Niedoceniana przyprawa. Zbija cukier i cholesterol, wspomaga trawienie

Kozieradka pospolita to roślina jednoroczna z rodziny bobowatych (tej samej co soja, ciecierzyca czy soczewica), chętnie wykorzystywana w kuchni orientalnej ze względu na ciekawy smak i mocny aromat, w medycynie ze względu na dobroczynne dla zdrowia właściwości, a w kosmetologii z racji jej korzystnego wpływu na skórę. Stosowano ją już tysiące lat temu. Uznawana jest za jedną z najstarszych roślin znanych medycynie. Pierwsze odnotowane użycie kozieradki miało miejsce w Egipcie, a datowane jest na 1500 r. p.n.e. Dziś roślina ta uprawiana jest niemal na całym świecie. Można spotkać ją pod takimi nazwami jak koniczyna grecka, fenegryka, greckie siano czy boża trawka.

Najcenniejszą częścią kozieradki są jej żółtobrązowe nasiona, ale dość często w użyciu są także jej liście - obecne są choćby w wielu mieszankach przyprawowych kuchni indyjskiej. Z wysuszonych, jak i świeżych liści można przygotować również m.in. aromatyczną herbatę. Dlaczego to jednak na nasionach skupia się uwaga?

W nasionach kozieradki stwierdzono dużą zawartość śluzu polisacharydowego, który działa m.in. ochronnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Cennymi składnikami obecnymi w kozieradce są flawonoidy (o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym), izoflawony (metabolity wtórne o charakterze fitoestrogenów) czy saponiny steroidowe. Poza tym witaminy i minerały, w tym:

• witamina A,
• witaminy z grupy B,
• witamina C,
• żelazo,
• mangan,
• magnez,
• wapń,
• fosfor,
• potas,
• cynk.

Na wyróżnienie zasługuje także błonnik. Kozieradka ma wysoką zawartość błonnika, dlatego korzystnie wpływa na pracę jelit.

W sklepach kozieradkę spotkamy najczęściej w postaci zmielonych lub całych nasion.

Chociaż konieczne są dalsze badania, wiele tych dostępnych pokazuje, że stosowanie kozieradki może mieć różne korzyści zdrowotne.

Nasiona kozieradki są bogatym źródłem witamin, minerałów i przeciwutleniaczy, które pomagają chronić komórki organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez niestabilne cząsteczki zwane wolnymi rodnikami. Wolne rodniki stanowią przyczynę wielu poważnych schorzeń. Prowadzą m.in. do rozwoju miażdżycy, cukrzycy, sprzyjają procesom nowotworowym i odpowiadają za przedwczesne starzenie się skóry. Znaczne poziomy przeciwutleniaczy w kozieradce dają jej ogromny potencjał jako środka przeciwzapalnego.

Kilka badań klinicznych wykazało, że nasiona kozieradki mogą złagodzić większość objawów metabolicznych związanych zarówno z cukrzycą typu 1, jak i cukrzycą typu 2 poprzez obniżenie poziomu glukozy we krwi i poprawę tolerancji glukozy. Jedno badanie z 2009 roku wykazało, że dzienna dawka 10 g nasion kozieradki namoczonych w gorącej wodzie może być skuteczna w kontrolowaniu cukrzycy typu 2.

Kozieradka może pomóc regulować poziom cholesterolu i poprawić ciśnienie krwi, co może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób serca i poprawić zdrowie serca. Substancje czynne obecne nasionach wykazują też działanie neuroprotekcyjne. Kozieradka chroni neurony mózgu przed uszkodzeniami powodowanymi nie tylko przez wolne rodniki, ale również, jak zauważają badacze, przed degeneracyjnym działaniem złogów beta-amyloidu (złogi beta-amyloidu odpowiadają za rozwój choroby Alzheimera).

Kozieradka działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Nasiona i preparaty z nimi w składzie stosowane są w chorobach górnych dróg oddechowych, gdyż mają działanie wykrztuśne. Od dawna wykorzystywane są też w uśmierzaniu bólu. Spożywanie nasion kozieradki łagodzi m.in. objawy menstruacji. Wyniki badań wskazują, że spożycie kozieradki pobudza i wspomaga laktację. U mężczyzn, jak sugerują badania, suplementacja ekstraktem z kozieradki przyczynia się do zwiększenia poziomu testosteronu.

Kozieradka wspomaga trawienie. Łagodzi zaparcia, zmniejsza objawy zgagi, zwiększa wchłanianie substancji odżywczych z pożywienia. Jest powszechnie wykorzystywana w leczeniu chorób przewodu pokarmowego, głównie w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Działa ochronnie na wątrobę. Zwiększa uczucie sytości, dlatego może przyczynić się do utraty wagi.

Nasiona kozieradki można stosować zewnętrznie. W takim przypadku kozieradka złagodzi stany zapalne, zredukuje obrzęki, zadziała przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, zmiękczająco i przeciwświądowo.

Nasiona kozieradki stosowane są również jako naturalny środek na wypadanie włosów lub przyspieszenie ich wzrostu. Znajdują także zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu łupieżu. Dodatkowo sprawiają, że mieszki włosowe są zdrowsze. Kozieradkę na włosy nakłada się w postaci wcierki.

Kozieradka jest niezwykle aromatyczną przyprawą i ma szerokie zastosowanie w kuchni. Nasiona można mielić lub używać w całości. Są gorzkie i ostre w smaku, jednak po zmieleniu można wyczuć w nich orzechową nutę. Jak można je wykorzystać? Podamy kilka przykładów.

Nasiona kozieradki można dodawać niemal do wszystkiego. Stosuje się je jako przyprawę m.in. do cielęciny, baraniny, drobiu i ryb. Dodaje się je do dań z makaronu, zup, sałatek, potraw z warzyw, zapiekanek czy dipów i dressingów na bazie jogurtu. Kozieradka podnosi walory smakowe mieszankach przyprawowych - wchodzi m.in. w skład mieszanki curry.

Herbata z nasion kozieradki pomocna jest m.in. w różnych problemach trawiennych. 1-2 łyżeczki nasion kozieradki wsypuje się do kubka i zalewa wrzącą wodą. Pod przykryciem nasiona muszą spędzić 10-15 minut. Potem napar przecedzamy. Taka herbata działa też jak środek wykrztuśny.

Sproszkowane nasiona kozieradki można mieszać np. z miodem - w równej ilości. Kozieradka, w tej formie, przyjmowana doustnie dwa razy dziennie po jednej łyżeczce w czasie posiłku, zadziała jako środek wzmacniający.

Nasiona można wykorzystać też do przygotowania okładów, które mogą pomóc przy stanach zapalnych skóry, czyrakach, owrzodzeniach czy obrzękach. W tym celu potrzebujemy: 50-100 g sproszkowanych nasion kozieradki, wody i pół łyżeczki kwasu octowego (10 proc.). Sproszkowane nasiona należy mieszać z wodą do momentu, gdy całość będzie miała konsystencję pasty. Następnie należy dodać pół łyżeczki kwasu octowego i znowu wymieszać. Mieszankę nanosimy potem na materiał, który będziemy przykładać do chorego miejsca.

CZYTAJ TAKŻE:

Chroni przed rakiem i grzybami, odchudza i leczy infekcje. Dodawaj do rosołu albo na kanapkę

Te polskie zioła musisz mieć w apteczce. Które są najlepsze do ogrodu?

Pięć przypraw, których musisz zacząć używać