Zapalenie trąbki słuchowej może prowadzić do niedosłuchu. Pierwsze objawy są niepozorne

Trąbka słuchowa, zwana również trąbką Eustachiusza, jest kanałem, który łączy jamę ucha środkowego z nosogardłem. Połączenie to służy wyrównywaniu ciśnień między tymi dwoma jamami. Ponadto sprawny przewód słuchowy pozwala odprowadzić nadmiar wydzieliny z ucha środkowego do gardła, dzięki czemu ogranicza ryzyko zapalenia ucha. Zaburzenia funkcji tego kanału mogą być przyczyną zapalenia trąbki słuchowej. Może ono dawać wiele różnorodnych objawów, a także być przyczyną niedosłuchu.

Zapalenia trąbki słuchowej najczęściej rozwijają się jako konsekwencja nieprawidłowego funkcjonowania trąbki słuchowej. Wśród nich wymienia się:

• zaburzenia otwarcia trąbki słuchowej;
• zaburzenia związane ze zmianami ciśnienia;
• zaburzenia zamknięcia trąbki słuchowej, tzw. ziejąca trąbka.

Zaburzenie otwarcia trąbki słuchowej polega na tym, że w momencie zmiany ciśnienia powietrza wnętrze trąbki słuchowej pozostaje zamknięte. U niektórych osób stan ten z biegiem czasu może przekształcić się w przetrwałe otwarcie trąbki słuchowej, czyli tzw. "ziejącą trąbkę". W takiej sytuacji kanał między nosogardłem a wnętrzem ucha środkowego jest cały czas drożny. Jest to przyczyną rozwoju stanu zapalnego, który może być spowodowany infekcjami górnych dróg oddechowych, refluksem żołądkowo-przełykowym, a także innymi przyczynami.

Wśród czynników ryzyka zapalenia trąbki słuchowej wymienia się m.in.:

• przewlekły przerost migdałków podniebiennych;
• przerost migdałka gardłowego;
• infekcje bakteryjne i wirusowe nosogardła;
• zapalenie ucha środkowego.

Dysfunkcje trąbki słuchowej mogą dawać się we znaki już w momencie zaburzeń jej otwarcia. Początkowo są to dolegliwości związane ze zmianami ciśnienia, kiedy trąbka nie otwiera się wtedy, kiedy powinna. 

W momencie utrwalenia otwarcia trąbki słuchowej mogą pojawić się objawy, takie jak:

• uczucie pełności, rozpierania w uszach;
• ból uszu;
• uczucie, że uszy są zatkane; uczucie wody w uchu,
• trzaski i pykanie w uchu;
• dzwonienie w uszach,
• pogorszenie słuchu.

Objawy te mają charakter przewlekły i nierzadko są bardzo uciążliwe.

Diagnostyką problemów związanych z uchem i trąbką słuchową zajmuje się specjalista otolaryngolog. Pierwszym krokiem jest badanie otoskopowe, które lekarz wykonuje zazwyczaj na pierwszej wizycie. Polega ono na oglądaniu ucha zewnętrznego i błony bębenkowej przy użyciu specjalnego urządzenia - otoskopu. Lekarz z jego pomocą może dokładnie obejrzeć powierzchnię błony bębenkowej oraz powierzchnię wyściełającą ucho zewnętrzne. Wśród innych badań, które warto wykonać przy podejrzeniu dysfunkcji trąbki słuchowej, wymienia się m.in.:

• tympanometrię, która pozwala ocenić podatność błony bębenkowej na zmiany ciśnienia - jest to cecha zależna od prawidłowego funkcjonowania trąbki słuchowej;
• próby Rinnego i Webera - manualne próby oceniające słuch, które służą zazwyczaj jako wstępne badanie określające obecność i możliwy rodzaj niedosłuchu;
• audiometria tonalna - bardziej dokładne badanie określające niedosłuch;
• nasofaryngoskopię, dzięki której lekarz może ocenić wygląd ujścia gardłowego trąbki słuchowej

Leczenie zapalenia trąbki słuchowej ma za zadanie zmniejszyć odczuwane przez pacjenta dolegliwości oraz usprawnić funkcjonowanie trąbki słuchowej. W przypadkach zaburzeń otwarcia trąbki początkowo wykorzystuje się steroidy donosowe, mają one jednak ograniczoną skuteczność. Lekarz może zalecić również próby otwarcia trąbki słuchowej przez tzw. próbę Valsalvy, którą można bez problemu wykonywać w domu.  

Leczenie trąbki ziejącej, która się nie zamyka, polega na stosowaniu miejscowo kropli bądź sprayów zawierających stężony (hipertoniczny) roztwór chlorku sodu. Pozwala on zwiększyć uwalnianie wydzieliny w obrębie kanału trąbki. Możliwe jest również stosowanie miejscowe kropli z estrogenami, które wywołują przerost bony śluzowej trąbki słuchowej.W przypadkach przewlekających się zaburzeń otwarcia trąbki słuchowej wykorzystuje się zabiegi endoskopowe. Jednym z nich jest balonoplastyka trąbki, która polega na poszerzeniu światła kanału trąbki przy pomocy stentu. W przypadku stwierdzenia powiększenia migdałka gardłowego, można rozważyć jego usunięcie, jeśli może być on przyczyną pogorszenia funkcjonowania trąbki słuchowej. 

Źródła:
Sahar Hamrang-Yousefi, Ng J., Andaloro C., Eustachian Tube Dysfunction, 
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK555908/, dostęp 2 marca 2024 r.
Makuszewska M. Klasyfikacje, diagnostyka i leczenie zaburzeń czynności trąbki słuchowej - przegląd literatury. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny. 2021, tom 10, nr 4, s. 22-28. ‌  

CZYTAJ TAKŻE:

Nie tylko urazy i infekcje. Najczęstsze przyczyny bólu ucha

Są trzy rodzaje zapalenia ucha. Jak się objawiają i jak wygląda leczenie?