Ogranicz stres, a spadnie stężenie glukozy. Cukrzyca stresowa obciąża trzustkę, serce i mózg
Dobrze się odżywiasz, a cukier rośnie? Przyczyna cukrzycy może wcale nie wynikać z diety, a ze stresu. Przekładanie odpoczynku na później i zaniedbywanie docierających z organizmu niepokojących sygnałów może powodować poważne konsekwencje, wśród których wymienia się także zwiększenie stężenia glukozy. Taki stan może być niebezpieczne zarówno dla chorujących na cukrzycę jak i dla osób, u których jej nie zdiagnozowano. Czym jest cukrzyca stresowa?
"Nie stresuj się", "postaraj się zrelaksować" - te frazesy, zamiast uspokajać, mogą zdenerwować, zwłaszcza że wielu ludzi zupełnie nie wie, jak odpowiedzialnie radzić sobie z życiem w przewlekłych nerwach. Sytuacje stresowe aktywują współczulną część układu nerwowego, czyli tę, która odpowiada za walkę lub ucieczkę. Przygotowanie do działania wymaga mobilizacji całego ciała, a to z kolei wymusza dostarczenie energii, czyli najogólniej mówiąc cukru. Wątroba zaczyna uwalniać glukozę, która u osób chorych, u których z powodu niewystarczającej ilości insuliny lub insulinooporności nie zostaje wprowadzona do komórek - pozostaje we krwi. W dodatku stres powoduje wyrzut kortyzolu, tj. hormonu o działaniu hiperglikemizującym i adrenaliny.
U diabetyków, ze względu na upośledzenie mechanizmów obniżających stężenie glukozy, dochodzi do uszkadzania przez cukier wielu narządów i układów, przede wszystkim serca i układu krążenia.
Cukrzyca typu drugiego rozwija się u osób z predyspozycjami genetycznymi, pod wpływem działania określonych czynników środowiskowych, takich jak: wiek, nadmierna masa ciała i niewystarczająca aktywność fizyczna. Chociaż wśród nich, bezpośrednio nie wymienia się stresu, to nie ulega wątpliwości, że on także przyczynia się do wahania stężenia cukru we krwi. Nerwowy tryb życia, utrudnia skuteczne leczenie choroby, zwiększa ciśnienie krwi i rozregulowuje układ immunologiczny, co jeszcze bardziej zaostrza powikłania cukrzycy.
Warto podkreślić, że unikać stresu powinny nie tylko osoby chorujące na cukrzycę, ale także osoby zdrowe. Z badania profesora Karla-Heinza Ladwiga wynika, że stres zwiększa ryzyko zachorowalności na cukrzycę typu 2 nawet o 43 proc.!
Organizm pacjentów dotkniętych cukrzycą typu pierwszego, nie metabolizuje prawidłowo nadmiaru glukozy powstałego w wyniku stresu. Co gorsza, hiperglikemia będąca następstwem stresu może upośledzać czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki i przyczyniać się do pogłębiania choroby. Niektórzy wpadają w mechanizm błędnego koła: na tyle przejmują się, że stres wpłynie negatywnie na ich zdrowie, że staje się to ich głównym powodem napięcia emocjonalnego. Warto wtedy rozważyć psychoterapię, która pomoże zracjonalizować lęk i lepiej kontrolować swoje emocje.
Pacjent, u którego rozpoznano cukrzycę, powinien przyjmować leki zalecone przez lekarza, zadbać o aktywność fizyczną, zbilansowaną dietę i zmniejszenie masy ciała w przypadku, gdy cierpi z powodu nadwagi lub otyłości. Niemniej ważne jest regularne przeprowadzanie pomiarów glikemii, które należy zapisywać w dzienniczku, po to by specjalista mógł ustalić, czy strategia terapeutyczna nie wymaga modyfikacji.
No dobrze, ale jak zredukować stres? Techniki radzenia sobie ze stresem są przeróżne: począwszy od rozmów z najbliższymi, przez medytację, spacery po lesie i uprawianie ulubionego sportu, aż po relaksację mięśni i jogę. Nieważne, którą metodę wybierzesz, najistotniejsze jest, by pomogła ci długodystansowo, pozostając bezpieczna dla twojego organizmy, a nie przyniosła krótkotrwałą ulgę (jak np. używki).
Poza przywołanymi wyżej sposobami na walkę ze stresem warto wspomnieć o:
- treningu uważności - polega na skupieniu uwagi na jakimś obszarze rzeczywistości i poddanie się teraźniejszości, co ma na celu zresetować organizm;
- ćwiczeniach oddechowych - w sytuacjach stresowych zaczynamy oddychać zbyt szybko, zbyt płytko, nadmiernie i za długo wstrzymując powietrze w płucach. Dlatego warto nauczyć się oddychać torem brzusznym. Zapewnia to lepsze dotlenienie i odżywienie komórek całego ciała, co stanowi ochronę dla naczyń i serca;
- treningu progresywnej relaksacji mięśni Jacobsona - jego istotą jest koncentrowanie uwagi na tych częściach ciała, które są w danym momencie napinane i rozluźniane. Pomaga to eliminować niepotrzebne napięcia mięśni w zwyczajnych, codziennych sytuacjach.
Źródła:
Sharma K, Akre S, Chakole S, Wanjari MB. Stress-Induced Diabetes: A Review. Cureus. 2022
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9561544/
Ladwig KH. Anxiety weights down the heart - New evidence for a toxic cardiovascular risk factor. Int J Cardiol. 2019
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30578092/
Sygit-Kowalkowska E. Radzenie sobie ze stresem jako zachowanie zdrowotne człowieka - perspektywa psychologiczna. Hygeia Public Health, 2014;
CZYTAJ TAKŻE:
To dlatego wynik pomiaru cukru może być zakłamany. Najczęściej winne są te czynniki
Michał Figurski szczerze o cukrzycy i wylewie. "Choroba latami rozpuszczała moje ciało od środka"
Przewlekłe powikłania cukrzycy: retinopatia, nefropatia i neuropatia cukrzycowa
