Kiedy senność zaczyna być poważnym problemem. Przyczyny nadmiernej senności

Nadmierna senność, nazywana także hipersomnią, jest zaburzeniem, które polega na występowaniu senności lub napadów snu mimo odpowiednio długiego trwania wypoczynku w nocy. Wspomniany stan uznaje się za patologię związaną z deficytem koncentracji w ciągu dnia, która może wynikać z różnych złożonych schorzeń lub stanowić jednostkę chorobową samą w sobie. Nieustająca potrzeba snu jest bardzo dokuczliwym problemem, zwłaszcza dla osób wykonujących zawody wymagające ciągłego skupienia.

Za nieprawidłowość uznaje się zazwyczaj nieprzerwany sen trwający powyżej 10 godzin. Hipersomnia nie powinna być przy tym mylona z normalnym uczuciem zmęczenia, które pojawia się w wyniku nieprzespanej nocy lub obniżenia jakości snu.

W celu zdiagnozowania hipersomnii używa się skali Epworth, która opiera się na samoocenie prawdopodobieństwa zaśnięcia w codziennych sytuacjach.

• 0 - zerowe prawdopodobieństwo zaśnięcia,
• 1 - małe prawdopodobieństwo zaśnięcia,
• 2 - średnie prawdopodobieństwo zaśnięcia,
• 3 - duże prawdopodobieństwo zaśnięcia.

Oceniane sytuacje to:

• siedzenie i czytanie,
• oglądanie telewizji,
• siedzenie w miejscach publicznych (np. na zebraniu lub w teatrze),
• jako pasażer transportu po godzinie nieprzerwanej jazdy,
• leżenie, po południu,
• spokojne siedzenie, po obiedzie, bez spożywania napojów alkoholowych,
• prowadzenie samochodu podczas kilkuminutowego postoju w korku.

Punkty sumuje się. Wynik do 10 punktów uznaje się na normę. Wynik powyżej 10 punktów świadczy o nadmiernej senności, natomiast wynik powyżej 15 punktów wskazuje na patologiczną senność.

Hipersomnia jest stanem patologicznym i przed podjęciem diagnostyki powinno się wykluczyć, czy uczucie zmęczenia nie wynika z niedoboru snu w ciągu nocy. Ciągły stres, korzystanie z telefonu lub oglądanie telewizji późnym wieczorem, nieprawidłowa higiena snu - to wszystko może prowadzić do niewyspania. Gdy jednak poprawa warunków odpoczynku nocnego nie przynosi spodziewanych skutków, a uczucie zmęczenia nie ustępuje lub nawet ulega pogorszeniu, należy poszukać innych powodów. W tym celu konieczne jest udanie się do lekarza rodzinnego lub psychiatry. 

Ze względu na to, że nadmierna senność może być zaburzeniem pierwotnym lub skutkiem innych chorób, konieczna jest bardzo dokładna diagnostyka. Zdarza się także, że u jednego pacjenta może być wynikiem wzajemnego nakładania się kilku różnych przyczyn. Dlatego, na początku diagnostyki, lekarz przeprowadza z pacjentem dokładny wywiad, zleca odpowiednie badania, po to, by wykluczyć organiczne przyczyny hipersomnii i postawić prawidłowe rozpoznanie.

Nadmierna senność może wynikać z zaburzeń w obrębie mózgu i nie mieć żadnej innej uchwytnej przyczyny. Diagnostyka takiego stanu jest dość trudna, ponieważ wymaga wcześniejszego wykluczenia organicznego podłoża uciążliwych objawów.

Co rozumiemy pod pojęciem pierwotnej hipersomnii?

• narkolepsja - jest chorobą, która wiąże się z pojawianiem się w ciągu dnia epizodów nagłej, niekontrolowanej senności. W przebiegu narkolepsji występuje także katapleksja, czyli nagła utrata napięcia mięśniowego, częste halucynacje senne oraz paraliże przysenne. Jest to choroba autoimmunologiczna, a więc wynika ze zniszczenia komórek nerwowych przez własny układ odpornościowy. Więcej o narkolepsji piszemy TUTAJ;
• idiopatyczna hipersomnia - nadmierna senność zazwyczaj stwierdzana po wykluczeniu innych przyczyn, charakteryzuje się napadami senności w ciągu dnia lub długimi drzemkami. Sen nie daje poczucia odpoczynku, po przebudzeniu wciąż obecne jest uczucie dezorientacji. W przeciwieństwie do narkolepsji podłoże tej choroby nie jest znane.
• nawracające stany nadmiernej senności - obecne np. w zespole Kleinego-Levina, znanego także jako "syndrom śpiącej królewny". 

Zdarza się, że uczucie nadmiernej senności jest objawem poważniejszych problemów zdrowotnych. Jakie choroby mogą manifestować się w taki sposób? Lista potencjalnych problemów jest długa:

• niedoczynność tarczycy - powszechne schorzenie, w którym dochodzi do niedoboru hormonów tarczycy. Poza wydłużeniem czasu snu objawia się ono m.in. uczuciem zimna, zwiększeniem masy ciała, przewlekłym zmęczeniem czy wypadaniem włosów;
• zaburzenia psychiczne - w szczególności depresja oraz inne zaburzenia nastroju;
• choroby neurologiczne - choroba Parkinsona, zapalenie mózgu, padaczka, stwardnienie rozsiane;
• obturacyjny bezdech senny - choroba ta polega na epizodach znacznego zmniejszenia lub zatrzymania przepływu powietrza przez drogi oddechowe w ciągu snu, co często uniemożliwia prawidłowy wypoczynek w nocy. Objawia się często chrapaniem, wybudzaniem w ciągu nocy z uczuciem braku powietrza, a także niespokojnym snem;
• zespół niespokojnych nóg - dolegliwości typowe dla tego schorzenia nasilają się w nocy, utrudniając wypoczynek;
• nadwaga i otyłość;
• cukrzyca;
• encefalopatia wątrobowa;
• guzy mózgu;
• choroby autoimmunologiczne - np. toczeń układowy, celiakia oraz reumatoidalne zapalenie stawów;
• niedobór żelaza oraz niedokrwistość.

CZYTAJ TAKŻE: 

Dieta na dobry sen. Co jeść, a czego nie jeść przed snem?

Sprawdzone sposoby na zdrowy sen

"Jeszcze tylko pięć minut" o poranku może zniszczyć twoje zdrowie