Czy to jeszcze przeziębienie, czy już grypa? Jak je od siebie odróżnić?
Każdego roku w sezonie jesienno-zimowym miliony Polaków borykają się z kaszlem, katarem, gorączką i uczuciem zatkanego nosa. Za infekcje najczęściej odpowiadają wirusy, aczkolwiek choroby, które są przez nie wywoływane, często bywają mylone. Grypa i przeziębienie niejednokrotnie traktowane są jako ta sama jednostka, mimo tego, że w rzeczywistości dają inne objawy i wiążą się z odmiennymi konsekwencjami zdrowotnymi. Wyjaśniamy, jak je od siebie odróżnić.
Absolutnie nie. Przeziębienie definiowane jest jako zespół objawów spowodowanych zapaleniem błony śluzowej nosa, zatok przynosowych i gardła. Najczęściej wywoływane jest przez rynowirusy, koronawirusy i adenowirusy. Człowiek może zarazić się od zakażonej osoby poprzez bezpośredni kontakt, ale także drogą kropelkową i pokarmową.
Z kolei grypa ma ostry przebieg i cechuje się cięższymi dolegliwościami. Za zachorowania u ludzi odpowiadają typy A i B wirusa grypy. Przy czym grypa sezonowa najczęściej wywoływana jest przez typ A, rzadziej przez wirusy grypy B (ok. 20 proc. zachorowań). Występowanie szczepów wirusów grypy typu B jest zmienne i nieprzewidywalne. Ponadto odpowiadają one za epidemie, które zdarzają się średnio raz na dwa do czterech lat. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią.
Przeziębienie ma najczęściej łagodny charakter - w zależności od typu wirusa wywołującego chorobę pierwsze objawy mogą pojawić się już w ciągu 10 godz. od zetknięcia z drobnoustrojem, osiągając apogeum ok. trzeciego dnia. Wśród nich wymienia się: obecność w nosie wodnistej wydzieliny (która wraz z postępem choroby może się zagęszczać), kichanie i osłabienie węchu oraz ogólne pogorszenie samopoczucia i zaczerwienienie gardła.
Wirusy grypy atakują nabłonek dróg oddechowych. To właśnie tam się namnażają (okres inkubacji wynosi od jednego do czterech dni), a potem powodują lokalny obrzęk. Chorzy doświadczają: gorączki, suchego kaszlu, osłabienia, bólu mięśni i gardła, uczucia rozbicia. Czasem towarzyszą im także nudności i wymioty.
W przypadku obu chorób stosuje się przede wszystkim leczenie objawowe.
Pacjentom, którym doskwiera przeziębienie, zaleca się odpoczynek i nawodnienie, czasem konieczne jest przyjmowanie tabletek przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Kuracja chorych na grypę najczęściej wymaga stosowania farmaceutyków (zawierających m.in. paracetamol, ibuprofen lub naproksen). Na ból gardła stosuje się leczenie miejscowe w postaci tabletek, pastylek z flurbiprofenem lub benzydaminą, zaś nieżyt nosa można uśmierzyć przy użyciu miejscowych glikokortykosteroidów. Przydatne są także leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa stosowane doustnie (zawierają one pseudoefedrynę). Przeciwkaszlowo działają syropy zawierające cytrynian butamiratu lewodropropizyny, ewentualnie substancje roślinne takie jak korzeń prawoślazu.
W terapii grypy wykorzystuje się leki o działaniu przeciwwirusowym dostępne na receptę (np. amantadynę lub oseltamiwir).
Zdecydowanie grypa. Nieleczona może stać się przyczyną: zapalenia: płuc, ucha środkowego i mięśnia sercowego, anginy paciorkowcowej, a czasem zaostrza inne choroby pacjenta (np. astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, cukrzycę czy schorzenia natury kardiologicznej). Poza tym trwa o wiele dłużej niż przeziębienie (niejednokrotnie ponad dwa tygodnie).
Ze względu na dużą liczbę typów wirusów wywołujących przeziębienie praktycznie nie ma możliwości stosowania szczepień ochronnych jako profilaktyki. Osobom chcącym uniknąć zachorowania zaleca się dbanie o zdrowy styl życia, tj. utrzymanie aktywności fizycznej, zbilansowaną dietę i unikanie stresu.
Inaczej jest w przypadku grypy. Co sezon opracowywana jest nowa szczepionka przeciw chorobie, na podstawie szczepów wirusa krążących na półkuli północnej. Należy podkreślić, że szczepionki są dokładnie przebadane, a ich przyjęcie nie wiąże się z niebezpieczeństwem.
Zapamiętaj:
- grypa ma zazwyczaj nagły początek, w odróżnieniu od przeziębienia, którego objawy pojawiają się stopniowo;
- przeziębienie wiąże się z łagodniejszymi dolegliwościami (np. temperatura ciała przy przeziębieniu to ok. 37 do 38 st., a przy grypie powyżej 38 st.) i jego potencjalne powikłania nie są tak poważne;
- dla grypy typowe są: bóle mięśni i kości, ból głowy, suchy kaszel, katar o mniejszym nasileniu, rzadsze występowanie chrypki i znaczne osłabienie;
- objawy przeziębienia rozwijają się przez ok. dwa dni. Najczęściej najpierw pojawia się ból gardła i katar. Grypa zaskakuje nagle, zwykle rozpoczynając się gorączką i dreszczami;
- przeziębienie trwa o wiele krócej (do 10 dni), a grypa ponad dwa tygodnie.
Źródła:
- Uyeki TM, Hui DS, Zambon M, Wentworth DE, Monto AS. Influenza. Lancet. 2022 Aug 27,
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36030813/,
- A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023F. Mejza, Grypa i przeziębienie - objawy, różnice i zapobieganie,
- https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/61825,grypa-i-przeziebienie.
CZYTAJ TAKŻE:
To najskuteczniejszy sposób na grypę. Ale Polacy stosują niechętnie
Lekarka wyjaśnia, jak rozpoznać anginę. "Ból gardła to nie wszystko"
Tak też przebiega zapalenie płuc. Nietypowe objawy nie budzą podejrzeń
