Dotyka miliony ludzi na całym świecie. Wystająca łopatka i pochylenie postawy to objawy
Skolioza to schorzenie, które dotyka miliony osób na całym świecie. Chociaż na pierwszy rzut oka może wydawać się jedynie wadą postawy, w wielu przypadkach jest dużo większym problemem wpływającym na funkcjonowanie. Skolioza w znacznym stopniu kształtuje sylwetkę, a przez to niejednokrotnie staje się źródłem głęboko zakorzenionych kompleksów, które mogą zaburzyć samoocenę i utrudnić budowanie relacji międzyludzkich. Co jest przyczyną tej przypadłości? Jakie są jej objawy i w jaki sposób można ją leczyć? Wyjaśniamy.
U zdrowych osób prawidłowo rozwinięty kręgosłup ma naturalne krzywizny wysuwające się ku przodowi oraz ku tyłowi - kifozy i lordozy. Dzięki nim możliwe jest wykonywanie codziennych czynności. Jednak u niektórych skrzywienia stają się zbyt głębokie. Jeśli do nadmiernej deformacji kręgosłupa dochodzi w trzech płaszczyznach - czołowej, strzałkowej i poziomej, mówimy o skoliozie. Najczęściej tworzy się w odcinku piersiowym i przyczynia się do powstania niefizjologicznego wygięcia przypominającego literę S.
Skolioza jest rozpoznawana głównie u dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu.
W diagnostyce tej choroby stosuje się metodę Cobba, która polega na pomiarze kąta skrzywienia na podstawie zdjęcia rentgenowskiego. O wadzie mówi się, jeśli kąt ten wynosi więcej niż 10 stopni.
Wyróżnia się trzy główne rodzaje skoliozy:
- skoliozy funkcjonalne - w tym przypadku deformacja nie jest zwykle bardzo zaawansowana i rozwija się głównie w odcinku lędźwiowym. Manifestuje się skróceniem jednej kończyny dolnej oraz przykurczem w biodrze podczas przywodzenia i odwodzenia nogi. Skoliozy funkcjonalne są zazwyczaj odwracalne, jeśli ich przyczyna zostanie wyeliminowana w odpowiednim czasie;
- skoliozy strukturalne - w tym rodzaju wady występują znaczne oraz trwałe zmiany w budowie kręgosłupa, klatki piersiowej i poszczególnych kręgów. Deformacje szkieletu mogą powodować ucisk na narządy wewnętrzne, a co za tym idzie - prowadzić do zaburzeń oddychania i krążenia. Skoliozy strukturalne można podzielić na trzy typy: idiopatyczne, wrodzone i porażeniowe;
- skoliozy zwyrodnieniowe - występują u osób starszych jako konsekwencja procesów zwyrodnieniowych zachodzących w organizmie wraz z wiekiem. W leczeniu tego typu skolioz często stosuje się zabiegi operacyjne.
Skoliozy mogą dotykać zarówno dzieci, jak i dorosłych. Ze względu na wiek pacjenta dzielimy je na:
- wczesnodziecięce - do 3. roku życia;
- dziecięce - od 3. do 10. roku życia;
- młodzieńcze - powyżej 10. roku życia;
- wieku dorosłego - dotyczą osób powyżej 18. roku życia.
Najczęstszym typem opisywanej wady postawy jest skolioza idiopatyczna, która stanowi ok. 80 proc. ogółu przypadków. Chociaż jej dokładne przyczyny nie są znane, podejrzewa się, że istnieją czynniki genetyczne predysponujące do jej rozwoju. Za tą tezą przemawia to, że opisywana deformacja kręgosłupa występuje często rodzinnie u osób z różnych pokoleń.
Ze względu na przyczyny skoliozy możemy również podzielić na:
- wrodzone - wynikają z wad rozwojowych jednego lub kilku kręgów w okresie embrionalnym i mogą występować w dowolnej części kręgosłupa. Są zazwyczaj wykrywane we wczesnym wieku, a dzięki temu mogą być skuteczniej leczone;
- nabyte - mogą być spowodowane różnymi czynnikami takimi jak porażenie mózgowe, dystrofia mięśniowa, przepuklina krążka międzykręgowego, guzy kości, a także operacje klatki piersiowej w okresie wzrostu.
Objawy skoliozy mogą się różnić w zależności od stopnia skrzywienia kręgosłupa. Do najczęściej występujących symptomów, widocznych gołym okiem, należą:
- wystająca łopatka;
- nierówna linia ramion i bioder - jedno ramię lub biodro jest ustawione widocznie wyżej;
- garb żebrowy - narastający garb po jednej stronie pleców;
- asymetria wcięć w talii;
- pochylenie postawy ciała na jedną stronę.
Oprócz wyraźnych nieprawidłowości spowodowanych deformacją kręgosłupa wiele osób doświadcza również bólu pleców, a nawet (w bardzo zaawansowanej skoliozie) problemów z oddychaniem spowodowanych uciskiem zniekształconej klatki piersiowej na narządy wewnętrzne.
Leczenie skoliozy zależy od wielu czynników takich jak jej rodzaj, wiek pacjenta czy stopień skrzywienia kręgosłupa. W przypadku łagodnej skoliozy, szczególnie u dzieci i młodzieży, często wystarczy obserwacja i regularne kontrole u lekarza pozwalające na monitorowanie postępu deformacji. Jeśli wada się nie pogłębia i nie jest zbyt zaawansowana, zwykle nie trzeba kontynuować leczenia.
W terapii skoliozy bardzo ważna jest fizjoterapia, dzięki której wzmacnia się mięśnie pleców i brzucha, co może pomóc w poprawie postawy ciała i zmniejszyć stopień skrzywienia. Program ćwiczeń jest dostosowywany przez fizjoterapeutów do indywidualnych potrzeb pacjenta - tak, aby uzyskać jak najlepszy efekt terapeutyczny.
W celu spowolnienia progresji skoliozy u dzieci i młodzieży, u których dojrzałość biologiczna i kostna nie została osiągnięta, stosuje się leczenie z wykorzystaniem specjalnego gorsetu. Należy go nosić przez większość dnia, jednak nie przeszkadza on w wykonywaniu codziennych czynności takich jak chodzenie do szkoły czy uprawianie sportu.
Najbardziej inwazyjną metodą leczenia jest operacja. Przeprowadza się ją w przypadku zaawansowanej skoliozy - wtedy, kiedy działania zachowawcze nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Wskazaniem do jej wykonania jest kąt skrzywienia powyżej 40 stopni według Cobba. Dla wielu osób jest to jedyny sposób na polepszenie jakości życia i umożliwienie wykonywania codziennych czynności. Po operacji ważnym elementem rekonwalescencji jest rehabilitacja, która pomaga pacjentom odzyskać siły oraz poprawić postawę ciała.
CZYTAJ TAKŻE:
Pięć najgorszych nawyków, które niszczą twoje stawy
Ból lub drętwienie w tym miejscu? Ciało wysyła ci sygnał alarmowy
Jak wybrać idealny plecak do szkoły? Cztery zasady, o których musisz pamiętać
