Obniża cholesterol i ma mnóstwo witaminy E. Stosuj do smażenia i na skórę

Olej arachidowy to nic innego jak olej z orzeszków ziemnych. Dzięki wysokiej temperaturze dymienia (ok. 225-230 stopni Celsjusza) świetnie nadaje się do smażenia. To jednak niejedyne zastosowanie oleju arachidowego - jest też częstym składnikiem kosmetyków. Żeby zrozumieć, jakie potencjalne korzyści i zagrożenia niesie jego wykorzystanie, trzeba najpierw zapoznać się z tabelą podstawowych wartości odżywczych tego produktu:

W jednej łyżce stołowej (ok. 15 ml) oleju arachidowego znajduje się:

• 119 kcal;
• 14 g tłuszczów, w tym 2 g tłuszczów nasyconych;
• 0 g białka;
• 0 gram węglowodanów.

W takiej samej ilości oleju dostarczymy też do organizmu 11 proc. dziennego zapotrzebowania na witaminę E - jednego z najważniejszych składników, jeśli chodzi o zdrowie skóry.

Istnieje kilka różnych rodzajów oleju arachidowego: 

• rafinowany;
• tłoczony na zimno;
• gourmet;
• mieszany.

Olej arachidowy rafinowany przechodzi procesy rafinacji i dezodoryzacji w celu usunięcia składników odpowiedzialnych za intensywny zapach, ale również alergie. Olej z orzeszków ziemnych tłoczony na zimno otrzymuje się poprzez miażdżenie orzeszków ziemnych przy niskiej temperaturze, aby zachować naturalny smak i większą ilość składników odżywczych. 

Gourmet (fr. smakosz), uważany za olej najwyższej jakości, jest nierafinowany i zwykle prażony, co nadaje mu głębszy, intensywny smak. Z kolei mieszanki zawierające ten produkt łączą olej arachidowy z innymi podobnymi pod względem smaku olejami, jak np. olej sojowy.

Jak każdy tłuszcz roślinny, olej arachidowy dzięki dużej zawartości jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych jest zdrowszą alternatywą dla tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. Spożywany w racjonalnych ilościach może korzystnie wpływać na poszczególne aspekty zdrowia człowieka. Do  prozdrowotnych właściwości oleju arachidowego zalicza się m.in.: 

1. Ochrona serca. Dzięki wysokiej zawartości witaminy E oraz jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, olej arachidowy może korzystnie wpływać na zdrowie serca. Badania wykazały, że zastąpienie tłuszczów nasyconych tymi rodzajami kwasów obniża ryzyko chorób układu krążenia. Dodatkowo witamina E chroni organizm przed wolnymi rodnikami, które mogą uszkadzać komórki i przyczyniać się do występowania niektórych rodzajów nowotworów i chorób serca.
2. Mniejsze ryzyko cukrzycy. Badania sugerują, że spożywanie tłuszczów nienasyconych może zmniejszać poziom cukru we krwi u osób z cukrzycą i tych, którzy znajdują się w grupie ryzyka. Zastępowanie tłuszczów nasyconych tłuszczami wielonienasyconymi może również wpływać korzystnie na wydzielanie insuliny, co pomaga utrzymać niski poziom stężenia glukozy.
3. Obniżenie poziomu "złego" cholesterolu. Jednonienasycone tłuszcze zawarte w oleju arachidowym mogą pomóc obniżyć poziom złego cholesterolu LDL. W dłuższej perspektywie jego wysokie stężenie prowadzi do zatorów i chorób serca.
4. Działanie antyoksydacyjne. Olej arachidowy zawiera witaminę E, która pełni rolę silnego przeciwutleniacza. Przeciwutleniacze chronią organizm przed szkodliwymi wolnymi rodnikami, które mogą powodować przedwczesne procesy starzenia, ale też niektóre rodzaje nowotworów i innych jednostek chorobowych.

Należy jednak pamiętać, że mimo korzyści zdrowotnych, olej arachidowy ma także niekwestionowane wady. Dwie najważniejsze z nich to:

1. Działanie uczulające. Alergia na orzeszki ziemne należy do najczęstszych na świecie. Może prowadzić do ciężkich reakcji, łącznie ze wstrząsem anafilaktycznym. Brakuje dokładnych badań, które jasno określają, czy olej arachidowy wywołuje tak samo poważne reakcje alergiczne co orzeszki. Rafinowany olej arachidowy jest zazwyczaj uważany za bardziej bezpieczny, podczas gdy surowe, tłoczone na zimno odmiany częściej mogą dawać niepożądane objawy.
   
   
2. Ryzyko dla układu krążenia. Olej z orzeszków ziemnych jest zdrowy dla serca, ale tylko w ograniczonych ilościach. Kwasy tłuszczowe omega-6 zawarte w oleju arachidowym mogą być szkodliwe, jeśli dieta jest już bogata w ten rodzaj tłuszczu. Większość z nas i tak spożywa dużą ilość tych kwasów, które występują w innych olejach roślinnych używanych w fast foodach i wielu produktach pakowanych.
   
   Badania wykazały związek między wysokim spożyciem kwasów tłuszczowych omega-6 a zwiększonym ryzykiem chorób serca i dłuższym utrzymywaniem się stanów zapalnych. Umiarkowane spożycie oleju arachidowego (przy braku alergii) jest uważane za bezpieczne, zwłaszcza kiedy większość posiłków w swoim jadłospisie przygotowujemy sami.

Olej arachidowy, dzięki właściwościom okluzyjnym, humektantowym i emolientowym, stanowi kompletny środek nawilżający, dlatego też znakomicie sprawdza się jako składnik wielu produktów do pielęgnacji skóry.

Ta sama substancja posiada właściwości antyoksydacyjne i przeciwstarzeniowe. Witamina E i fenole zawarte w oleju arachidowym neutralizują wolne rodniki, zwalczając proces starzenia się skóry. Dodatkowo witamina E stymuluje także procesy naprawcze i odnowę komórek, nadając skórze zdrowy i promienny wygląd.

Olej arachidowy wykazuje również właściwości przeciwzapalne, łagodząc podrażnienia skóry i redukując zaczerwienienia oraz swędzenie. Jest używany w produkcji mydeł, ze względu na swoje właściwości nawilżające i oczyszczające.

Ze względu na silne działanie alergizujące, nie wszyscy powinni sięgać po kosmetyki z olejem arachidowym w składzie. Osoby uczulone na orzeszki ziemne z dużym są narażone na zaczerwienienia i inne, groźniejsze dolegliwości tuż po nałożeniu kremu czy umyciu rąk mydłem z dodatkiem tego oleju.

Smażenie potraw w oleju arachidowym jest bardzo popularne w krajach takich jak Indie, Wietnam czy Chiny. Szczególnie dobrze sprawdza się w przypadku smażenia na głębokim tłuszczu, ze względu na wysoką temperaturę dymienia, która pozwala na obróbkę w wysokich temperaturach. Taki zabieg wydatnie zmniejsza ilość oleju wchłanianą przez jedzenie, w porównaniu ze smażeniem w zimniejszym tłuszczu. 

Olej arachidowy to ok. 10 proc. światowej produkcji olejów roślinnych. W kuchni wykorzystuje się go nie tylko na patelni - jest częstym składnikiem gotowych sosów sałatkowych, niektórych majonezów, a także margaryn i tzw. szorteningów - tłuszczy wykorzystywanych w piekarnictwie.

Jeżeli zastanawiasz się nad wykorzystaniem oleju arachidowego w swoich potrawach, warto użyć go do dań kuchni azjatyckiej. Tylko wtedy uda nam się odtworzyć ich oryginalny smak. 

W pozostałych przypadkach lepiej będzie sięgnąć po inne oleje roślinne, które mają równie korzystny wpływ na zdrowie, ale nie uczulają i zawierają mniej kwasów omega-6, np. wysokiej jakości oliwa z oliwek czy olej z pestek awokado.

CZYTAJ TAKŻE: 

Pyszne, ale czy zdrowe? Czy z cukrzycą lub dną moczanową można jeść czereśnie?

Lepsza od zwykłej mozzarelli. Na pizzę proś właśnie o taką

Najczęstszy błąd podczas gotowania makaronu. Taki szybciej podniesie glikemię

Zobacz również: