Uszkadzają żołądek, wątrobę, nerki. Wydajemy na nie 60 mln rocznie
Niesteroidowe leki przeciwzapalne to leki pierwszego rzutu, jeśli dokucza ból. Na leki przeciwbólowe Polacy wydają średnio 60 milionów złotych rocznie. Szacuje się, że rocznie jedna osoba kupuje nawet 3 opakowania NLPZ, co może oznaczać, że po tabletkę na ból sięgamy regularnie co trzy dni, przez cały rok. To tylko statystyki, jednak jeśli przyjrzymy się bliżej, to niemalże na każde dolegliwości bólowe "złotym środkiem” stają się niesteroidowe leki przeciwzapalne, ale czy słusznie? Kiedy sięgać po tabletkę i jakie mogą być skutki uboczne przewlekłego zażywania NLPZ? Odpowiadamy.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to grupa leków stosowanych w celu łagodzenia bólu, zmniejszania stanów zapalnych oraz obniżania gorączki. Są szeroko wykorzystywane w medycynie, m.in. w leczeniu chorób reumatycznych, bólów mięśniowo-szkieletowych, migren, bólu zębów, bólu menstruacyjnego oraz w stanach gorączkowych. NLPZ wykorzystuje się także w leczeniu bólu towarzyszącego chorobom onkologicznym.
Leki te działają poprzez hamowanie enzymów cyklooksygenazy, które są odpowiedzialne za produkcję prostaglandyn.
Prostaglandyny to z kolei substancje chemiczne, które odgrywają kluczową rolę w procesach zapalnych, odczuwaniu bólu i regulacji temperatury ciała.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne występują w sprzedaży jako leki OTC i większość z nich dostępna jest bez recepty. Pacjenci często stosują kilka leków NLPZ, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Istnieje kilka leków z grupy NLPZ, które zawierają różne substancje czynne. Do najpopularniejszych zalicza się:
- ibuprofen - stosowany w łagodzeniu bólu, gorączki i stanów zapalnych,
- kwas acetylosalicylowy - ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, a w niskich dawkach przeciwzakrzepowe,
- naproksen - najczęściej jest stosowany w bólach reumatycznych i migrenach,
- diklofenak - charakteryzuje się wysoką skutecznością w leczeniu bólu stawów i stanów zapalnych,
- ketoprofen - wyróżnia go silniejsze działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Chociaż leki z grupy NLPZ działają szybko i zazwyczaj skutecznie - obniżając gorączkę, czy likwidując dolegliwości bólowe, mają szereg działań niepożądanych przy ich długotrwałym zażywaniu.
Każdy lek z grupy NLPZ należy zażywać doraźnie, lub nie dłużej niż kilka dni.
Ibuprofen należy przyjmować doraźnie, w stanach podgorączkowych, bólach przemijających lub bólach o uchwytnej przyczynie, do czasu jej zlikwidowania, np. bóle menstruacyjne czy bóle zębów lub głowy.
Kwas acetylosalicylowy powinien być zażywany nie dłużej, niż 5 dni i tyle samo czasu można zażywać ketoprofen. Naproksen u osób dorosłych może być przyjmowany do 10 dni, a diklofenak - 7 dni.
Przyjmowanie NLPZ przez dłuższy okres czasu może doprowadzić do szeregu działań niepożądanych i tym samym do komplikacji zdrowotnych.
Na co narażeni są pacjenci, którzy przewlekle przyjmują leki przeciwzapalne?
Problemy żołądkowo-jelitowe
NLPZ działają drażniąco na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Na skutek długotrwałego przyjmowania leków, mogą rozwinąć się wrzody żołądka oraz dwunastnicy, w konsekwencji czego - do krwawienia z przewodu pokarmowego.
Długotrwałe przyjmowanie NLPZ wiąże się z uciążliwymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego - pacjenci skarżą się na bóle brzucha, nawracające nudności oraz zgagę.
Problemy sercowe
Badania wykazują, że długotrwałe zażywanie NLPZ może prowadzić do rozwoju nadciśnienia tętniczego krwi. Oprócz tego wykazano, że pacjenci przyjmujący leki przeciwbólowe, częściej skarżą się na zatrzymanie płynów w organizmie i obrzęki, co z kolei może sprzyjać rozwojowi niewydolności serca.
NLPZ zwiększają także ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego i niedokrwistości hemolitycznej.
Choroby nerek
Długotrwałe stosowanie NLPZ może negatywnie wpływać na funkcjonowanie nerek, zwłaszcza u osób z chorobami nerek lub odwodnionych.
W badaniach wykazano, że NLPZ mogą prowadzić do zatrzymania sodu oraz wody w organizmie, powodując obrzęki. Ponadto pacjenci mają wyższe ryzyko zachorowania na ostrą niewydolność nerek, nefropatę analgetyczną, upośledzenie funkcji nerek i martwicę brodawek nerkowych.
Problemy wątrobowe
Leki z grupy NLPZ są hepatotoksyczne, co oznacza, że ich przedawkowanie lub długotrwałe zażywanie może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie wątroby.
U pacjentów leczonych tymi lekami zauważalna jest zwiększona aktywność enzymów wątrobowych. W skrajnych przypadkach leki te mogą doprowadzić do uszkodzenia, a następnie niewydolności wątroby.
Problemy hematologiczne
NLPZ mogą wydłużać czas krwawienia, zwłaszcza kwas acetylosalicylowy. To szczególnie niebezpieczne dla pacjentów, którzy są leczeni lekami przeciwkrzepliwymi (np. w migotaniu przedsionków).
Ponadto NLPZ mogą hamować syntezę erytrocytów, co zwiększa ryzyko anemii.
Leki przeciwbólowe powinny być stosowane wtedy, gdy inne sposoby nie są w stanie złagodzić bólu. Ktoś, kto cierpi na silne bóle migrenowe lub stawowe w przebiegu np. reumatoidalnego zapalenia stawów, ma mniejsze możliwości łagodzenia bólu niż np. osoby z bólami mięśniowymi po intensywnym treningu.
Wskazaniem do NLPZ będą zatem stany związane z chorobami lub objawami przewlekłymi. W przypadku bolesnych miesiączek warto zacząć od łagodzenia bólu za pomocą ciepłego kompresu. Ból mięśni po treningu można złagodzić ciepłą kąpielą, a podniesioną temperaturę ciała warto zbijać naturalnie, np. poprzez chłodne okłady.
Dzięki takim domowym metodom możemy znacznie ograniczyć zażywanie leków NLPZ, a tym samym zmniejszyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Stosowanie niesteroidowych leków przeciwbólowych ma zasadność, jeśli występuje to doraźnie lub na wyraźne zalecenie lekarza, przez czas nie dłuższy, niż jest to zalecane.
Na skutki uboczne narażone są szczególnie osoby starsze lub leczone z powodu chorób serca, nerek oraz wątroby.
Nie mniejsze zagrożenie NLPZ stanowią dla osób, które zmagają się z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Bagatelizowanie tych dolegliwości i zażywanie NLPZ może prowadzić do niebezpiecznego krwawienia z przewodu pokarmowego, które stanowi realne zagrożenie dla pacjenta.
Uważać powinny też osoby, u których występuje reakcja alergiczna po zażyciu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Może pojawić się wysypka, świąd ale także obrzęk naczynioruchowy - opuchlizna występująca w obrębie jamy ustnej, języka, uniemożliwiająca oddychanie.
Źródła:
- Małgorzata Zaremba, Anna Staniszewska, Maciej Niewada, Niesteroidowe leki przeciwzapalne - fakty, mity i kontrowersje dotyczące ryzyka sercowo-naczyniowego oraz ryzyka powikłań ze strony przewodu pokarmowego, Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 3, 119-136,
- https://www.termedia.pl/Czasopismo/-98/pdf-38815-10?filename=stosowanie%20niesteroidowych%20lekow.pdf,
- dr n. med. Jarosław Woroń1,2 prof. dr hab. med. Jerzy Wordliczek2 prof. dr hab. med. Jan Dobrogowski, Porównanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), Medycyna po Dyplomie vol 20., nr 6/czerwiec 2011.
CZYTAJ TAKŻE:
Łączenie tych leków jest niebezpieczne. Tak objawia się zespół serotoninowy
Uzależniają, zmieniają osobowość? Wokół antydepresantów narosło wiele mitów
Bierzesz aspirynę na przeziębienie? Uważaj na skutki uboczne
