Ludzie myślą, że to "zwykły reumatyzm". Chorują też serce, płuca i nerki
Reumatoidalne zapalenie stawów to, wbrew nazwie, choroba nie tylko stawów, ale całego organizmu. Może mieć wpływ na pracę wielu układów i narządów, w tym układu krążenia, płuc, narządu wzroku czy nerek. Ponadto prowadzi do postępującej niepełnosprawności i nierzadko przedwczesnej śmierci. Jakie są powikłania stawowe i pozastawowe RZS? Wyjaśniamy.
Wpływ RZS na stan stawów jest druzgocący. Choroba niszczy tkanki otaczające stawy, co stopniowo prowadzi do ograniczenia ich ruchomości i nasilania się niepełnosprawności. W obrębie stawów rąk dochodzi do zaniku mięśni oraz rozwoju różnorodnych deformacji, m.in. przechylenia palców w stronę łokci, podwichnięć (w szczególności w obrębie paliczków). Pojawiają się również przykurcze, których wyrazem są "palce butonierkowate" i palce w kształcie "łabędziej szyi". Może rozwinąć się zespół cieśni nadgarstka.
W obrębie stawu kolanowego może dojść do wysięku, a także rozwoju torbieli Bakera, która objawia się jako uwypuklenie w okolicy dołu podkolanowego. U większości chorych dochodzi również do zmian w obrębie kręgosłupa, przede wszystkim w jego odcinku szyjnym. Niszczenie tkanek otaczających staw prowadzi do podwichnięć kręgów i mikrozłamań kręgów. Mogą uciskać na nerwy, wywołując niedowłady w obrębie rąk, zaburzenia czucia i ból.
Szacuje się, że guzki reumatoidalne występują u ok. 25-30 proc. chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Powstają one w efekcie zapalenia drobnych naczyń skóry i narządów wewnętrznych oraz odkładania się w ich obrębie złogów przeciwciał. Mogą być bardzo różnej wielkości, od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Rozwijają się w tkance podskórnej w miejscach narażonych na ucisk (np. w okolicy pośladków, pięt, łopatek), a także w sąsiedztwie stawów i mięśni. Zazwyczaj są niebolesne. Czasem jednak lokalizują się w narządach, zaburzając ich prawidłowe funkcjonowanie, a niekiedy również wywołując nieprzyjemne dolegliwości.
Choroby układu krążenia, w tym serca, są bardzo powszechne wśród osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Przewlekły stan zapalny w organizmie indukowany przez chorobę sprzyja rozwojowi miażdżycy w naczyniach. Wśród chorych powszechne są również zaburzenia lipidowe, które dodatkowo napędzają zmiany naczyniowe. To wszystko sprawia, że choroby układu krążenia, takie jak np. choroba niedokrwienna i zawał serca bądź udar mózgu, są powszechne u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów.
Guzki reumatoidalne, o ile najczęściej tworzą się pod skórą, mogą rozwinąć się praktycznie w każdym narządzie, w tym w sercu. Mogą wtedy być przyczyną wielu problemów, m.in. niedomykalności zastawek czy zaburzeń rytmu. W przebiegu choroby może dojść również do zapalenia osierdzia oraz rozwoju nadciśnienia płucnego.
W przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów może dojść także do rozwoju nieprawidłowości w obrębie płuc. Do najczęstszych zalicza się zapalenie opłucnej, które zwykle nie daje żadnych objawów, a także rozwój guzków reumatoidalnych w obrębie tkanki płuc. Zazwyczaj wykrywa się je przypadkowo, chyba że są liczne - wtedy mogą dawać objawy takie jak kaszel bądź duszność. Poważnymi powikłaniami RZS są zarostowe zapalenie oskrzelików i włóknienie płuc, które prowadzą do postępującego pogarszania się czynności płuc, aż do całkowitej niewydolności wymagającej przeszczepu.
Reumatoidalne zapalenie stawów lubi iść w parze z innymi autoimmunologicznymi chorobami tkanki łącznej. Często u pacjentów z RZS rozwija się również wtórnie zespół suchości, czyli tzw. zespół Sjogrena. Jest to choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do postępującego upośledzenia wytwarzania łez i śliny. Może prowadzić to do silnego uczucia suchości w jamie ustnej oraz podrażnienia, zaczerwienienia i suchości oczu. W łagodzeniu objawów skuteczne są m.in. sztuczne łzy, nawilżające maści czy leki nasilające wydzielanie śliny. Dodatkowo u chorych na RZS może dojść do zapalenia twardówki i nadtwardówki budujących gałkę oczną.
Zaburzenia funkcji nerek w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów mogą nie tylko być związane z toczącym się stanem zapalnym, ale także mogą się rozwinąć jako efekt uboczny stosowanych leków. U niektórych chorych dochodzi m.in. do śródmiąższowego bądź odmiedniczkowego zapalenia nerek. Czasem rozwija się również amyloidoza wtórna. Jest to choroba, w której dochodzi do gromadzenia się białka - amyloidu w nerkach, co prowadzi do upośledzenia ich funkcji. Z czasem rozwija się całkowita niewydolność nerek wymagająca regularnych dializ lub przeszczepu.
Reumatoidalne zapalenie stawów może również prowadzić do:
- polineuropatii,
- powiększenia węzłów chłonnych,
- zapalenia małych i średnich naczyń,
- powiększenia śledziony,
- zakrzepicy żylnej,
- kardiomiopatii.
CZYTAJ TAKŻE:
Dieta bogata w kolagen, wapń i witaminę D. Co jeść na mocne kości i stawy?
