"Uciekające" oko może być objawem. Na liście cukrzyca i choroby tarczycy
Zez bywa przyczyną kompleksów dotyczących wyglądu i poważnie ogranicza codzienne aktywności. Osoby nim dotknięte mają trudności w prowadzeniu pojazdów, operowaniu maszynami i uprawianiu niektórych sportów, za to lepiej niż inni obsługują komputerowe programy graficzne i projektują wnętrza. Jednak w większości przypadków zez jest przyczyną obniżenia samooceny, poza tym bywa objawem poważnych chorób, a nieleczony może się pogłębiać i powodować szereg nieprzyjemnych powikłań. Jak go leczyć? Czy można się go nabawić? Czy może samoistnie ustąpić? Odpowiadamy!
Zezem nazywamy chorobę polegającą na nierównoległym ustawieniu gałki ocznej. Ważne, żeby rozróżniać chorobę zezową od defektu estetycznego - z tą pierwszą wiążą się rozmaite zaburzenia widzenia jednoocznego i obuocznego.
Stosuje się różne podziały wady. Mówi się np. o zezie:
- towarzyszącym - występuje najczęściej. Polega na tym, że kąt odchylenia osi jednego oka względem osi drugiego oka ustawionego na wprost nie zmienia się. Oko zezujące towarzyszy w ruchach oku prowadzącemu. Jest wynikiem osłabienia różnych grup mięśni;
- ukrytym - jest konsekwencją zaburzeń mięśni gałkoruchowych i przeważnie pozostaje niewidoczny i bezobjawowy (chociaż u niektórych mogą towarzyszyć mu bóle głowy). Zwykle ujawnia się dopiero po doznanym urazie lub wtedy, gdy organizm ulega osłabieniu;
- porażennym - spowodowany jest tymczasowym lub stałym porażeniem nerwów zaopatrujących jeden lub więcej mięśni poruszających gałką oczną. Kąt odchylenia jest zmienny, zależnie od kierunku patrzenia;
- jednostronnym - gdy zezuje to samo oko;
- naprzemiennym - gdy raz zezuje jedno, a raz drugie oko;
- zależnym od kierunku odchylenia oka - np. zez zbieżny, rozbieżny, skośny, ku dołowi i ku górze.
Niewłaściwe ustawienie oczu bywa wynikiem zaburzeń pracy mięśni poruszających gałką oczną. Oczy widzą różne obrazy, a mózg nie potrafi ich na siebie nałożyć, przez co dochodzi do dwojenia. Osoba dotknięta zezem widzi więc obiekty obok siebie lub jeden na drugim. Żeby zniwelować niedogodność, organizm aktywuje mechanizmy obronne: dochodzi do skręcania twarzy lub przechylania głowy. Zez u dzieci często prowadzi do niedowidzenia, ponieważ jeden z wytwarzanych obrazów ulega wytłumieniu. Jest to spowodowane zahamowaniem rozwoju drogi nerwowej - pacjent nie używa obu oczu w jednym czasie, a w ramach przystosowania "wyłącza" jedno oko.
Poza czynnikami genetycznymi, zaburzeniami neurologicznymi (np. guzem mózgu, stwardnieniem rozsianym, miastenią, udarem) i wadami wzroku, wśród przyczyn zeza wymienia się także choroby gałki ocznej lub oczodołu. Zatem odpowiedź na pytanie, czy można nabawić się zeza, brzmi: tak. Z wadą niekoniecznie trzeba się urodzić, może rozwinąć się w ciągu życia, nawet u osób w podeszłym wieku. Nie bez powodu jeden z podziałów uwzględnia charakter zeza, wyodrębniając zeza wrodzonego i nabytego. Tak zwany zez nagły bywa następstwem urazów czaszki, chorób tarczycy, cukrzycy, AIDS, kiły, gruźlicy, zatrucia toksynami oraz zmian naczyniowych.
Pomimo tego, że zez jest raczej dostrzegalny, w celu uzyskania profesjonalnej diagnozy należy udać się do okulisty. Specjalista przeprowadza z pacjentem dokładny wywiad, który pozwala mu określić przyczynę choroby. W czasie wizyty wykonuje się badania, w tym pomiar ostrości widzenia i refrakcji (zdolności do załamywania światła), test naprzemiennego zasłaniania i odsłaniania oczu, badanie dna oka oraz testy na zdolność ogniskowania, czyli tego, czy oczy są zdolne do równoczesnego skupiania obrazu.
U niektórych zez porażenny może samoistnie ustąpić, aczkolwiek u większości osób wada wymaga leczenia. Osoby cierpiące na tę przypadłość spotykają się z wieloma ograniczeniami w codziennym życiu. Mają problemy w prowadzeniu pojazdów, operowaniu maszynami, uprawianiu pewnych sportów i nie mogą wykonywać niektórych prac.
Leczenie zeza bazuje przede wszystkim na noszeniu odpowiednich okularów, wykonywaniu ćwiczeń mających stymulować mięśnie gałkoruchowe i zabiegach chirurgicznych. Operacje polegają na regulowaniu ustawienia oczu poprzez wzmacnianie lub osłabianie konkretnych mięśni. Specjalista dokonuje ich przesunięcia, skrócenia, zmienia ich położenie lub zakłada regulowane szwy. W łagodniejszych przypadkach, gdy zabieg nie jest konieczny, leczenie ogranicza się do wstrzyknięcia toksyny botulinowej, aczkolwiek efekt utrzymuje się tylko przez ok. 3 miesiące.
U pacjentów, u których stwierdza się niedowidzenie, zaleca się zasłanianie zdrowego oka, aby pobudzić "leniwe oko" do pracy. Jeśli zez jest wtórny do jakiejś choroby, dąży się, o ile to możliwe, do jej wyleczenia.
CZYTAJ TAKŻE:
Te choroby widać w oczach. Tak "zachowuje się" oko cukrzyka lub sercowca
Męty przed oczami. Czym są i skąd się biorą dziwne kształty w polu widzenia?
Domowy krem pod oczy: odżywi, nawilży i zniweluje worki pod oczami
