Hormony roślinne zbawieniem w okresie menopauzy. Tak działają fitoestrogeny
Nie od dziś wiadomo, że to, co nakładamy na talerz, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. W końcu niewłaściwa dieta sprzyja rozwojowi wielu chorób, m.in. cukrzycy, miażdżycy i chorób układu krążenia. Co ciekawe, niektóre substancje obecne w pożywieniu mają właściwości podobne do hormonów naturalnie występujących w organizmie człowieka. Są to fitoestrogeny, w których pokłada się nadzieję na bezpieczną terapię objawów i dalekich konsekwencji menopauzy u kobiet. Czym są te związki? Gdzie szukać fitoestrogenów i jaki jest ich wpływ na zdrowie? Wyjaśniamy.
Fitoestrogeny są szeroką grupą związków, które naturalnie występują w roślinach. Mają działanie podobne do estrogenów - wiążą się z receptorami dla tych hormonów, blokując je lub aktywując. Okazuje się, że ta ich cecha może być niezwykle cenna w łagodzeniu objawów menopauzy u kobiet, kiedy to poziom estrogenów gwałtownie spada. Badania wykazały, że fitoestrogeny mogą m.in. zmniejszać częstość uderzeń gorąca w tym okresie, a także ograniczać rozwój osteoporozy czy chorób układu krążenia.
Fitoestrogeny dzieli się na trzy główne klasy - flawonoidy, lignany i stilbeny. Najbogatszymi ich źródłami są warzywa strączkowe, przede wszystkim soja i jej przetwory, m.in. sos sojowy, kasza sojowa, mąka sojowa, płatki i kiełki sojowe, tofu. W kilogramie soi znajduje się ich od 560 mg do aż 3,8 g. Są to przede wszystkim substancje należące do grupy flawonoidów, m.in. genisteina i daidzeina. Fitoestrogeny można również znaleźć w ciecierzycy, koniczynie czerwonej, nasionach lnu, fasolce szparagowej, grochu, otrębach owsianych i lucernie.
Większość kobiet przechodzi menopauzę w wieku od 45 do 55 lat. To czas niezwykle trudny dla wielu z nich. W tym okresie zachodzi wiele zmian hormonalnych, m.in. gwałtownie obniża się produkcja estrogenów przez jajniki. Jest to przyczyną wielu uciążliwych objawów, w tym uderzeń gorąca, kołatania serca, napadów pocenia, suchości pochwy czy też zaburzeń snu. Obecnie, gdy symptomy te są mocno nasilone, przepisuje się preparaty zawierające estrogeny i progesteron, czyli hormonalną terapię zastępczą. Pozwalają one chociaż częściowo uzupełnić niedobory tego hormonu i złagodzić dolegliwości. Jako że fitoestrogeny działają podobnie do estrogenów naturalnie występujących w organizmie, one również mogą przynieść ulgę w objawach menopauzy.
Badanie przeprowadzone przez włoskiego ginekologa Augusto Ferrariego wykazało, że kobiety, którym podawano jeden z fitoestrogenów - genisteinę, miały o 10 proc. mniej napadów gorąca dziennie w porównaniu do grupy, która go nie przyjmowała. Dodatkowo kremy zawierające ten fitoestrogen okazały się skuteczne w łagodzeniu suchości pochwy i o 27 proc. zmniejszały intensywność bólu w trakcie stosunku. Estrogeny roślinne wspomagają również zasypianie, zmniejszają ilość przebudzeń w ciągu nocy i wydłużają czas trwania snu. Dieta bogata w fitoestrogeny może być więc dobrym sposobem na łagodniejsze przejście tego trudnego okresu w życiu kobiety.
Estrogeny pełnią kluczową rolę w utrzymywaniu prawidłowej gęstości kości. Z tego powodu w okresie menopauzy, gdy produkcja tych hormonów gwałtownie spada, znacznie wzrasta ryzyko utraty masy kostnej i rozwoju osteoporozy. Szacuje się, że proces ten jest najszybszy w ciągu kilku lat po przekwitaniu. W tym czasie kobiety tracą rocznie średnio ok. 3 proc masy kostnej. Może się to wydawać niedużo, jednak gdy spojrzymy z szerszej perspektywy, to w ciągu sześciu lat może dojść do ubytku aż jednej piątek całej tkanki kostnej!
Okazuje się, że fitoestrogeny mogą zapobiegać rozwojowi osteoporozy. Wskazuje na to chociażby fakt, że w krajach azjatyckich, gdzie produkty bogate w fitoestrogeny stanowią podstawę codziennej diety, zachorowalność na tę chorobę jest niższa niż w Europie. Dodatkowo dowiedziono, że związki te wpływają hamująco na aktywność komórek niszczących kości - osteoklastów. Dlatego dieta bogata w fitoestrogeny stosowana po konsultacji z lekarzem może być dobrym uzupełnieniem leczenia w okresie menopauzy.
Choroby układu krążenia o wiele częściej występują u kobiet po menopauzie. Jest to związane m.in. z tym, że do momentu przekwitania odpowiedni poziom estrogenów ma działanie ochronne na serce i naczynia krwionośne. Natomiast po menopauzie, gdy stężenie tych hormonów drastycznie spada, wzrasta ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, miażdżycy i związanych z nimi chorób (m.in. zawału serca, udaru mózgu czy choroby niedokrwiennej serca). Badania wykazały, że u kobiet, których dieta jest bogata w fitoestrogeny, choroby układu krążenia pojawiają się rzadziej. Dzieje się tak, ponieważ związki te obniżają poziom cholesterolu we krwi i poprawiają elastyczność naczyń krwionośnych.
Badania wykazały, że fitoestrogeny mają właściwości przeciwnowotworowe, m.in. mogą zmniejszać ryzyko rozwoju raka piersi i endometrium u kobiet. Jednak tyczy się to tylko i wyłącznie pań, które wcześniej na te nowotwory nie chorowały. Fitoestrogeny mogą bowiem stymulować wzrost zarówno zdrowej, jak i nowotworowej tkanki piersi i błony śluzowej macicy. Niektóre badania wskazują też, że związki te mogą sprzyjać powstawaniu włókniaków macicy, endometriozy i niewirusowego zapalenia wątroby. Z tego powodu przed rozpoczęciem diety bogatej w fitoestrogeny skonsultuj się najpierw ze swoim lekarzem i upewnij się, że będzie ona dla ciebie odpowiednia.
CZYTAJ TAKŻE:
Dr Alicja Długołęcka: Seks po pięćdziesiątce ma same zalety!
