Znani faceci trzymają się za krocze. "Rób to raz w miesiącu"

#BadajJAJKA to kolejna akcja Fundacji Kochasz Dopilnuj, której działalność rozpoczęła głośna na całą Polskę kampania fotograficzna #PomacajSie promująca samobadanie piersi i podkreślająca jego znaczenie we wczesnym wykrywaniu raka piersi. Akcja #BadajJAJKA skierowana jest do mężczyzn, a jej celem jest propagowanie samobadania jąder raz w miesiącu - analogicznie do samokontroli piersi, a także regularnego badania PSA i regularnych wizyt u urologa.

Na plakatach, które można zobaczyć w całym kraju, widnieją m.in. tenisista Jerzy Janowicz, były piłkarz reprezentacji Jakub Wawrzyniak, aktor Maciej Zakościelny, pisarz Łukasz Orbitowski, hokeista Mariusz Czerkawski czy Robert Motyka z Kabaretu Paranienormalni. Oprócz hasła "Badaj jajka" na każdym plakacie umieszony został istotny dopisek: "Wczesne wykrycie raka jądra i raka prostaty to szansa na całkowite wyleczenie".

"Niestety nie mamy wpływu na to, czy zachorujemy na raka, czy nie, ale możemy 'złapać' go w jak najwcześniejszym stadium. A to daje szanse na mniej uciążliwe i szybsze leczenia. A to już coś! Dlatego tak ważne jest, żeby się regularnie badać!!! Raz w miesiącu poświęć 5 minut na dokładne zbadanie jąder. Przynajmniej raz w roku odwiedź urologa" - zwracają się do mężczyzn twórcy akcji.

Co trzeba wiedzieć o raku jądra? Jak się objawia i jak powinno przebiegać samobadanie? Wyjaśnijmy.

Nowotwór jądra jest chorobą młodych mężczyzn. Najwięcej zachorowań notuje się w wieku 15-40 lat, a więc inaczej niż w przypadku wielu innych nowotworów, których ryzyko wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem. Co roku w Polsce diagnozuje się nieco ponad tysiąc nowych przypadków. Jak zwraca uwagę Ministerstwo Zdrowia, z diagnozą nowotworu złośliwego jądra żyje w kraju ok. 14 tys. mężczyzn, co jest konsekwencją wysokiej przeżywalności chorych z tym rozpoznaniem.

Ponad 90 proc. złośliwych nowotworów jąder to nowotwory zarodkowe (germinalne), wywodzące się z komórek rozrodczych. Dzieli się je na nasieniaki (to ok. 40 proc. nowotworów zarodkowych jądra; zwykle pojawiają się u nieco starszych mężczyzn) i nienasieniaki (ok. 60 proc. przypadków; zwykle występują u młodszych panów). Rak jądra zazwyczaj dotyczy jednego jądra, rzadko obu.

Do czynników ryzyka zachorowania na nowotwór złośliwy jądra zaliczają się: rasa biała, wnętrostwo - wada rozwojowa, w wyniku której po urodzeniu jądro lub oba jądra nie zeszły prawidłowo do moszny, zdiagnozowany wcześniej nowotwór w drugim jądrze, rak jądra w rodzinie (szczególnie u ojca lub brata), zespół Klinefeltera - choroba spowodowana przez obecność dodatkowego chromosomu płciowego X, a także zaburzenia czynności kanalików plemnikotwórczych w obrębie jądra i zaburzenia rozwojowe jądra.

Rak jądra jest nowotworem o stosunkowo dobrym rokowaniu. Kluczowe są wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie.

Mężczyźni często bagatelizują stan swoich jąder. Tymczasem jądra, tak jak u kobiet piersi, powinny być częścią ciała znajdującą się pod szczególną obserwacją.

Prawidłowe, zdrowe jądra powinny być gładkie i jędrne. Jeśli jedno jądro wydaje się nieco większe od drugiego albo zwisa niżej, to zupełnie normalne, przy czym różnica wielkości może być jedynie nieznaczna. Nie należy też wpadać w panikę, jeżeli na tylnej ścianie worka mosznowego wyczuje się małe, twarde zgrubienie połączone z jądrem - to najądrza i nasieniowód. Co natomiast nie jest normalne?

Objawy raka jądra to:

• obecność guzka w jądrze,
• zmiana konsystencji jądra (jest za twarde lub za miękkie),
• uczucie ciężaru, rozpierania w mosznie,
• ból i dyskomfort w obrębie moszny (często chory nie odczuwa bólu i lekceważy inne objawy),
• powiększenie lub obrzęk jądra,
• zaczerwienienie skóry moszny,
• tkliwość sutków lub ginekomastia (jednostronne lub obustronne powiększenie gruczołów piersiowych),
• ból w dolnej części brzucha lub okolicy lędźwiowej,
• osłabienie i spadek masy ciała,
• powiększenie węzłów chłonnych nadobojczykowych,
• kaszel, duszności, krwioplucie.

Jak zwracają uwagę lekarze, jeśli coś pojawiło się na jednym jądrze, a na drugim nie, to znaczy, że nie jest to naturalne i wymaga konsultacji ze specjalistą - lekarzem pierwszego kontaktu lub urologiem. Nie można odkładać wizyty na później. Mężczyźni jednak, kierowani wstydem, często ją odwlekają, a nowotwór rozwija się bardzo szybko.

Jak sprawdzić czy jądra są zdrowe?

Kobiety regularnie powinny badać swoje piersi, mężczyźni - jądra. Raz w miesiącu. Dzięki comiesięcznemu badaniu mężczyźni lepiej poznają swoje ciało, a także łatwiej i szybciej wyłapują wszelkie niepokojące zmiany. Wczesne ich wykrycie jest najistotniejsze. Wcześnie wykryty nowotwór to większa szansa na całkowite wyleczenie. Specjaliści wskazują, że rak jąder jest jednym z najłatwiej uleczalnych rodzajów raka - jeżeli zostanie zdiagnozowany odpowiednio wcześnie, może być w 100 proc. wyleczalny.

Samobadanie jąder powinno być wykonywane już od 15. roku życia. Zajmuje ono kilka minut, a może uratować życie.

Do samobadania jąder należy przystąpić po kąpieli, bowiem temperatura rozluźnia mięśnie moszny, co ułatwia wyczucie niepokojących zmian. Trzeba zdjąć ubranie, by nic nie krępowało ruchów. Najlepiej stanąć przed lustrem, żeby dokładniej wszystko widzieć. Tak łatwiej zaobserwować np. obrzęk. Każde jądro bada się oddzielnie.

Samobadanie jąder polega na delikatnym przetaczaniu każdego jądra pomiędzy palcami a kciukiem. Należy uważać na najądrze (znajduje się w mosznie i przylega do jądra na jego powierzchni górno-tylno-bocznej), które jest bardziej wrażliwe. Zwraca się uwagę na zmiany konsystencji, wielkości, kształtu i wagi jądra, szuka się zgrubień, guzków, grudek. Należy zaobserwować, czy w mosznie nie zbiera się płyn, czy nie występuje opuchlizna lub ból, czy skóra nie jest napięta albo jej powierzchnia chropowata. Jeśli wcześniej samobadanie było wykonywane, warto się do niego odnieść i zastanowić, czy coś od tego czasu się zmieniło. Kolejnym krokiem jest delikatne uciskanie jądra palcami. Struktura samego jądra powinna być gładka i miękka.

Samobadanie to jedno. Raz w roku warto udać się do urologa, by upewnić się, że nie przeoczyło się żadnych objawów raka jądra. Podczas badania palpacyjnego specjalista wyczuje zmiany w budowie jądra, a uzupełnieniem diagnostyki będzie badanie USG jąder.  

CZYTAJ TAKŻE: 

Rak prostaty. Przez długi czas może nie dawać żadnych objawów

Wodniak jądra - czym jest?

Badania: SARS-CoV-2 może infekować jądra