Coraz więcej zwolnień lekarskich z tym kodem. Powikłania choroby zmuszają do L4

Otyłość spowodowana nadmierną podażą energii w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób została oznaczona symbolem E.66 i to właśnie z tym kodem przybywa zwolnień lekarskich w Polsce. Szacuje się, że otyłość zwiększa ryzyko nieobecności w pracy aż o 70 proc. 

Dane są alarmujące, bowiem co roku przybywa ponad 100 tys. nowych pacjentów z otyłością, a z raportu utworzonego przez NFZ wynika, że w 2035 roku ponad 35 proc. dorosłych mężczyzn i ponad 25 proc. dorosłych kobiet będzie chorych na otyłość. 

W 2023 roku koszty związane z leczeniem pacjentów z powodu otyłości i jej powikłań oszacowano na ponad 3,8 mld złotych. Na całym świecie koszty te wynoszą ponad 2 biliony dolarów, a do 2035 wzrosną do 4 bilionów dolarów rocznie. 

Narodowy Fundusz Zdrowia ujawnił, że w pierwszym kwartale 2024 r. 4586 pacjentów skorzystało ze zwolnienia lekarskiego z kodem E.66, co przekłada się na 75 279 dni absencji chorobowej.

W drugim kwartale 2024 r. 4471 pacjentów skorzystało z takiego zwolnienia, co przekłada się na 73 504 dni absencji chorobowej, a w trzecim kwartale 2024 r. 4404 pacjentów przebywało na L4 związanym z otyłością (71 032 dni absencji).

Pracowników na zwolnieniu chorobowym może przybywać i jak wskazują specjaliści - przyczyną nie jest sama choroba otyłościowa, a jej liczne powikłania. Zwiększająca się świadomość lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej jak i samych pacjentów sprawia, że coraz więcej osób korzysta ze zwolnienia lekarskiego by rozpocząć odpowiednie terapie. 

W raporcie NFZ "Otyłość i jej konsekwencje" z maja 2024 wskazuje się aż dziewięć najczęstszych i najpoważniejszych powikłań związanych z nadmierną masą ciała, jednak nie są one jedyne.

Cukrzyca

Wyzwaniem dla systemu opieki zdrowotnej jest cukrzyca - szacuje się, że ponad 50 proc. pacjentów z cukrzycą to osoby chorujące na otyłość. W 95 proc. to cukrzyca typu 2., której największym czynnikiem ryzyka jest nieprawidłowy styl życia i nieodpowiednia dieta. 

W raporcie wskazano, że niebezpiecznie zwiększa się odsetek osób z cukrzycą w przedziale wiekowym 35-54 lat, co oznacza, że chorują coraz młodsi. 

Nieleczona cukrzyca i brak kontroli nad glikemią prowadzi do retinopatii, nefropatii i neuropatii cukrzycowej. Powikłaniem tej ostatniej jest z kolei zespół stopy cukrzycowej. NFZ alarmuje, że z roku na rok wzrasta liczba pacjentów hospitalizowanych z powodu stopy cukrzycowej, a średnio co godzinę i 35 minut dokonuje się w Polsce dużej amputacji kończyny dolnej u osoby z cukrzycą. 

Choroby pęcherzyka żółciowego

Zwiększony poziom cholesterolu u osób z otyłością prowadzi do chorób związanych z drogami żółciowymi. Nadmiar cholesterolu wydalany z organizmu jest wraz z żółcią, a wysokie stężenie cholesterolu w stosunku do kwasów żółciowych i fosfolipidów w żółci, znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wytrącenia się kamieni żółciowych w pęcherzyku żółciowym

W 2023 roku wystawiono ponad 80 tys. zwolnień lekarskich z powodu absencji związanej z chorobami pęcherzyka żółciowego, a pięć lat wcześniej było ich o 10 tys. mniej. 

Bezdech senny 

Ponad 70 proc. pacjentów z potwierdzonym bezdechem sennym to osoby chore na otyłość. W 2023 roku prawie 70 tys. pacjentów było hospitalizowanych z powodu tej choroby.  Jej występowanie zwiększa ryzyko chorób serca, udaru mózgu a nawet depresji. 

Nadciśnienie tętnicze 

Otyłość zwiększa ryzyko zachorowania na nadciśnienie tętnicze nawet czterokrotnie. Pacjenci oprócz tego, że wymagają stałej kontroli ciśnienia i przyjmowania leków, nierzadko wymagają także pilnej hospitalizacji z powodu opornego nadciśnienia lub przełomu nadciśnieniowego. NFZ szacuje, że tylko w Polsce nadciśnienie tętnicze notuje się u prawie 10 mln osób, jednak nie wszystkie przypadki są zdiagnozowane oraz leczone. 

Choroby kości i stawów 

Z powodu chorób układu kostnego (m.in. zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, zmian w obrębie stawów kolanowych) co roku wystawianych jest kilka milionów zwolnień chorobowych (na łączną liczbę 40 mln dni absencji). Oczywiście - zwolnienia te dotyczą wszystkich chorób związanych z układem kostnym, łącznie z urazami oraz planowanymi operacjami chirurgicznymi, jednak szacuje się, że około 50 proc. pacjentów z otyłością ma problemy z kręgosłupem i zgłasza dolegliwości związane ze stawami.

Choroby układu krążenia 

Choroba otyłościowa u 80 proc. pacjentów powoduje chorobę niedokrwienną serca. To osoby, które narażone są na zawał mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca oraz zgon. Ryzyko związane z otyłością jest wysokie - szacuje się, że przyrost masy ciała o 10 kg zwiększa ryzyko choroby wieńcowej o 12 proc. Wzrost BMI o jedną jednostkę powoduje z kolei wzrost ryzyka udaru krwotocznego o 6 proc.

Depresja i zaburzenia psychiczne

Badania pokazują, że osoby chorujące na otyłość mają większy problem ze znalezieniem pracy, utrzymaniem jej a także częściej mają problem z utrzymaniem relacji ze współpracownikami. Badania wskazują także, że pracodawcy postrzegają swoich pracowników z otyłością jako osoby o niższych kwalifikacjach do pracy, o gorszych nawykach w pracy i uważa się ich jako mających coraz większe problemy emocjonalne i interpersonalne.

Szacuje się, że nawet 60 proc. chorych na otyłość cierpi z powodu zaburzeń psychicznych, w tym na depresję, i z tego też powodu pracownicy ci częściej przebywają na zwolnieniach lekarskich.

Od 2021 roku działa w Polsce pilotażowy program w zakresie kompleksowej opieki specjalistycznej nad świadczeniobiorcami leczonymi z powodu otyłości olbrzymiej KOS-BAR. 

Rządowy program koncentruje się na leczeniu otyłości, która generuje koszty w ochronie zdrowia, koszty w zakładach pracy, aż w końcu - koszty zdrowotne, które ponoszą pacjenci. 

Do 21 marca 2024 roku w programie wzięło udział 5,5 tys. pacjentów w 19 wyspecjalizowanych ośrodkach na terenie całej Polski. Do wykonania operacji do tej pory zakwalifikowano 4,78 tys., z czego u 3,87 tys. wykonano już wspomniany zabieg. Odsetek pacjentów zakwalifikowanych do operacji bariatrycznej wynosił więc blisko 87 proc.   

W ramach programu pilotażowego funkcjonują cztery moduły: 

1. Diagnostyka, postępowanie przedoperacyjne, 
2. Leczenie zabiegowe, 
3. Rehabilitacja lecznicza (przed- i pooperacyjna),
4. Bariatryczna opieka specjalistyczna (monitorowanie).

Specjaliści podkreślają, że konieczne jest kompleksowe podejście do problemu otyłości w Polsce z uwagi na szybko rosnącą liczbę chorych, również w przypadku dzieci i młodzieży. Nie tylko pacjenci ponoszą koszty związane z chorobą - zarówno koszty leczenia, jak i koszty zdrowotne, wynikające z powikłań otyłości i zagrożeń. Otyłość przekłada się także na stale rosnące koszty w ochronie zdrowia oraz wśród pracodawców. Choroba otyłościowa to rosnący problem, dlatego coraz więcej mówi się o programach profilaktycznych oraz dostępnych metodach leczenia - zarówno farmakologicznych jak i chirurgicznych.

Źródła: 

1. Raport NFZ "Otyłość i jej konsekwencje" https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/raporty/otylosc
2. zus.pl
3. Karolina Kłoda, Leczenie nadwagi i otyłości u dorosłych - praktyczne wskazówki dla lekarza POZ, Lekarz POZ 3-4/2019

CZYTAJ TAKŻE:

Co oznacza, gdy tłuszcz gromadzi się w okolicy brzucha? Przez oponkę cierpią narządy wewnętrzne

Otyłość to choroba, jak każda inna. Należy ją leczyć

Pięć najbardziej szkodliwych diet odchudzających. Rujnują zdrowie i metabolizm