Tego nie wiedziałaś o złamaniach. Gips to nie zawsze najlepsze wyjście
Złamania kości są zwykle konsekwencją urazów, ale nie tylko. Często występują u dzieci, natomiast w przypadku dorosłych zazwyczaj są efektem osteoporozy i spadku stopnia mineralizacji kości. Każde złamanie rodzi w pacjencie wiele pytań, które niestety często pozostają bez odpowiedzi. Co warto wiedzieć w przypadku złamania kości? Wyjaśniamy.
Gips jest najpowszechniejszym i najczęściej stosowanym sposobem leczenia złamań. Skutecznie unieruchamia złamaną kończynę i pozwala na jej niezakłócony zrost. Rozwiązanie to ma jednak dość dużo wad. Chodzenie w gipsie jest zazwyczaj mało komfortowe dla pacjenta, w dodatku jest on problematyczny np. w czasie kąpieli, ponieważ nie wolno go zamoczyć.
W niektórych typach złamań dobrą alternatywą dla gipsu mogą być sztywne ortezy. Można je wykorzystać np. w złamaniach kości śródstopia bądź nadgarstka. Stosowanie ortezy zamiast gipsu ma wiele zalet, przede wszystkim jej noszenie jest znacznie wygodniejsze dla pacjenta. Możliwe jest również rozpoczęcie rehabilitacji kończyny przed zakończeniem leczenia, co często nie jest możliwe przy założonym gipsie. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie złamania da się leczyć przy pomocy ortezy. Każdy przypadek powinien być rozpatrzony przez lekarza indywidualnie tak, aby dobrać jak najlepszy sposób unieruchomienia.
Odłamy złamanej kości mogą pozostać w swojej naturalnej anatomicznej pozycji bądź ulec przemieszczeniu. W pierwszym przypadku zazwyczaj wystarczy unieruchomić kość przy pomocy gipsu. Natomiast złamanie z przemieszczeniem wymaga repozycji. Często udaje się ją przeprowadzić bez otwierania powłok skórnych, przy pomocy manipulacji zewnętrznych pod krótkotrwałym znieczuleniem. Czasami jednak, np. w przypadku mnogich złamań, nie jest to możliwe. Kości mimo nastawienia z zewnątrz mogą być niestabilne - wymagają wtedy usztywnienia od wewnątrz przy pomocy śrub lub płytek. W takim wypadku konieczne jest przeprowadzenie operacji.
Czas gojenia złamania kości zależy od bardzo wielu czynników. Przy szacowaniu czasu leczenia bierze się pod uwagę nie tylko rodzaj złamanej kości, ale także typ złamania, wiek pacjenta, obecność innych chorób przewlekłych czy stosowanie leków mogących upośledzać gojenie. Złamania kości zazwyczaj goją się szybciej u osób młodych i zdrowych, natomiast może być wydłużone m.in. u osób starszych, z cukrzycą i innymi schorzeniami.
Czas noszenia gipsu zależy w dużej mierze od tempa gojenia się złamania. Powinien być on zdjęty dopiero wtedy, gdy lekarz ma pewność, że uraz całkowicie się zagoił. Czas ten będzie więc różny u poszczególnych pacjentów - może wynosić od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.
Na pytanie to niestety ciężko jest jednoznacznie odpowiedzieć. Dużo zależy od tego, jak sprawnie u danej osoby goi się złamanie oraz od typu wykonywanej pracy. Osoby wykonujące prace fizyczne najczęściej muszą poczekać z powrotem do pracy do momentu, aż złamanie nie zagoi się w pełni. Pacjenci z pracą biurową bądź studiujący mogą do swoich obowiązków powrócić nieco wcześniej. Zawsze jednak skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym przed wprowadzeniem zamiaru powrotu do pracy w życie.
Problemem, o którym zazwyczaj nie mówi się zbyt wiele, są problemy ze snem u pacjentów po złamaniach. Niewygodny gips i ból to jedne z wielu czynników, które mogą utrudniać zasypianie. Znalezienie odpowiedniej pozycji do snu może wymagać wielu prób i błędów. Pomocne może okazać się m.in. podkładanie poduszek, aby ustawić złamaną kończynę w wygodnej do spania pozycji. W ostateczności można wspomóc się ziołami bądź lekami ułatwiającymi zasypianie, np. melatoniną. Jeśli mimo to problemy ze snem nie ustępują, skontaktuj się ze swoim lekarzem - być może będzie konieczna modyfikacja leczenia przeciwbólowego.
Wiele osób po złamaniach kości zadaje to pytanie swoim lekarzom. Niestety, nie ma magicznych środków, które mogłyby przyspieszyć naturalny proces gojenia. W dużej mierze zależy on bowiem od indywidualnych predyspozycji organizmu, a nie od czynników zewnętrznych. Dla niektórych osób może się to wydawać uciążliwe, jednak w czasie rekonwalescencji warto się jak najbardziej oszczędzać, aby kość zrosła się jak najlepiej.
Wielu pacjentów boi się momentu zdejmowania gipsu. Obawiają się, że używana w tym celu piła może spowodować skaleczenia czy przecięcie skóry. Prawda jest jednak taka, że podczas zdejmowania gipsu nie jest możliwe przecięcie powłok skórnych. Używana w tym celu piła jest specjalną piłą, która przy kontakcie ze skórą zatrzymuje swoje ostrze. Ponadto ma specjalnie zaprojektowane ząbki, które nie przebijają powłok, a bez problemu przecinają gips.
Źródła:
FAQ. Orthopaedic Trauma Association (OTA), https://ota.org/for-patients/faq#/+/0/score,date_na_dt/desc/, 2022 r., dostęp 22 stycznia 2024 r.
CZYTAJ TAKŻE:
