Spis treści:
- Co to jest pysznogłówka?
- Na co pomaga pysznogłówka?
- Co można zrobić z pysznogłówki?
- Pysznogłówkę możesz uprawiać w ogrodzie i na balkonie
Co to jest pysznogłówka?
Pysznogłówka, znana również pod łacińską nazwą Monarda, to rodzaj wieloletnich roślin ozdobnych należących do rodziny jasnotowatych. Obejmuje około 12-22 gatunków, które naturalnie występują w Ameryce Północnej, od Kanady po Meksyk. Rośliny te cenione są za piękne kwiaty, zebrane w okazałe, rurkowate kwiatostany przypominające główki.
Oprócz walorów estetycznych pysznogłówki posiadają również właściwości lecznicze i kulinarne. Liście i kwiaty niektórych gatunków można suszyć i wykorzystywać do przygotowywania naparów ziołowych o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i wspomagającym trawienie. Służą również jako aromatyczny dodatek do herbat, sałatek, potraw mięsnych i deserów.
Najpopularniejsze gatunki pysznogłówki uprawianej w ogrodach to:
- Pysznogłówka szkarłatna (Monarda didyma) - charakteryzuje się intensywnie wybarwionymi kwiatami i silnym aromatem.
- Pysznogłówka cytrynowa (Monarda citridora) - liście tej odmiany wydzielają cytrynowy zapach.
- Pysznogłówka dęta (Monarda fistulosa) - dorasta do 120 cm wysokości i posiada kwiaty w odcieniach różu i fioletu.
- Pysznogłówka ogrodowa (Monarda hybrida) - jest mieszańcem powstałym z połączenia Monarda didyma i Monarda fistulosa, oferuje szeroką gamę kolorów kwiatów i przyjemny zapach.
Pysznogłówki to niewymagające rośliny, które preferują słoneczne stanowiska i umiarkowanie wilgotną glebę. Są miododajne, co oznacza, że przyciągają pszczoły i inne owady zapylające. Stanowią doskonałą ozdobę rabat kwiatowych, ogródków skalnych i kompozycji pojemnikowych.
Na co pomaga pysznogłówka?
Pysznogłówka to cenny surowiec zielarski o bogatych właściwościach prozdrowotnych. Od wieków stosowana jest w medycynie naturalnej, a współczesne badania naukowe potwierdzają jej skuteczność w leczeniu różnych schorzeń. Właściwości te wynikają z obecności w jej liściach i kwiatach licznych związków aktywnych.
Badania laboratoryjne wykazały, że pysznogłówka zawiera:
- olejek eteryczny: bogaty w tymol, karwakrol, linalool i inne związki o działaniu antybakteryjnym, przeciwgrzybicznym i przeciwzapalnym.
- Kwas rozmarynowy: silny antyoksydant o właściwościach przeciwzapalnych i neuroprotekcyjnych.
- flawonoidy: apigenina, akacetyna, kwercetyna i inne związki o działaniu przeciwutleniającym, przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym.
- witaminy i minerały: witamina C, potas, magnez i mikroelementy ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jakie dolegliwości pomoże złagodzić napar z pysznogłówki?
Ta roślina może wspierać leczenie wielu chorób i infekcji. Warto ją stosować również profilaktycznie. Badania laboratoryjne i kliniczne sugerują, że ekstrakty z pysznogłówki mogą hamować replikację wirusów grypy, opryszczki i innych patogenów. Dodatkowo ekstrakt z tej rośliny wykazuje silne działanie przeciwzapalne, co czyni ją przydatną w leczeniu schorzeń reumatycznych, artretyzmu, bólu stawów i mięśni.
Pysznogłówka wykazuje działanie antybakteryjne wobec szerokiego spektrum bakterii, w tym gronkowców i pałeczek Gram-ujemnych. Może być stosowana wspomagająco w leczeniu infekcji bakteryjnych.
Badanie opublikowane w Journal of Ethnopharmacology wykazało, że ekstrakt z pysznogłówki szkarłatnej (Monarda didyma) był skuteczny w leczeniu zakażeń bakteryjnych wywołanych przez Staphylococcus aureus. Ponadto ekstrakty z pysznogłówki hamują wzrost grzybów chorobotwórczych, takich jak Candida albicans. Mogą być stosowane w leczeniu grzybicy skóry, jamy ustnej i innych zakażeń grzybiczych.
Zawarte w pysznogłówce antyoksydanty i witaminy wzmacniają układ odpornościowy i chronią organizm przed stresem oksydacyjnym. Oprócz tego napar z pysznogłówki stymuluje wydzielanie soków żołądkowych i żółci, co ułatwia trawienie i łagodzi dolegliwości żołądkowe, takie jak niestrawność, wzdęcia i biegunka. Można go również stosować jako płukankę łagodzącą ból gardła.
Co można zrobić z pysznogłówki?
W przypadku pysznogłówki właściwości zdrowotne wykazują nie tylko wyizolowane w laboratoriach ekstrakty, ale również świeże i suszone części rośliny. Napar z liści i kwiatów pysznogłówki można stosować w formie okładów na rany i owrzodzenia, a także do płukania gardła i jamy ustnej. Kompresy z naparu z pysznogłówki można stosować na miejsca po ugryzieniach owadów, skaleczenia i stłuczenia. Działają one przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przyspieszają gojenie ran. Natomiast olejek eteryczny z pysznogłówki można stosować do aromaterapii. Ma on działanie uspokajające, relaksujące i łagodzące stres.
Zobacz również:
Pysznogłówka to roślina jadalna, więc na koniec kilka słów o zastosowaniu jej w kuchni. Z kwiatów pysznogłówki można przygotować aromatyczny syrop, który doskonale sprawdzi się jako dodatek do herbaty, lemoniady, drinków, a także deserów lodowych i ciast. Naturalny syrop z pysznogłówki można stosować również wspomagająco, gdy szaleją sezonowe infekcje. Ma podobne właściwości jak herbata przyrządzona z liści i kwiatów.
Ze świeżych liści pysznogłówki można przygotować sałatkę, natomiast suszone dodać do mieszanki przypraw do mięs. Kwiaty przydadzą się do dekoracji deserów, ale mogą stanowić również dodatek do domowego musli czy jogurtu.
Pysznogłówkę możesz uprawiać w ogrodzie i na balkonie
Pysznogłówkę można uprawiać samodzielnie, bo nie są to wymagające rośliny. Preferują słoneczne stanowiska i umiarkowanie wilgotną glebę. Są miododajne i wabią do ogrodu motyle i pszczoły. Dodatkowo ich silny zapach może odstraszać niektóre szkodniki. Pysznogłówka ozdobi przydomowy ogródek ziołowy i przyda się w wielu sytuacjach - od przeziębień po walkę ze stresem.
CZYTAJ TAKŻE:
Znasz ją z herbaty Earl Grey. Bergamotka i olej z bergamotki mają też zdrowotne zastosowanie
Rośnie wśród zbóż i zachwyca właściwościami zdrowotnymi. Na co działa chaber bławatek?
Poprawi nastrój i sen, pomoże w trawieniu. Dodaj do kąpieli lub pij jak herbatę
