Spis treści:
- Czym jest bezsenność?
- Badania lekarskie w przypadku problemów ze snem
- Bezsenność - podstawowe badania krwi
- Dodatkowe badania krwi i badanie psychiatryczne
- Badanie polisomnograficzne
- Co możesz zrobić, jeśli nie potrafisz zasnąć?
Czym jest bezsenność?
Bezsenność to nie tylko dolegliwość, która przeszkadza w zasypianiu. Osoby na nią cierpiące skarżą się także na problemy z utrzymaniem snu, zbyt wczesnym budzeniem się i snem złej jakości. Aby objawy te były traktowane jako znamienne, muszą zaburzać funkcjonowanie w ciągu dnia i doprowadzać do złego samopoczucia jednostki. Dodatkowe kryterium to występowanie co najmniej przez jeden miesiąc, minimalnie trzy razy w tygodniu. Co najważniejsze, aby rozpoznać bezsenność nie jest konieczne poddanie się specjalistycznym badaniom snu: wystarczy subiektywna ocena pacjenta i badanie przez lekarza, chociażby pierwszego kontaktu.
Bezsenność może wynikać z wielu przyczyn, mogą być one zarówno organiczne, jak i psychiczne. Często nie sposób dotrzeć do przyczyn bezsenności. Mimo to warto wykonać badania, które mogą nam pomóc wyłapać różne fizjologiczne nieprawidłowości, które mogą prowadzić do bezsenności.
Badania lekarskie w przypadku problemów ze snem
Podstawowym i pierwszym narzędziem w badaniu bezsenności jest wywiad lekarski i badanie fizykalne pacjenta. W ten sposób lekarz ocenia, czy na pierwszy rzut oka nie występują nieprawidłowości fizjologiczne. Wywiad lekarski powinien zawierać następujące pytania:
- o ogólne zdrowie i samopoczucie pacjenta,
- o zaburzenia snu, jakie występują,
- o czas trwania zaburzeń snu,
- o to, czy towarzyszą im dolegliwości fizyczne (ból, chrapanie itp),
- o higienę snu (jak pacjent przygotowuje się do snu i w jakich warunkach śpi),
- o zdrowie psychiczne pacjenta,
- o choroby zdiagnozowane u pacjenta i leki, które przyjmuje.
Oprócz badania fizykalnego (przedmiotowym) czyli oględzin pacjenta, lekarz może zlecić lub wykonać pomiar ciśnienia tętniczego oraz EKG. Podstawowe badanie lekarskie ma za zadanie wykluczyć choroby, które "rzucałyby się w oczy" już na pierwszej wizycie pacjenta u lekarza.
Zobacz również:
Bezsenność - podstawowe badania krwi
W następnej kolejności, aby wykluczyć dolegliwości organiczne, lekarz może zlecić badania krwi. W zależności od ogólnego stanu zdrowia czy wieku pacjenta mogą się one różnić, ale zwykle podstawowe badania są dla wszystkich takie same.
W ramach badań, zleconych przez lekarza, wykonuje się morfologię krwi, badanie ogólne moczu, ocenia się w surowicy enzymy wątrobowe, poziom glukozy, parametry nerkowe (mocznik, kreatynina) i elektrolity. Badania te służą ocenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta i pozwalają na rozpoczęcie diagnostyki w kierunku ewentualnych chorób organicznych, będących podłożem bezsenności.
Dodatkowe badania krwi i badanie psychiatryczne
Gdy podejrzewa się, że przyczyną bezsenności mogą być dolegliwości ze strony endokrynnej, przeprowadza się badanie hormonów. W zależności od tego, co podejrzewa lekarz, badane mogą być hormony tarczycy i TSH, hormony płciowe czy kortyzol. Jeśli stan somatyczny pacjenta nie wskazuje na przyczynę bezsenności, kieruje się go do lekarza psychiatry, który wyklucza bądź potwierdza u pacjenta zaburzenia natury psychicznej.
Bezsenność może być elementem wielu zaburzeń psychicznych, m.in. zespołu lęku uogólnionego (kiedyś nerwica), schizofrenii, choroby borderline, choroby afektywnej dwubiegunowej, depresji i innych. Często lekarz psychiatra może potrzebować więcej niż jednej wizyty, aby przeprowadzić diagnostykę pacjenta i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Badanie polisomnograficzne
Aby obiektywnie ocenić przebieg snu czasem zleca się pacjentowi badanie polisomnograficzne. Jest to badanie specjalistyczne, przeprowadzane w warunkach szpitalnych, najczęściej w specjalnych klinikach, zajmujących się diagnostyką i leczeniem bezsenności. Na badanie polisomnograficzne składają się cztery badania, wykonywane podczas snu pacjenta:
- EEG - badanie bioelektryczne czynności mózgu,
- EKG - badanie pracy serca,
- EMG - badanie pracy mięśni i nerwów,
- EOG - monitorowanie ruchów gałki ocznej.
Najczęściej badanie polisomnograficzne przeprowadza się w nocy, dla wygody pacjenta. Wszystkie cztery badania wykonywane są w tym samym czasie, przez co pacjent na całą noc zostaje podpięty do odpowiednich elektrod w różnych miejscach na ciele. Dodatkowo, wokół pacjenta umieszcza się różne czujniki - m. in. czujnik temperatury, mikrofon, pulsoksymetr czy aktygraf. Sen pacjenta monitoruje kamera.
Aby badanie polisomnograficzne było miarodajne, jego czas trwania musi wynosić przynajmniej sześć godzin. Wyniki polisomnografii analizuje zespół doświadczonych lekarzy. Pozwalają one dotrzeć do najbardziej prawdopodobnej przyczyny bezsenności i rozpocząć leczenie.
Co możesz zrobić, jeśli nie potrafisz zasnąć?
Jeśli dokucza ci bezsenność, ale jesteś jeszcze przed pierwszą wizytą u lekarza, możesz spróbować sam sobie pomóc. Po pierwsze, zadbaj o higienę snu:
- nie pij alkoholu, mocnej herbaty i napojów, zawierających kofeinę w drugiej połowie dnia,
- na godzinę przed snem odłóż telefon, wyłącz telewizor i radio, zamiast tego, na przykład, poczytaj coś,
- zadbaj o odpowiednie przewietrzenie pokoju i wygodne posłanie do snu, a także w miarę optymalną temperaturę (powinna ona wynosić około 18°C).
Po drugie, staraj się chodzić spać o regularnych porach i budzić o regularnych porach.
Po trzecie, nie wahaj się skorzystać z pomocy lekarza - być może przyczyna twojej bezsenności to coś więcej, niż stresujący okres w życiu lub za późno wypita kawa. Warto o siebie zadbać i to sprawdzić.
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/bezsennosc/70349,bezsennoschttps://zdrowie.interia.pl/badaniahttps://zdrowysen.info/aktualnosci/40_polisomnografia---na-czym-polega-badanie-snu
CZYTAJ TAKŻE:
Dobre przed snem. Dorzuć do posiłku, a zaśniesz naturalnie i spokojnie
Pobudza mózg, metabolizm i jelita, zbija cukier. W Indiach piją zamiast kawy
Nie rób przed badaniami. Wpłyniesz na poziom glukozy, kortyzolu czy TSH
