Zapalenie otrzewnej. Poznaj objawy, aby uratować swoich bliskich
Zapalenie otrzewnej to stan, w którym dochodzi do zapalenia błony surowiczej otaczającej narządy w jamie brzusznej. Bez względu na przyczynę jest stanem potencjalnie zagrażającym życiu, wymagającym bardzo szybkiej diagnostyki i sprawnego wdrożenia leczenia. Po czym można poznać zapalenie otrzewnej? Co robić, gdy rozwiną się objawy i czy można je wyleczyć?
Otrzewna to błona surowicza, którą można porównać do rozległego worka otaczającego narządy jamy brzusznej. Czasami pod wpływem różnorodnych czynników dochodzi do jej zapalenia. Może być ono wywołane zarówno przez infekcję bakteryjną, jak i bez obecności zakażenia - jest to tak zwane niebakteryjne zapalenie otrzewnej. Rozwija się ono najczęściej po przedostaniu się do jamy otrzewnej różnych płynów z innych okolic ciała, które mają działanie drażniące otrzewną. Dzieje się tak m.in. przy perforacji pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych czy też pęknięcia wyrostka robaczkowego. Zapalenie otrzewnej może się rozwinąć również jako efekt przebicia się treści ropnia do otrzewnej lub rzadziej jako powikłanie operacji w obrębie jamy brzusznej.
Przebieg zapalenia otrzewnej może być zróżnicowany i zależy głównie od tego, jak rozległy jest proces zapalny. Rozlane zapalenie otrzewnej obejmuje znaczną powierzchnię otrzewnej. Jest bezwzględnym stanem zagrożenia życia i wymaga udzielenia natychmiastowej pomocy choremu. Objawy zwykle rozpoczynają się nagle bardzo silnym, rozlanym bólem brzucha. Zazwyczaj towarzyszą mu wysoka gorączka oraz obfite wymioty, szybko prowadzące do znacznego odwodnienia. Chory ma problemy z wypróżnianiem i nie oddaje gazów ze względu na porażenie jelit. Najgroźniejszym powikłaniem rozlanego zapalenia otrzewnej jest sepsa, która może prowadzić do niewydolności wielonarządowej i znacznie pogarsza rokowanie chorego. Z drugiej strony ograniczone zapalenie otrzewnej najczęściej przebiega mniej dramatycznie. Bóle brzucha i inne objawy mają zdecydowanie mniejsze nasilenie i zwykle są odczuwane jedynie w okolicy, w której toczy się proces zapalny.
Jeżeli ktoś z twoich bliskich rozwinie jakiekolwiek objawy zapalenia otrzewnej, nie zwlekaj z udzieleniem pomocy. Jak najszybciej zadzwoń po karetkę, aby sprawnie przetransportować chorego do szpitala. Lekarz może podejrzewać zapalenie otrzewnej już podczas wstępnego badania pacjenta - u zdecydowanej większości chorych stwierdza się dodatnie objawy otrzewnowe, czyli takie, które występują u osób z zapaleniem otrzewnej. Samo stwierdzenie zapalenia otrzewnej jednak nie wystarcza - trzeba jeszcze określić jego przyczynę. W tym celu wykonuje się dodatkowo szereg innych badań, zarówno laboratoryjnych, jak i obrazowych. Badania z krwi pozwalają określić stan ogólny chorego, w tym czynność wątroby, nerek i innych ważnych dla życia narządów. Przy podejrzeniu sepsy bardzo ważnym badaniem jest także posiew krwi, który pozwala wykryć, czy i jakie bakterie przedostały się do krwioobiegu. W badaniach obrazowych (RTG, USG jamy brzusznej i tomografia komputerowa) można uwidocznić niedrożność jelit oraz przyczynę zapalenia (np. pęknięty wyrostek czy drogi żółciowe).
Leczenie pacjentów z zapaleniem otrzewnej powinno się odbywać w szpitalu, najczęściej na oddziałach chirurgicznych. Podstawową metodą terapii jest bowiem zabieg chirurgiczny, podczas którego chirurg oczyszcza jamę otrzewnej z ropy, płucząc ją solą fizjologiczną. W trakcie operacji można również usunąć przyczynę zapalenia otrzewnej, np. naprawić pęknięte drogi żółciowe czy udrożnić ropień. Podaje się również antybiotyki o szerokim spektrum działania i duże ilości płynów dożylnych. Chorzy w ciężkim stanie często wymagają również podawania tlenu i leczenia na oddziale intensywnej terapii.
Rokowanie w zapaleniu otrzewnej zależy głównie od tego, jak szybko zostało wdrożone leczenie i czy doszło do rozwoju sepsy. Przy prawidłowej terapii i usunięciu przyczyny ponad 90 proc. pacjentów wraca do pełni zdrowia. Rokowanie jest jednak gorsze u chorych z niewydolnością nerek i gdy zapalenie otrzewnej było powikłane sepsą - śmiertelność wynosi wtedy aż 35 proc.
CZYTAJ TAKŻE:
