Rotawirusy - co to jest, przyczyny, objawy, leczenie, szczepionka

Rotawirusy to drobnoustroje, które należą do rodziny Reoviridae. Zaliczają się do grupy wirusów sierocych — oddechowych i jelitowych. Trzeba wiedzieć, że istnieje siedem grup rotawirusów. Oznaczone są one literami od A do G. Najgroźniejsze dla człowieka są przede wszystkim rotawirusy A, B i C. Z kolei najpowszechniejsze rotawirusy zaliczają się do grupy A. Szacuje się, że to one odpowiadają za 90 proc. infekcji rotawirusowych. Chodzi przede wszystkim o ostre biegunki oraz zapalenie żołądka i jelit. Rotawirusy charakteryzuje wysoka zakaźność.   

Tak jak zostało już napisane — rotawirusy należą do rodziny wirusów atakujących głównie układ oddechowy i jelita. Do zarażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową — poprzez bezpośredni kontakt z chorym lub poprzez używanie wspólnych przedmiotów, np. ręczników czy pościeli. Można też zakazić isę drogą pokarmową, najczęściej za pośrednictwem brudnych rąk, przez skażone pokarmy i brudną wodę.

Warto wiedzieć, że rotawirusy cechuje nie tylko bardzo wysoka zakaźność, ale i żywotność. Wirus może pozostawać na przedmiotach nawet kilka godzin. Oznacza to, że do zarażenia może dojść nawet w przypadku dotknięcia np. klamki lub deski sedesowej, z którą wcześniej miał styczność chory.   

Zazwyczaj pierwszym objawem zarażenia się rotawirusem jest gorączka. Po kilku godzinach pojawiają się bardziej charakterystyczne objawy. To przede wszystkim  wymioty i intensywna — wodnista i strzelająca biegunka. Opisywanym objawom towarzyszyć mogą także bóle mięśniowe, zawroty głowy, rzadkie oddawanie moczu. Dużym niebezpieczeństwem jest również możliwość wystąpienia odwodnienia. Z tego powodu należy podawać choremu odpowiednią ilość płynów i elektrolitów. Trzeba pamiętać, że u dorosłych choroba ma zwykle łagodny przebieg. Najsilniejsze objawy zaobserwować można u dzieci i osób powyżej 70 roku życia. 

Przede wszystkim warto wiedzieć, że rotawirusy nie dla wszystkich są równie niebezpieczne. Grupą, na którą trzeba zwrócić szczególną uwagę, są dzieci — zwłaszcza niemowlaki i seniorzy. Ze względu na obniżoną odporność u opisywanych grup, infekcja rotawirusem może mieć cięższy przebieg i konieczna może być hospitalizacja. Rotawirusy na szczęście nie zagrażają ciężarnym i płodowi.   

Objawy infekcji rotawirusem zazwyczaj trwają od 3 do nawet 10 dni. Leczenie ma charakter objawowy. Chorym podaje się, w zależności od stanu zdrowia, leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Przydatne są także probiotyki, które pomagają odbudować mikrobiotynę jelitową. Tak jak zostało już napisane — niezwykle ważne jest, aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Należy więc przyjmować odpowiednią ilość płynów, dodatkowo wzbogaconą o elektrolity, które bez recepty można zakupić w każdej aptece. Dobrym pomysłem jest sięgniecie po domowe sposoby na wymioty i biegunkę. Ukojenie może przynieść mięta i rumianek.

Rotawirusy stosunkowo rzadko powodują powikłania. W niektórych przypadkach u chorych pojawić się może uszkodzenie wątroby, uszkodzenie trzustki, zespół hemolityczno-mocznicowy i zespół Reya. W skrajnych przypadkach infekcja rotawirusem powodować może u dziecka nawet śmierć.     

Skuteczną ochroną przed rotawirusami jest szczepionka. Szczepienie przeciwko rotawirusom od 2021 roku jest obowiązkowe i refundowane przez NFZ. Wcześniej za jedną dawkę szczepionki trzeba było zapłacić 200-500 zł. Szczepionka cechuje się dużą skutecznością.  Jak pokazują badania, u 90-100 proc. zaszczepionych dzieci nie występują ostre objawy choroby, zaś 70-90 proc zaszczepionych w ogóle nie zachoruje. Tak wysoka ochrona utrzymuje się do 3 lat od podania szczepionki. 

Kiedy należy podać szczepienie? Program szczepień zależy od zastosowanego preparatu. Pierwszą dawkę można podawać dziecku, które skończyło 6 tygodni. Ważne, aby wszystkie dawki zostały przyjęte do 32 tygodnia.