Ciągle chce ci się jeść, a zwłaszcza wieczorem? To znak od organizmu
Wyobraź sobie, że ciągle jesteś poddawany działaniu jakichś bodźców. Początkowo na nie reagujesz, ale z czasem zaczynasz się przyzwyczajać i w końcu przestają one robić na tobie wrażenie. Podobnie jest z leptynoopornością, czyli stanem, w którym organizm ignoruje leptynę, znaną też jako hormon sytości. Zaczyna napędzać się błędne koło, które dodatkowo utrudnia zrzucenie zbędnych kilogramów osobom zmagającym się z otyłością. Czy da się zatrzymać ten proces? Czy leptynooporność to wyrok, z którym trzeba się pogodzić? Odpowiadamy.
Leptyna nazywana także hormonem sytości, to białko regulujące apetyt i metabolizm energetyczny. Wydzielana jest głównie przez komórki tłuszczowe w tzw. rytmie dobowym -najwyższe stężenie we krwi osiąga w godzinach nocnych (między północą a 2 nad ranem) a najniższe w godzinach porannych (między 8 i 9). Gdy organizm jest "najedzony", leptyna, przenikając przez barierę krew-mózg, dociera do ośrodka głodu i sytości w podwzgórzu, dając swoistą informację o tym, że potrzeby energetyczne zostały zaspokojone i można zmniejszyć apetyt.
Chociaż leptyna ma wiele obszarów działania - wpływa m.in. na odporność, układ nerwowy i neuroendokrynny - większość osób poszukuje o niej informacji ze względu na związek niewrażliwości na ten hormon z otyłością.
Początkowo myślano, że skoro leptyna hamuje uczucie głodu, wystarczy podać ją osobom borykającym się z nadmierną masą ciała, by zmniejszyć ich łaknienie i spowodować utratę zbędnych kilogramów. W tym celu badano jej stężenie u osób otyłych. Okazało się, że jest ono zwiększone, co stało niejako w sprzeczności z dotychczasowymi założeniami naukowców. Szybko wyjaśniono ten paradoks: nagromadzenie tkanki tłuszczowej powoduje przewlekłą nadprodukcję leptyny, aż wreszcie organizm przestaje na nią reagować. Taki stan określono jako leptynooporność.
Osoby z leptynoopornością mają trudności z odczuwaniem sytości i kontrolowaniem apetytu, pomimo wysokiego poziomu leptyny we krwi. Nakręca się swego rodzaju błędne koło: niewrażliwość na hormon powoduje, zmniejszenie przemiany materii i wzrost poboru pokarmu, co z kolei prowadzi do zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej i wzrostu poziomu leptyny.
Za zwiększenie stężenia krążącej we krwi leptyny odpowiada otyłość oraz nadmierne spożywanie żywności (spowodowane np. zajadaniem stresu). Więcej hormonu wydzielane jest także, gdy w organizmie podnosi się poziom glukozy i insuliny (mającej wprowadzić glukozę do komórek).
Co ciekawe zwiększenie produkcji leptyny następuje również w czasie snu, oraz gdy jajniki uwalniają estrogen w zwiększonej ilości. Ta ostatnia sytuacja tłumaczy, dlaczego to u kobiet stężenie leptyny we krwi jest aż 3 razy wyższe niż u mężczyzn z tym samym BMI.
U szczupłych i zdrowych osób prawidłowy poziom leptyny wynosi od 1 do 5 ng/dl u mężczyzn i od 7 do 13 ng/dl u kobiet. Oczywiście normy te mogą nieco się różnić, w zależności od laboratorium i metod badania.
Osoby, u których rozpoznano leptynooporność zapewne usłyszą zalecenia wskazujące na konieczności utraty wagi. Udowodniono, że spadek masy ciała o 10 proc. przekłada się aż na 50 proc. spadek poziomu leptyny. Pocieszające jest również to, że wspomniane obniżenie odnotowuje się już po kilku dniach.
Jak się odżywiać mając leptynooporność? Ważne by posiłki były regularne i pełnowartościowe. Wskazane jest spożywanie każdego dnia dostatecznej ilości warzyw i owoców (min. 500 g) oraz białka (1,5 g na kg całkowitej masy ciała). W konstruowaniu jadłospisu najlepiej skorzystać z pomocy dietetyka. Polecane "diety cud" i suplementy bez potwierdzonej skuteczności, nie dość, że nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, to mogą poważnie zaszkodzić zdrowiu.
Warto pamiętać, że za wysoki poziom leptyny to nie tylko przeszkoda na drodze do upragnionej sylwetki. Zwiększenie stężenia tego hormonu przyczynia się do problemów z płodnością, rozwoju chorób układu krążenia i zaburzeń odporności.
Czy leptynooporność jest pułapką bez wyjścia? Na szczęście nie. Jej poziom da się uregulować, zwiększając aktywność fizyczną, dbając o regularny sen i dietę. Odpoczynek powinien odbywać się w miejscu cichym i zacienionym. Niezmiernie ważne jest również wypracowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem. Jego nadmiar może wpływać negatywnie na nawyki żywieniowe i powodować problemy z zasypianiem.
Jeśli nie możesz schudnąć, ciągle masz ochotę na jedzenie, czujesz się pozbawiony energii i nieustannie jesteś zmęczony - zgłoś się do lekarza i opowiedz mu o swoich objawach.
CZYTAJ TAKŻE:
Skutkiem nieleczonej insulinooporności jest cukrzyca typu II. Pierwsze objawy niepozorne
