Popularny zamiennik cukru groźny dla serca i mózgu? Naukowcy odpowiadają

Erytrytol to organiczny związek chemiczny z grupy polioli, który jest stosowany jako substytut cukru w żywności. Jest to cukier alkoholowy, który występuje naturalnie w niektórych owocach i warzywach, ale może być również produkowany sztucznie przez fermentację glukozy.

Erytrytol ma bardzo niską wartość energetyczną, co przekłada się na jego zdolność do wspomagania utraty masy ciała. Jeden gram erytrytolu dostarcza ok. 0,2-0,4 kcal (1 g cukru stołowego dostarcza 4 kcal), a jego indeks glikemiczny jest zerowy. W związku z tym, wielu producentów określa erytrytol jako "substancję bezkaloryczną" na swoich opakowaniach, co wynika z jego bardzo niskiej zawartości kalorii.

Czym charakteryzuje się erytrytol:

• Niską kalorycznością. Erytrytol dostarcza tylko około 0,2-0,4 kalorii na gram, co czyni go znacznie mniej kalorycznym niż tradycyjny cukier.
• Erytrytol nie wpływa na poziom glukozy i insuliny we krwi, ponieważ jego indeks glikemiczny wynosi zero.
• Erytrytol nie powoduje próchnicy zębów, ponieważ nie jest metabolizowany przez bakterie jamy ustnej.
• Erytrytol ma słodki smak i podobną teksturę do cukru, dlatego chętnie jest wybierany jako jego zamiennik.

Erytrytol wyglądem przypomina cukier, ale jest nieco mniej słodki. Jego słodycz jest oceniana na około 60-70% słodyczy cukru stołowego, czyli sacharozy. Innymi słowy, aby osiągnąć taką samą słodkość, jaką dostarcza 5 g cukru, potrzeba spożyć około 6,5-7 g erytrytolu. Co ciekawe, ten słodzik wywołuje uczucie chłodzenia w jamie ustnej. Dlatego erytrytol jest często stosowany jako składnik w bezcukrowych gumach do żucia i pastach do zębów.

Erytrytol nadaje się do pieczenia. Trzeba natomiast pamiętać, że erytrytol jest mniej słodki od cukru, więc aby uzyskać podobną słodkość, trzeba będzie użyć go trochę więcej. 

Erytrytol nie jest natomiast odpowiedni do pieczenia ciast drożdżowych i chleba, ponieważ drożdże nie fermentują polioli.

Warto wspomnieć, że w porównaniu do innych słodzików z grupy polioli takich jak sorbitol czy ksylitol - erytrytol jest lepiej tolerowany przez organizm. Wynika to z faktu, że erytrytol nie ulega trawieniu w organizmie i około 90 procent spożytej ilości jest wchłaniane do krwiobiegu, a następnie wydalane przez nerki. Pozostała ilość erytrytolu jest fermentowana przez bakterie w jelitach, co może prowadzić do uciążliwych objawów trawiennych, takich jak:

• wzdęcia,
• gazy,
• uczucie przelewania w brzuchu,
• nudności. 

Nadmierne spożywanie erytrytolu może również wywołać efekt przeczyszczający.

Erytrytol został oficjalnie uznany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za substancję całkowicie bezpieczną dla ludzi.

Jednak badania naukowe przeprowadzone przez zespół z Cleveland Clinic sugerują, że spożywanie erytrytolu może mieć potencjalnie szkodliwe skutki dla układu sercowo-naczyniowego.

Badacze analizowali próbki krwi od 2149 uczestników ze Stanów Zjednoczonych i od 833 uczestników z Europy. Jednym z elementów analizy był wpływ spożywania erytrytolu na serce i naczynia krwionośne. Naukowcy doszli do wniosku, że osoby z najwyższym poziomem erytrytolu we krwi były dwa razy bardziej narażone na ryzyko wystąpienia zawału serca lub udaru mózgu w ciągu trzech lat niż osoby, u których poziom tego związku był najniższy.

Naukowcy zbadali także wpływ erytrytolu na proces krzepnięcia krwi. Poprzez serię testów ustalili, że podwyższone poziomy erytrytolu są związane z przyspieszeniem tworzenia się skrzepów, co zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepicy.

Po zapytaniu przez CNN o opinię w tej sprawie, organizacja Calorie Control Council, reprezentująca przemysł żywności i napojów o niskiej zawartości kalorii, udzieliła odpowiedzi, że:

 "Wyniki tego badania są sprzeczne z dziesiątkami lat badań naukowych wykazujących, że słodziki o obniżonej kaloryczności, takie jak erytrol są bezpieczne, o czym świadczą globalne zezwolenia regulacyjne na ich stosowanie w żywności i napojach. Wyniki nie powinny być ekstrapolowane na ogólną populację, ponieważ jego uczestnicy byli już obciążeni zwiększonym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych".

Zarówno ksylitol jak i erytrol są uznawane za całkowicie bezpieczne dla człowieka, stąd nie mają wyznaczonego poziomu tzw. dopuszczalnego dziennego spożycia (ADI). Oba zamienniki nie przyczyniają się do rozwoju próchnicy zębów, nadają się do pieczenia, i mogą być stosowane przez diabetyków.

Jest jednak kilka różnić pomiędzy tymi poliolami. Erytrytol ma indeks glikemiczny wynoszący 0, co oznacza, że nie wpływa praktycznie na poziom glukozy we krwi. Indeks glikemiczny ksylitolu wynosi 8, co choć nadal jest niskim wskaźnikiem (indeks glikemiczny cukru wynosi blisko 70), to dla osób chorych na cukrzycę erytrytol będzie lepszym wyborem.

Natomiast różnica kaloryczna między erytrytolem a ksylitolem jest już znaczna. Erytrytol dostarcza około 20 kcal na 100 g, podczas gdy ksylitol dostarcza 240 kcal na 100 g (tradycyjny cukier dostarcza ok. 400 kcal na 100 g).

Najważniejsze jest jednak, aby w codziennej diecie używać erytrytolu i ksylitolu z umiarem, aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych.

Źródło:
Witkowski M. i in., The artificial sweetener erythritol and cardiovascular event risk, "Nature Medicine" (2023).
https://edition.cnn.com/2023/02/27/health/zero-calorie-sweetener-heart-attack-stroke-wellness/index.html

CZYTAJ TAKŻE:

Mokra poduszka po nocy? Zbadaj poziom witaminy D, tarczycę i trzustkę

Bosacka krytykuje popularny produkt dla wegan. Bardzo kaloryczny i ubogi w składniki pokarmowe

Oto czym grozi "mięsień piwny". Wiele osób nie ma pojęcia