Arytmia - co warto o niej wiedzieć?

Jeżeli zaburzenie wystąpi epizodycznie, nie jest klasyfikowane jako patologia. Trudno jednoznacznie ustalić przyczynę arytmii, bardzo często jest ona wynikiem chorób serca albo dolegliwości metabolicznych, na przykład cukrzycy.

W warunkach prawidłowych, serce człowieka bije około 60-80 razy w ciągu minuty. Ośrodkiem nadrzędnym w regulacji pracy tego narządu jest węzeł zatokowo-przedsionkowy (AV), który nadaje swoistym rytm następującym uderzeniom, a wytworzony impuls elektryczny wysyłany jest do niższych ośrodków układu bodźco-przewodzącego, w wyniku czego najpierw do skurczu pobudzane są przedsionki, a w następnej kolejności komory. Ten proces umożliwia wyrzucenie krwi na obwód ciała, a zatem także odżywienie i dostarczenie tlenu do wszystkich narządów.

O bradykardii mówimy, kiedy ilość uderzeń serca oscyluje około 60, natomiast o tachykardii kiedy wynosi powyżej 100. Do fizjologicznej bradykardii dochodzi, gdy panuje niska temperatura, u sportowców, w czasie snu. Natomiast do tachykardii dochodzi w czasie gorączki i w trakcie intensywnych ćwiczeń. Arytmie dzielimy na nadkomorowe i komorowe.

Do arytmii nadkomorowych zalicza się:

• migotanie przedsionków;
• częstoskurcz nadkomorowy - czyli każdy taki rytm, który powstaje w pęczku Hisa (element układu bodźco-przewodzącego) albo powyżej tej struktury. Zaliczamy do nich częstoskurcze przedsionkowe, częstoskurcze ze złącza przedsionkowo-komorowego, oraz częstoskurcz nawrotny przedsionkowo-komorowy;
• dodatkowe pobudzenia nadkomorowe - powstają poza węzłem zatokowym, mogą być przedwczesne lub zastępcze;

Arytmie komorowe, powstają poniżej miejsca, w którym pęczek Hisa daje swoje odnogi. Zaliczamy do nich:

• migotanie komór;
• trzepotanie komór;
• dodatkowe pobudzenia komorowe;
• złożone komorowe pobudzenia dodatkowe.

Arytmia może być spowodowana chorobami serca takimi jak:

• niewydolność serca;
• choroba wieńcowa;
• zapalenie mięśnia sercowego;
• zawał serca;
• choroby zastawek.    

Poza wymienionymi, sprzyjają jej także: choroby tarczycy (mogą powodować częstoskurcz zatokowy), zakażenie bakteryjne, wirusowe albo grzybicze, cukrzyca, POChP.

Wystąpieniu arytmii sprzyja także: palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, nieprawidłowości w gospodarce elektrolitowej, stres, niewystarczająca ilość snu, a także zażywanie niektórych leków.

Chorzy skarżą się na zmęczenie, kołatanie serca (najczęściej w migotaniu przedsionków), duszności, oraz omdlenia. 

Przy podejrzeniu arytmii należy bezwzględnie wykonać EKG. Umożliwia ono rejestrację elektrycznej czynności mięśnia sercowego. Przydatne diagnostycznie jest także EKG Holtera, monitorujące rytm serca przez całą dobę podczas, gdy pacjent wykonuje codzienne czynności.  Poza tym, lekarz może zlecić próbę wysiłkową, RTG klatki piersiowej, badania krwi i echokardiogram.

Arytmię można leczyć, jednak najpierw trzeba określić stopień jej nasilenia i przyczynę, która do niej doprowadziła, to pozwoli na wybór adekwatnej metody. Zazwyczaj dokonuje się ablacji, czyli zniszczenia miejsca w sercu, które doprowadziło do wystąpienia arytmii. Poza ablacją, zaburzenia rytmu pracy mięśnia sercowego, można leczyć poprzez zastosowanie rozrusznika, kardiowertera albo przez wykonanie kardiowersji. Poza tym, w kontrolowaniu pracy serca pomagają niektóre leki, na przykład z grupy β-blokerów lub glikozydów. 

Pacjenci, którzy rozpoznają u siebie objawy arytmii, powinni przede wszystkim prowadzić zdrowy tryb życia, to jest - stronić od używek i starać się niwelować stres. W czasie domniemanego ataku, zaleca się przyjęcie pozycji leżącej. W każdym przypadku należy udać się do lekarza i skonsultować swoje podejrzenia.