Chora tarczyca może "rozpętać burzę". Przełom tarczycowy zagraża życiu
Przełom tarczycowy, potocznie zwany burzą tarczycową, to rzadki, zagrażający życiu stan związany z nieleczoną lub niedostatecznie leczoną nadczynnością tarczycy. W przebiegu burzy tarczycowej tętno, ciśnienie krwi i temperatura ciała mogą wzrosnąć do niebezpiecznie wysokich wartości. To nagły przypadek medyczny, który wymaga pilnej interwencji - bez szybkiego, a zarazem agresywnego leczenia może prowadzić do śmierci. Co wywołuje burzę tarczycową i jak się ona objawia? Wyjaśniamy.
Tarczyca, choć małych rozmiarów, jest niezwykle ważna dla całego naszego organizmu. Odpowiada za wytwarzanie i uwalnianie dwóch hormonów: trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), które niezbędne są do prawidłowego funkcjonowania, a wpływają m.in. na pracę układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, pokarmowego czy płciowego. Choroby, które dotykają tego narządu, są jednymi z najczęstszych schorzeń. Jak wskazują eksperci, co piąty Polak ma z nim problemy.
Najczęściej diagnozowanym zaburzeniem czynności tarczycy jest niedoczynność. Niedoczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Nadczynność tarczycy jest sytuacją odwrotną - to zaburzenie, w którym tarczyca produkuje więcej hormonów, niż potrzebuje organizm. W Polsce nadczynność tarczycy dotyczy ok. 1-2 proc. osób dorosłych.
Nadczynność tarczycy może się rozwinąć pod wpływem: choroby Gravesa-Basedova, obecności nadczynnych guzków tarczycy i gruczolaka przysadki, zaostrzenia choroby Hashimoto i innych zapaleń tarczycy, a także niektórych leków (głównie amiodaronu). Chorzy obserwują takie objawy jak: uczucie gorąca, wzmożoną potliwość, nerwowość, niepokój, rozdrażnienie, przyspieszenie akcji serca, drżenie rąk czy utratę wagi pomimo zwiększonego apetytu.
Nadczynność tarczycy, nieleczona lub niedostatecznie leczona, może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, w tym problemów z sercem, problemów ze wzrokiem czy osteoporozy. Za najgroźniejsze powikłanie, jakie może rozwinąć się w wyniku nadczynności tarczycy, uznaje się jednak przełom tarczycowy, zwany też burzą tarczycową.
Przełom tarczycowy to zagrażające życiu nasilenie objawów nadczynności tarczycy, w którym dochodzi do niewydolności szeregu narządów i układów. Rozwija się nagle, w ciągu godzin, lub stopniowo w ciągu kilku kolejnych dni. Może wystąpić u każdej osoby z nieleczoną lub niedostatecznie leczoną nadczynnością tarczycy. Uznaje się je za rzadkie powikłanie - w Stanach Zjednoczonych doświadcza go od ok. 5 do 7 osób na milion. Średni wiek osoby, u której występuje burza tarczycowa, to 42-43 lata.
Przełom tarczycowy rozwija się w następstwie udziału dodatkowych czynników. Może zostać wywołany przez: uraz mechaniczny tarczycy, przebyty zabieg chirurgiczny (szczególnie operacja tarczycy), terapię jodem radioaktywnym, użycie jodowego środka kontrastowego, nagłe odstawienie leków stosowanych w nadczynności tarczycy, kwasicę ketonową (cukrzycową), hipoglikemię, poród czy zakażenia bakteryjne i wirusowe.
Wśród czynników predysponujących do jego wystąpienia znajdziemy również: ostry stres emocjonalny, zatorowość płucną, zawał mięśnia sercowego, niewydolność serca i udar mózgu.
Burza tarczycowa może powodować wiele różnych objawów. Zalicza się do nich:
- wysoką gorączkę,
- przyspieszoną akcję serca (tachykardia) - powyżej 140 uderzeń na minutę,
- zaburzenia rytmu serca,
- niewydolność serca,
- silne pocenie,
- odwodnienie,
- nudności,
- wymioty,
- biegunkę,
- bóle brzucha,
- żółtaczkę,
- pobudzenie,
- zaburzenia orientacji, majaczenia,
- niepokój,
- drgawki,
- osłabienie siły mięśniowej.
Burza tarczycowa może doprowadzić do zapaści, śpiączki, a nawet zgonu.
Jeśli podejrzewasz, że ty lub ktoś z twojego otoczenia ma objawy przełomu tarczycowego, natychmiast zadzwoń po pogotowie.
Nie ma jednego testu, którego wykonanie potwierdziłoby burzę tarczycową. Diagnoza stawiana jest w oparciu o objawy występujące u pacjenta. Ważną wskazówką dla specjalisty jest nadczynność tarczycy w wywiadzie.
W procesie diagnozowania zleca się wykonanie kilku badań. Bada się poziom hormonów tarczycy, sprawdza się pracę serca, ocenia pracę nerek, wyklucza się infekcję. Dodatkowych informacji diagnostycznych i terapeutycznych dostarczają testy czynnościowe wątroby.
Burza tarczycowa to bardzo niebezpieczny stan. W wielu przypadkach oczekiwanie na wyniki badań może zabierać cenny czas, kiedy to mogłoby zostać zastosowane agresywne leczenie. Niewykluczone więc, że leczenie zostanie wdrożone natychmiast.
Przełom tarczycowy rozwija się gwałtownie i wpływa na wszystkie układy organizmu. To nagły przypadek medyczny, stan zagrażający życiu. Wymaga natychmiastowego leczenia. Śmiertelność w przełomie tarczycowym wynosi 30-50 proc.
Strategię leczenia burzy tarczycowej można podzielić na cztery ogólne kategorie. Najważniejsze jest zahamowanie produkcji i uwalniania hormonów tarczycy, a także usunięcie ich nadmiaru z organizmu. Do tego dochodzi: leczenie układów i tkanek organizmu, na które wpłynął nadmiar hormonów tarczycowych, leczenie choroby lub innego stanu, który spowodował burzę tarczycową, oraz leczenie pomagające złagodzić objawy przełomu tarczycowego.
Choremu podaje się osocze lub pełną krew, zastosowanie znajdują leki przeciwtarczycowe, beta-blokery, jod w formie jodku potasu lub jodowych środków kontrastowych, płyny wyrównujące zaburzenia wodno-elektrolitowe, leki przeciwgorączkowe, tlen.
W wielu przypadkach właściwy schemat leczenia u pacjentów z przełomem tarczycowym powoduje poprawę w ciągu 24 godzin. Czas do ustąpienia objawów zależy od indywidualnych czynników, które doprowadziły do wystąpienia burzy tarczycowej u danej osoby i może trwać do jednego tygodnia.
CZYTAJ TAKŻE:
Te rady da ci dobry endokrynolog. Tarczyca odżyje, objawy niedoczynności ustąpią
