Pierwiastek odporności odpowiada też za łaknienie i wygląd. Jak cynk wpływa na organizm?

Rola cynku w organizmie człowieka jest nieoceniona. Wchodzi on w skład licznych enzymów, które uczestniczą w syntezie materiału genetycznego, a także wielu białek, hormonów czy krwinek. Ponadto wspiera prawidłowe funkcjonowanie skóry i błon śluzowych, a dzięki m.in. uczestniczeniu w produkcji kolagenu odpowiada za wzrost włosów i paznokci. Jego odpowiedni poziom w organizmie przyspiesza gojenie się ran i zmniejsza ryzyko zakażeń skóry.

Ponadto cynk:

• uczestniczy w syntezie insuliny;
• wspiera prawidłowe odczuwanie smaku;
• uczestniczy w procesie spermatogenezy i rozwoju jąder;
• jest niezbędny do prawidłowego rozwoju dzieci od momentu poczęcia;
• ma właściwości ściągające i łagodzące stany zapalne skóry.

Cynk jest również niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Wspiera produkcję i dojrzewanie komórek immunologicznych (przede wszystkim wszystkich rodzajów limfocytów), które odpowiadają za walkę z niechcianymi wirusami i bakteriami. Ponadto uczestniczy w regulacji rozwijającego się w trakcie infekcji stanu zapalnego. Od jego poziomów zależy produkcja cytokin prozapalnych i wolnych rodników, które również mają swój udział w zwalczaniu zakażenia.

Odpowiednia suplementacja cynku jest w stanie poprawić odporność u osób starszych, u których często występują niedobory tego pierwiastka. Ponadto jest on wykorzystywany w leczeniu niektórych chorób, m.in. zwyrodnieniu plamki żółtej (AMD), biegunek o niewyjaśnionej przyczynie, czy niektórych chorób autoimmunologicznych.

Dzienne zapotrzebowanie na cynk różni się w zależności od płci i wieku. Przedstawia się ono następująco:

• noworodki i niemowlęta do 6 miesiąca życia - 2 mg na dobę niezależnie od płci;
• 6 miesiąc życia - 3 rok życia - 3 mg na dobę niezależnie od płci;
• dzieci w wieku 4-8 lat - 5 mg na dobę niezależnie od płci;
• dzieci w wieku 9-13 lat - 8 mg na dobę niezależnie od płci;
• dziewczynki w wieku 14-18 lat - 9 mg na dobę;
• chłopcy w wieku 14-18 lat - 11 mg na dobę;
• mężczyźni powyżej 18 roku życia - 11 mg na dobę;
• kobiety powyżej 18 roku życia - 8 mg na dobę;
• kobiety w ciąży - 12 mg na dobę;
• kobiety karmiące piersią - 13 mg na dobę.

Najwięcej cynku znajduje się w mięsach, rybach i owocach morza. Najbogatsze w ten pierwiastek są ostrygi. Ponadto spore jego ilości można znaleźć w wołowinie, wieprzowinie, indyku, serach, sardynkach, jajach, mleku i jogurtach. Są to najlepsze źródła, ponieważ cynk z produktów pochodzenia zwierzęcego wchłania się najlepiej, nawet do 50 proc. przyjętej dawki.

Cynk obecny jest również w produktach pełnoziarnistych, a także m.in. w pestkach dyni, soczewicy, orzeszkach ziemnych, brokułach, fasoli czy pomidorach. Niestety jest on w nich związany z fitynianami, które znacznie utrudniają jego wchłanianie z przewodu pokarmowego. Wchłanialność cynku w takiej postaci może spaść nawet do 5 proc. Pozostałe warzywa i owoce zawierają bardzo małe ilości tego pierwiastka.

Na wchłanianie cynku z pożywienia wpływa również kompozycja posiłku. Jeśli obok mięsa bogatego w ten pierwiastek zawiera również spore ilości warzyw, to wchłanialność również się obniży.

Większość osób jest w stanie zaspokoić swoje dzienne zapotrzebowanie na cynk dzięki odpowiednio zbilansowanej diecie. Niektóre stany i choroby mogą jednak utrudniać dostarczanie właściwej ilości tego pierwiastka. W takim wypadku wskazana jest dodatkowa suplementacja. Są to osoby:

• często chorujące na infekcje sezonowe;
• po przebytej operacji zmniejszenia żołądka;
• chorujące na niektóre choroby przewodu pokarmowego, m.in. wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy chorobę Crohna;
• stosujące dietę wegańską lub wegetariańską;
• kobiety w ciąży i karmiące piersią;
• noworodki powyżej 6 miesiąca życia po konsultacji z lekarzem;
• przewlekle uzależnione od alkoholu.

Jeśli przyjmujesz na stałe jakiekolwiek leki, to przed rozpoczęciem suplementacji cynku skonsultuj się z lekarzem. Pierwiastek ten może bowiem wpływać na działanie niektórych leków, m.in. antybiotyków (tetracyklina, cyprofloksacyna), penicylaminy czy leków moczopędnych stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego.

Źrodła:

Office of Dietary Supplements - Zinc [na:] "Nih.gov", https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional/#h8, 2016 r., dostęp 20 września 2024 r.

Wessels I., Maywald M., Rink L., Zinc as a Gatekeeper of Immune Function, "Nutrients" t. 9 nr 12 (2017), DOI: https://doi.org/10.3390/nu9121286, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5748737/.

CZYTAJ TAKŻE:

Dla kogo krople, a dla kogo tabletki? Taka witamina D będzie najlepsza

Ile witaminy D w organizmie to za mało? To wyraźny znak, że masz niedobór

Chronią serce, zapobiegają miażdżycy, są paliwem dla mózgu. Kiedy brać kwasy omega-3?

Najczęstszy błąd w suplementacji witaminy D. To dlatego wciąż masz niedobory