Nie rób przed badaniami. Wpłyniesz na poziom glukozy, kortyzolu czy TSH

Niejeden z nas nie wyobraża sobie poranka bez kawy - świeżej, aromatycznej filiżanki, która pobudza do życia i dodaje energii. W rzeczywistości substancją, która powoduje, że chce nam się żyć, jest w kawie kofeina.

Kofeina to psychoaktywny środek z grupy stymulantów. Jest organicznym związkiem chemicznym, który stymuluje nasz układ nerwowy, pobudzając go. Dzieje się tak dlatego, że blokuje ona receptory adenozynowe, do których przyłącza się adenozyna - substancja oznaczająca, że zużyliśmy energię i jesteśmy zmęczeni. Poprzez blokowanie receptorów adenozynowych kofeina zapobiega uczuciu zmęczenia (na jakiś czas). Ponadto kofeina powoduje zwiększenie diurezy (wydalania wody i elektrolitów z organizmu), a także podnosi ciśnienie krwi, co dodatkowo wywołuje efekt pobudzający. To właśnie dlatego większość z nas nie umie się z nią rozstać, zwłaszcza w trudne poranki i po nieprzespanej nocy.

Badanie morfologii krwi to najpowszechniejsze z badań, jakie wykonujemy. Umożliwia ono uzyskanie informacji o tym, jakie komórki i w jakiej liczbie krążą wraz z osoczem w naszych żyłach, a także, jakie są ich właściwości. Badania kliniczne udowodniły, że picie kawy ma niewielki, nieistotny statystycznie wpływ na wyniki morfologii krwi. Niewielkie przesunięcia, które pojawiły się w wynikach morfologii krwi, nie zostały uznane przez autorów badania za istotne na tyle, aby po wypiciu kawy nie można było wykonywać tego oznaczenia. Autorzy badania przekonują, że wypicie kawy na godzinę przed badaniami krwi nie będzie miało wydatnego wpływu na wyniki morfologii, jednak opinie na ten temat są sprzeczne, dlatego generalnie zaleca się przyjście na badanie morfologii na czczo, powstrzymując się od wypicia kawy.

Kolejne badania, na których wyniki wpływ może mieć kofeina, to glukoza i insulina. Kawa znana jest z właściwości podnoszenia stężenia glukozy we krwi. Ponadto badania wykazały, że kawa wypita na 30 minut do godziny przed badaniem podwyższa lub znacznie podwyższa poziom insuliny we krwi. Z tego względu nie zaleca się spożywania kofeiny przed wykonaniem oznaczeń glukozy i insuliny.

Spożycie kofeiny powoduje nie tylko wzrost ciśnienia i mobilizację układu nerwowego. Badania dowodzą, że przyczynia się również do wzrostu stężenia kortyzolu, znanego jako hormon stresu. Dzieje się tak, ponieważ kofeina zaburza naturalny, dobowy rytm wydzielania kortyzolu.

Ze względu na fakt, iż kofeina zwiększa diurezę, zmienić się mogą również parametry elektrolitów w osoczu. Najbardziej prawdopodobny scenariusz zakłada spadek ich stężenia ze względu na zwiększenie wydalania przez nerki. Podobnie kawa może wpłynąć na wynik oznaczenia TSH - wypita bezpośrednio przed badaniem może mieć wpływ na wydzielanie TSH przez przysadkę mózgową, różny w zależności od tego, czy palimy, jaka jest nasza wrażliwość na kofeinę oraz czy leczymy się na choroby tarczycy.

Jeśli nie można pić kawy przed badaniami (a przynajmniej nie powinno się), jakim napojem można zaspokoić pragnienie, zanim wybierzemy się na pobranie krwi? Podobnie jak kawa, tak samo herbata, napoje energetyczne i napoje typu cola zawierają w sobie kofeinę. Z tego względu nie mogą ugasić naszego pragnienia o poranku przed badaniami. Z innych względów - zawartość cukrów. Nie powinno się spożywać żadnych smakowych wód mineralnych i soków. 

Jedynym zalecanym przed badaniami napojem jest czysta woda - jedna szklanka do dwóch. Woda pomoże "rozruszać" nasze krążenie, rozrzedzi krew, tym samym ułatwiając personelowi laboratorium pobranie, a przy okazji najlepiej ze wszystkich napojów ugasi pragnienie.

Nie tylko kawa ma wpływ na wyniki naszych badań krwi. Przed czym warto się powstrzymać, jeśli planujemy się zbadać?

1. Ćwiczenia - na dwa dni przed badaniem zrezygnuj z ciężkiego wysiłku fizycznego, podobnie w dniu badania. Nie przychodź do laboratorium po treningu. Odpuść sobie ćwiczenia aż do momentu wyjścia z laboratorium i spożycia posiłku po pobraniu krwi.

2. Jedzenie - zdecydowaną większość badań krwi poleca się wykonywać na czczo, ponieważ jedzenie może zaburzyć wyniki wielu oznaczeń.

3. Stres i pośpiech - one również mogą wpłynąć na wyniki badań krwi, dlatego do laboratorium przyjdź na spokojnie, bez gonitwy, najlepiej odczekaj kilkanaście minut przed pobraniem, aby unormowało się ciśnienie krwi i inne parametry.

4. Zażywanie leków - jest to sprawa bardzo indywidualna, ponieważ niektórzy muszą lub powinni przyjąć dawkę leków branych na stałe, jednak część leków zaleca się przyjąć dopiero po pobraniu krwi. Wszystko zależy od choroby/stanu pacjenta, wykonywanego oznaczenia, sposobu działania leku i tego, na co wpływa, a także od farmakokinetyki leku. O szczegóły, czy powinieneś przyjąć na czczo swoje leki przed badaniami krwi, zapytaj lekarza.

Źródła: 

coffeefolks.eu.

Zhao G, Wang Z, Ji J, Cui R. Effect of coffee consumption on thyroid function: NHANES 2007-2012 and Mendelian randomization. Front Endocrinol (Lausanne). 2023 Jun 7.

Lovallo WR, Farag NH, Vincent AS, Thomas TL, Wilson MF. Cortisol responses to mental stress, exercise, and meals following caffeine intake in men and women. Pharmacol Biochem Behav. 2006 Mar;83(3):441-7.

Gao, F., Zhang, Y., Ge, S. et al. Coffee consumption is positively related to insulin secretion in the Shanghai High-Risk Diabetic Screen (SHiDS) Study. Nutr Metab (Lond) 15, 84 (2018).

Benozzi SF, Unger G, Campion A, Milano PG, Pennacchiotti GL. Coffee intake one hour prior to phlebotomy produces no clinically significant changes in routine biochemical test results. Biochem Med (Zagreb). 2023 Jun 15;33(2).

https://www.needle.tube/resources-26/The-Impact-of-Coffee-on-Blood-Tests:-Timing-Recommendations-and-Factors-to-Consider.

CZYTAJ TAKŻE: 

Jak rozszyfrować wyniki morfologii? Wyjaśniamy tajemnicze skróty w opisie badania

Kto nie powinien pić czarnej herbaty? W tych przypadkach może zaszkodzić

Greczynki dodają do kawy i znikają im boczki. Działa już jedna łyżeczka