HIV i AIDS - czym się od siebie różnią?
Szacuje się, że na całym świecie żyje ponad 36 mln chorych z HIV i AIDS. Dzięki znacznemu postępowi leczenia obecnie zakażenie HIV przestało być wyrokiem, a pacjenci mogą bardzo długo prowadzić normalne życie. W jaki sposób możemy rozpoznać zakażenie HIV? Jakie są wczesne objawy i sposoby leczenia?
HIV jest wirusem, który namnaża się w komórkach pełniących ważne funkcje w odpowiedzi immunologicznej organizmu - limfocytach T CD4. Z biegiem choroby dochodzi do stopniowego spadku ich liczby, co prowadzi do rozwoju AIDS - nabytego zespołu niedoboru odporności. W efekcie pacjenci cierpią z powodu ciężkich infekcji oportunistycznych, które często są trudne w leczeniu i mogą nawracać.
Kiedy może dojść do zakażenia? Wirus najczęściej przenosi się podczas kontaktów seksualnych z osobą zarażoną, a także poprzez krew (przypadkowe ukłucie igłą) czy transmisję wirusa z matki na dziecko podczas porodu.
Nieleczone zakażenie wirusem HIV składa się z trzech etapów.
Pierwsze objawy mają charakter grypopodobny i pojawiają się po ok. 2-4 tygodniach od zakażenia. Jest to tzw. ostra infekcja retrowirusowa.
Po jej ustąpieniu rozpoczyna się okres bezobjawowy zakażenia HIV, który u każdego pacjenta trwa średnio od siedmiu do ponad 12 lat. W tym czasie wirus cały czas się replikuje, stopniowo wzrasta liczba jego kopii i jednocześnie spada poziom limfocytów CD4 we krwi. W konsekwencji po okresie bezobjawowym chorego zaczynają dotykać choroby oportunistyczne wynikające z upośledzenia odporności.
W ostatnim okresie, gdy liczba limfocytów CD4 spada poniżej 200/mikrolitr, dochodzi do rozwoju pełnoobjawowego AIDS. Przy tak obniżonej odporności pojawiają się nawracające infekcje oportunistyczne i typowe dla AIDS nowotwory.
Obecnie do postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie tzw. testów przesiewowych wykrywających antygen p24 i przeciwciała anty-HIV wirusa (testy ELISA IV generacji). Badanie należy wykonać minimum po 2-3 tygodniach od domniemanego momentu zakażenia (ryzykownego kontaktu seksualnego bądź kontaktu z krwią osoby, która może być nosicielem wirusa).
Jeżeli wynik testu ELISA jest ujemny, należy powtórzyć badanie po sześciu tygodniach.
Każdy wynik dodatni wymaga potwierdzenia testem Western blot lub badaniem wykrywającym RNA wirusa w surowicy.
U pacjentów z HIV objawy pojawiają się na początku choroby i po wielu latach okresu bezobjawowego zakażenia.
Początkowo chorzy skarżą się na bóle gardła, gorączkę czy widocznie powiększone węzły chłonne. Może pojawić się także wysypka i bóle stawowo-mięśniowe. Objawy ostrej choroby retrowirusowej utrzymują się przez ok. trzy tygodnie i mogą być mylone z grypą lub mononukleozą.
Z kolei objawy AIDS wynikają najczęściej z nawracających infekcji oportunistycznych, czyli spowodowanych patogenami, które nie wywołują zakażenia u osób ze sprawnym układem odpornościowym. Należą do nich m.in. pneumocystozowe zapalenie płuc, gruźlica płucna i rozsiana, kandydoza przełyku i toksoplazmoza. Zakażenia te zwykle wymagają długotrwałego leczenia i mają tendencję do nawracania.
U pacjentów z AIDS częściej dochodzi również do rozwoju nowotworów takich jak chłoniaki, rak szyjki macicy u kobiet czy charakterystyczny dla AIDS mięsak Kaposiego.
Podstawowym celem leczenia zakażenia HIV jest jak największe ograniczenie replikacji wirusa i zapobieganie rozwojowi AIDS. W leczeniu HIV wykorzystuje się leki antyretrowirusowe, które działają hamująco na enzymy wirusa lub blokują jego wejście do komórki. Przy wczesnym rozpoczęciu terapii większość pacjentów z HIV w ciągu swojego życia nie rozwija pełnoobjawowego AIDS.
Terapia pacjentów z AIDS jest dobierana indywidualnie i polega głównie na zapobieganiu i leczeniu chorób wynikających z upośledzenia układu immunologicznego - zakażeń wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych, pierwotniakowych i nowotworów.
Aby zapobiec zakażeniu wirusem HIV, w pierwszej kolejności unikaj ryzykownych kontaktów seksualnych i zawsze stosuj prezerwatywę.
W przypadku narażenia na zakażenie udaj się do najbliższego szpitala zakaźnego, aby otrzymać profilaktykę poekspozycyjną. Należy ją wdrożyć w ciągu pierwszych 48 godzin, ponieważ wtedy jest ona najbardziej efektywna.
Czytaj także:
Swędzi cię tam na dole? Mogłeś się zarazić
