Przegląd chorób, które powodują utratę smaku
Utrata smaku (inaczej ageuzja) to dolegliwość, która może mieć związek z przyjmowanymi lekami lub niedoborami witaminowymi. Czasami zdarza się jednak, że pojawia się ona jako objaw innej choroby. Jakiej? Poznaj pięć schorzeń, które mogą powodować utratę smaku.
Ageuzja to zaburzenie polegające na nagłej utracie smaku. Warto odróżnić je od innych problemów z tym zmysłem, czyli dysgeuzji i parageuzji - błędnego rozpoznawania smaku, hipogeuzji - pogorszenia smaku, oraz hipergeuzji - zwiększonej wrażliwości smaku.
Ageuzja bardzo często wynika z niedoborów witaminowych. Chodzi przede wszystkim o brak witaminy B12. Zdarza się również, że utrata smaku powstaje w reakcji na przyjmowane leki - głównie leki przeciwhistaminowe, hormonalne i antybiotyki.
Utrata smaku może również pojawić się u pacjentów onkologicznych jako skutek uboczny chemioterapii. Inną grupą pacjentów, u których dochodzi do ageuzji, są osoby, które uległy wypadkom. Niebezpieczne pod tym kątem są przede wszystkim urazy głowy.
W ostatnim czasie utrata smaku (podobnie jak i utrata węchu) łączona jest przede wszystkim z koronawirusem. Dotyczyło to przede wszystkim pierwotnego wariantu SARS-CoV-2.
To jednak nie jedyne schorzenie, które może objawiać się ageuzją. Poniżej przedstawiamy pięć innych chorób, które powodują utratę smaku.
Borelioza (inaczej krętkowica kleszczowa i choroba z Lyme) spowodowana jest zarażeniem bakteriami z grupy krętków Borrelia burgdorferi. Bakterie najczęściej przenoszone są przez kleszcze. Borelioza ze względu na mało typowe objawy jest początkowo dość trudna do rozpoznania. Co należy wiedzieć o chorobie? Borelioza powodować może porażenie nerwu twarzowego. Z tego powodu u chorego wystąpić może utrata węchu oraz utrata smaku. Wynika to z możliwości zaatakowania nerwów czaszkowych, które odpowiedzialne są za te zmysły. Szacuje się, że problem utraty smaku może dotyczyć nawet 20 proc. pacjentów z boreliozą (o objawach boreliozy i jej leczeniu przeczytasz więcej TUTAJ).
Utrata smaku towarzyszyć może także pacjentom z chorobą Alzheimera. Wynika to z zaników kory mózgowej. Objaw ten jest stosunkowo rzadki - znacznie częściej dochodzi do utraty węchu. Trzeba jednak pamiętać, że część pacjentów, która utraciła węch - mimo braku medycznych przyczyn - może podczas jedzenia odczuwać także brak smaku. Co ciekawe, nie chodzi tylko o czynniki psychologiczne. Kluczowe może być powiązanie dwóch zmysłów - smaku i węchu. Jakiś czas temu naukowcy z Monell Chemical Senses Center odkryli, że język jest w stanie wykrywać nie tylko smak, ale i zapach. Związane jest to z obecnością na języku receptorów węchowych, które mają za zadanie wykrywanie zapachów (o czynnikach ryzyka choroby Alzheimera przeczytasz TUTAJ).
Kolejną chorobą neurologiczną, która objawiać się może ageuzją, jest stwardnienie rozsiane. Mechanizm powstawania tego problemu jest podobny, jak w przypadku boreliozy. Utrata smaku spowodowana jest uszkodzeniem jąder nerwów czaszkowych. U chorych na stwardnienie rozsiane wystąpić może także utrata innych zmysłów - węchu, wzroku oraz w rzadszych przypadkach (ok. 10 proc.) słuchu (o rokowaniach i metodach leczenia stwardnienia rozsianego piszemy więcej TUTAJ).
Kolejnym schorzeniem, które może skutkować utratą smaku, jest udar mózgu. Nie jest to typowe następstwo choroby, jednak nie należy go wykluczać. Kiedy może dojść do ageuzji? Za utratę smaku po udarze mózgu odpowiada uszkodzenie jąder nerwów czaszkowych lub ośrodków korowych zmysłu smaku (ta rymowanka pomaga zapamiętać objawy udaru mózgu, SPRAWDŹ).
Porażenie Bella występuje stosunkowo często. Szacuje się, że problem ten dotyczyć może 25-53 pacjentów na 100 tys. osób. Do uszkodzenia nerwu twarzowego dojść może z powodu wcześniej wymienionych już chorób, m.in. udaru mózgu, stwardnienia rozsianego czy boreliozy. Zdarza się również, że porażenia Bella występuje także w wyniku niedoczynności tarczycy, cukrzycy czy zapalenia ucha środkowego. Jednym z objawów uszkodzenia nerwu twarzowego jest właśnie utrata smaku. U chorego wystąpić mogą także takie dolegliwości jak m.in. obniżony kącik ust, problem z zamykaniem powiek, wypływanie z ust śliny czy wygładzenie skóry czoła po jednej stronie.
Czytaj także:
Gorzki smak w ustach - nie tylko dyskomfort
