Druga połowa życia u mężczyzn pod znakiem andropauzy. Zmiany w wyglądzie, zachowaniu i łóżku

Andropauzę (od gr. andros - mężczyzna, człowiek i gr. pausis - przerwa; inaczej - andropenia, męska menopauza, wiropauza czy męski psychoendokrynologiczny zespół wieku średniego) definiuje się zwykle jako zespół objawów psychofizycznych i biochemicznych pojawiających się w procesie starzenia się, uwarunkowanych obniżeniem się różnych hormonów (głównie androgenów) i powodujących znaczne pogorszenie jakości życia oraz niekorzystne, wielonarządowe zmiany organiczne. Wystąpienie lub nasilenie się określonych dolegliwości jest związane z postępującym wraz z wiekiem spadkiem poziomu testosteronu, dehydroepiandrosteronu (DHEA), melatoniny, hormonu wzrostu, insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1) i tyroksyny. Andropauza dotyczy ok. 50 proc. mężczyzn po 55. roku życia.

Określenie "andropauza" to kalka językowa - stanowi odpowiednik kobiecej menopauzy. Ale różnice między tymi dwoma procesami są znaczące. Menopauza jest fizjologicznym okresem w życiu kobiety, w którym dochodzi do ustąpienia miesiączkowania oraz czynności jajników i ustania płodności. U mężczyzn zmiany zachodzące w układzie hormonalnym nie prowadzą do utraty zdolności do reprodukcji. Co więcej, menopauza charakteryzuje się gwałtownością objawów i radykalnym spadkiem poziomu hormonów płciowych, a andropauza jest zwykle procesem powolnym i stopniowym.

To, czy u mężczyzn wystąpią objawy andropauzy i jakie będzie ich nasilenie, uzależnione jest od wielu czynników, w tym stanu zdrowia. Tempo spadku testosteronu jest różne u różnych osób. Wpływają na nie m.in. stres, choroby przewlekłe, przyjmowane leki, otyłość. Eksperci zwracają uwagę, że można je skutecznie spowolnić, zarządzając czynnikami związanymi ze zdrowiem i stylem życia.

Uważa się, że występowaniu andropauzy sprzyjają: nieprawidłowe odżywianie, palenie tytoniu, choroby towarzyszące (np. nadciśnienie, cukrzyca, choroba wieńcowa, podwyższony poziom cholesterolu, przerost gruczołu krokowego) czy nadużywanie alkoholu.

Zaburzenia hormonalne w przebiegu andropauzy prowadzą do wielu objawów. Najważniejsze z nich to:

• wzrost udziału tkanki tłuszczowej w masie ciała, z tendencją do gromadzenia się jej w obszarze brzucha;
• zmniejszenie beztłuszczowej masy ciała z jednoczesnym obniżeniem masy mięśniowej i spadkiem siły;
• upośledzenie potencji, obniżenie libido, zmniejszenie częstości porannych erekcji, zmniejszenie aktywności seksualnej;
• bóle kostno-stawowe;
• bóle gonad;
• niepokój, lęk, nerwowość, rozdrażnienie, zachowania depresyjne, zaniżona ocena;
• ciągłe zmęczenie, zmniejszenie tolerancji wysiłku psychofizycznego;
• zawroty i bóle głowy;
• pogorszenie koncentracji, problemy z pamięcią;
• zmniejszenie owłosienia (ubytki w owłosieniu pojawiają się głównie na szczycie głowy oraz kątach czołowych, tzw. zakola);
• wiotkość skóry, spadek wrażliwości czuciowej skóry;
• uderzenia gorąca oraz nadmierna potliwość;
• zwiększona senność, zaburzenia snu;
• problemy z oddawaniem moczu (w tym okresie dochodzi do przerostu gruczołu krokowego),
• częstoskurcze nadkomorowe.

Wszystkie wymienione objawy wpływają negatywnie na jakość życia mężczyzn, przyczyniają się do obniżenia komfortu funkcjonowania w rodzinie, wśród znajomych i w społeczeństwie. U mężczyzn mogą pojawić się problemy z akceptacją własnej osoby, wstyd i lęk przed kontaktami seksualnymi, niechęć, a nawet agresja w stosunku do osób młodszych i sprawniejszych fizycznie. Ważna jest szybka i trafna diagnoza (m.in. po to, by nie doszło do pogłębienia problemów emocjonalnych). Objawy są jednak mało charakterystyczne. Poza tym poziom świadomości na temat andropauzy jest niski.

Do zorientowania się, czy występujące dolegliwości mogą być objawami andropauzy, służy m.in. prosty test diagnostyczny, tzw. kwestionariusz Morleya składający się z 10 pytań. Twierdząca odpowiedź na trzy pytania pozwala podejrzewać, że to "męska menopauza". Kolejnym krokiem są badania biochemiczne. Określa się m.in. poziom całkowitego testosteronu w surowicy krwi. Przeprowadza się również badanie urologiczne.

Mężczyźni, którzy spełniają odpowiednie kryteria, mogą zostać zakwalifikowani do leczenia terapią hormonalną przy użyciu testosteronu. Podaje się go drogą domięśniową, podskórną lub doustną (najpopularniejsze są preparaty doustne). Pacjenci przyjmujący testosteron powinni być prawidłowo monitorowani. Założeniem hormonalnej terapii zastępczej jest przede wszystkim złagodzenie występujących dolegliwości oraz zapobieganie odległym następstwom andropauzy.

Objawy można łagodzić też za pomocą preparatów dostępnych bez recepty. Zalicza się do nich m.in. środki zawierające olej z siemienia lnianego, ashwagandhę oraz kurkumę. Dla mężczyzn, którzy weszli w okres przekwitania, ważnymi pierwiastkami są również mangan i selen (głównie ze względu na wpływ na płodność).

CZYTAJ TAKŻE: 

Pięć niepozornych nawyków, które przyspieszają starzenie. Większość robisz codziennie

Dobre dla starzejącego się mózgu, skóry i kości. W tym wieku włącz do diety

Co jedzą stulatkowie z niebieskich stref? Na talerzu proste składniki. Zamiast deseru - drzemka