta wynosi prawie 100 proc.

Jak do tej pory nie określono bezpośredniej przyczyny raka jądra. Z pewnością jednak możemy mówić o pewnych czynnikach, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór jądra. To przede wszystkim nawracające się stany zapalne i bakteryjne. Mogą być one spowodowane przebytymi chorobami, np. świnką lub nieprawidłową higieną. Co ciekawe, ważnym czynnikiem może być także rasa. Jak pokazują badania, biali mężczyźni znacznie częściej chorują na raka jądra.

Inne czynniki sprzyjające rozwojowi raka jądra:

•    wnętrostwo - niezstąpienie jądra do moszny,
•    zespół Klinefeltera - obecność dodatkowego chromosomu X,
•    hipogonadyzm,
•    zespół feminizujących jąder,
•    przebyte operacje przepuchlizny,
•    wcześniejsze zachorowanie na raka jądra,
•    występowanie raka jądra w rodzinie - zwłaszcza u ojca lub brata,
•    późna (powyżej 35. roku) ciąża u matki,
•    siedzący tryb życia,
•    wcześniejsze urazy jąder,
•    wirus HIV. 
  

Rak jądra przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Dlatego tak ważne jest samobadanie. Tylko w ten sposób można wyczuć charakterystyczny guz w jądrze lub obrzęk. Zdarza się również, że pacjenci skarżą się na uczucie ciężaru i rozpierania w jądrze. Inne symptomy pojawić się mogą dopiero wraz z rozwojem choroby i pojawieniem się przerzutów.

To przede wszystkim:

•    bóle brzucha,
•    bóle pleców,
•    intensywny kaszel,
•    krwioplucie,
•    duszności,
•    powiększenie węzłów chłonnych.

Często zdarza się również, że rakowi jądra towarzyszy ginekomastia, czyli powiększenie piersi.

Raka jądra często rozpoznać można już na podstawie badania palpacyjnego. Oczywiście nie jest to jednak jedyna metoda diagnostyczna. Dla potwierdzenia diagnozy stosuje się także USG - jąder i jamy brzusznej, a czasem tomografię komputerową jamy brzusznej. Dodatkowo lekarz zlecić może także RTG klatki piersiowej, scyntygrafię kości, rezonans magnetyczny OUN.

Leczenie raka jądra rozpoczyna się od usunięcia jądra z powrózkiem nasiennym oraz węzłów chłonnych okołoaortalnych. Dalsze postępowanie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Zazwyczaj zaleca się chemioterapię lub/i naświetlania.

Tak jak zostało już napisane - wcześnie wykryty rak jądra jest niemal w 100 proc. wyleczalny. Choroba dobrze rokuje nawet w dość zaawansowanym stadium. Jak pokazują badania, kliniczne pięcioletnie przeżycie raka w III stadium to nawet 70 proc.

Co ważne, pacjentów nie powinien niepokoić fakt wycięcia jądra. Nie wpływa on bowiem w żaden sposób na posiadanie ewentualnego potomstwa. Jedno jądro jest w stanie wyprodukować wystarczająco do zapłodnienia ilość plemników. To samo dotyczy udanego życia seksualnego. Brak jądra jest jedynie kwestią kosmetyczną. Oczywiście pacjent musi pamiętać o tym, że mogą pojawić się problemy z erekcją czy czasowa niepłodność. Nie wynikają one jednak z braku jądra - są efektem chemioterapii i/lub radioterapii.