Sprzyja udarowi mózgu, nadciśnieniu i zaburzeniom rytmu serca. Uważaj na bezdech senny
Szacuje się, że obturacyjny bezdech senny to problem, który dotyka aż 11,2 proc. mężczyzn i 3,4 proc. kobiet w Polsce. Jest więc powszechną, jednak dość często bagatelizowaną przez pacjentów dolegliwością. Wiele osób nie zdaje sobie bowiem sprawy, że nieleczone bezdechy nie tylko obniżają jakość snu i wywołują senność, ale mają poważne długofalowe konsekwencje zdrowotne. Sprzyjają m.in. nadciśnieniu tętniczemu, cukrzycy, zaburzeniom rytmu serca i udarom mózgu. W jaki sposób można rozpoznać i leczyć bezdech senny? Wyjaśniamy!
Bezdech senny to inaczej przerwy w oddychaniu podczas snu, które wynikają z zamknięcia się dróg oddechowych przez zbyt wiotkie struktury ściany gardła. W prawidłowych warunkach w czasie snu mięśnie gardła mają takie napięcie, które pozwala utrzymać drożność dróg oddechowych i umożliwia swobodne oddychanie.
U osób z bezdechem sennym mięśnie i tkanki gardła stają się zbyt wiotkie, co prowadzi do okresowego zablokowania przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Zahamowanie oddychania sprawia, że do krwi dostaje się mniej tlenu, natomiast wzrasta poziom dwutlenku węgla. Chemoreceptory obecne w ścianach naczyń wysyłają wtedy sygnał do mózgu do obudzenia się - pozwala to rozpocząć normalne oddychanie i uzupełnić niedobory tlenu w organizmie. Niestety wielokrotne budzenie się w nocy jest przyczyną znacznego niewyspania i senności w ciągu dnia, na które osoby z bezdechem sennym skarżą się bardzo często.
Mimo, że bezdech senny może rozwinąć się praktycznie u każdego człowieka, to jednak u niektórych osób obserwuje się go częściej. Większe ryzyko jego rozwoju mają mężczyźni, osoby otyłe i po 50 roku życia, a także ze znacznym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicy szyi. Często pojawia się również u osób chrapiących - 78 proc. genów, które sprzyjają chrapaniu, zwiększają też ryzyko bezdechów.
Co więcej badania wykazały, że palenie papierosów zwiększa ryzyko ich pojawienia aż trzykrotnie. Dodatkowo jego rozwojowi może sprzyjać picie alkoholu, a także niektóre choroby nosa i gardła, jak powiększenie migdałków, nieżyt nosa czy alergie, które są przyczyną utrudnienia przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Wiele osób z bezdechem sennym może przez dłuższy czas nie zdawać sobie sprawy z jego posiadania. Przerwy w oddychaniu często jako pierwszy zauważa partner lub partnerka chorego, ponieważ jest ono bardzo trudne do samodzielnego wychwycenia. Bezdech senny nie daje bowiem specyficznych objawów, wręcz przeciwnie - są one mało charakterystyczne i łatwo można je przypisać na przykład stresowi czy przepracowaniu.
Jako pierwsze pojawia się zwykle przewlekłe niewyspanie i senność w ciągu dnia, które są związane z wielokrotnym budzeniem się w nocy z powodu bezdechów i mogą mieć duże nasilenie. Jest to bardzo niebezpieczna sytuacja w szczególności dla osób kierujących pojazdami, ponieważ zwiększa ryzyko zaśnięcia za kierownicą i spowodowania wypadków komunikacyjnych. Senność pojawia się też często w trakcie oglądania telewizji lub czytania książki, w czasie rozmowy czy w miejscach publicznych. Zaburzenia snu wywołane przez bezdechy mogą również wywoływać zmiany nastroju, łatwe rozdrażnienie, problemy z koncentracją i spadki energii w ciągu dnia.
Bezdechów sennych nigdy nie należy lekceważyć, ponieważ nieleczone sprzyjają rozwojowi nadciśnienia tętniczego, często ciężkiego i niereagującego na leki obniżające ciśnienie, a także udaru mózgu, migotania przedsionków i innych zaburzeń rytmu serca. Dodatkowo zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia, w tym zawału serca.
Złotym standardem w diagnostyce bezdechów sennych jest badanie polisomnograficzne, w czasie którego możliwe jest bezpośrednie wykrycie i zliczenie liczby bezdechów pojawiających się w czasie snu. Dodatkowo w jego trakcie można określić m.in. czas trwania poszczególnych jego faz, a także ocenić poziom tlenu we krwi i czynność serca. Możliwe jest również jednoczesne wykonanie badań EEG, EKG, EMG i EOG, które pozwalają zbadać kolejno czynność bioelektryczną mózgu, serca, mięśni i ruchy gałek ocznych w trakcie snu.
Polisomnografia najczęściej jest wykonywana w szpitalu, zwykle w godzinach wieczornych, aby pacjent nie miał problemów z zaśnięciem. Całe badanie trwa ok. 6 godzin. Obturacyjny bezdech senny rozpoznaje się wtedy, gdy w ciągu godziny pojawiło się więcej niż 15 epizodów bezdechów, lub więcej niż 5, gdy obecne są dodatkowe objawy, jak nasilona senność, chrapanie czy brak tchu. Dzięki polisomnografii można również ocenić ciężkość choroby - w postaci łagodnej występuje od 5 do 15 bezdechów w ciągu godziny, w postaci umiarkowanej od 15 do 30, natomiast w postaci ciężkiej powyżej 30.
Leczenie bezdechów sennych ma na celu w jak największym stopniu ograniczenie ich ilości, a także zapobieganie na dłuższą metę poważniejszym powikłaniom. W tym celu wykorzystuje się:
- zmianę stylu życia - pacjenci z bezdechami powinni zmniejszyć masę ciała, a także w jak największym stopniu ograniczyć palenie papierosów i spożywanie alkoholu,
- aparaty CPAP - są one podstawową metodą leczenia bezdechów sennych. Generowane przez nie dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych zapobiega zapadaniu się struktur gardła w czasie snu, przez co skutecznie zmniejszają ilość bezdechów i ułatwiają wysypianie się,
- aparaty wewnątrzustne - mają za zadanie mechanicznie zapobiegać bezdechom sennym dzięki wysunięciu żuchwy lub zmniejszeniu zapadania się języka,
- zabiegi chirurgiczne - stosowane wtedy, gdy leczenie nieinwazyjne, jak aparaty CPAP czy zmiana stylu życia nie przynosi rezultatów.
CZYTAJ TAKŻE:
Objawy starzenia które są normalne. Jak i w jakim tempie powinniśmy się starzeć?
