Małopłytkowość atakuje głównie młodych. Jakie są jej przyczyny i leczenie?

Małopłytkowość, inaczej trombocytopenia - to zaburzenie, które polega na nieprawidłowej - zbyt małej - liczbie płytek krwi. Szacuje się, że schorzenie to występować może nawet u 2-3 proc. populacji. Płytki krwi (trombocyty) należą do podstawowych składników krwi. Odgrywają także podstawową rolę w zachowaniu hemostazy. Pod pojęciem hemostazy rozumiemy szereg zjawisk, które odpowiadają za utrzymanie krwi w płynnej postaci oraz powstrzymywanie krwawień. Przyjmuje się, że do odpowiedniej hemostazy wymagane jest minimum 30 tys. płytek/μl. Norma płytek krwi to 150-400 tys. na mikrolitr. Jak pokazują badania, wartości płytek krwi są zazwyczaj nieco wyższe u mężczyzn. Małopłytkowość rozpoznaje się w przypadku, gdy liczba płytek spada poniżej 150 tys./ul.

Zbyt mała produkcja płytek krwi lub ich nadmierne niszczenie może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Małopłytkowość spowodowana może być m.in. uszkodzeniem szpiku kostnego, wrodzonym brakiem trombopoetyny, niedokrwistością.

Bardzo często zdarza się również, że małopłytkowość jest objawem innych chorób.

Możliwe przyczyny małopłytkowości to: 

• choroby szpiku kostnego - chodzi przede wszystkim o białaczkę, szpiczaka i chłoniaka,
• przerzuty innych nowotworów do krwi,
• gruźlica,
• malaria,
• różyczka noworodków,
• niewydolność nerek,
• zakażenia wirusowe.

Zdarza się również, że małopłytkowość ma związek z niedoborami witaminowymi - przede wszystkim witaminy B12 i kwasu foliowego, przyjmowanymi lekami, zastosowanymi szczepionkami, oparzeniami, promieniowaniem i transfuzją krwi.

Wyróżnić można dwa rodzaje trombocytopenii - objawową i bezobjawową. Zazwyczaj pierwsze objawy małopłytkowości zauważyć można jednak dopiero, gdy poziom płytek spadnie poniżej 30 tys./ul.

Możliwe objawy małopłytkowości to:

• krwawienie z nosa,
• krwawienie z dziąseł,
• nadmierne krwawienie z ran - pojawiające się nawet w przypadku niewielkich uszkodzeń,
• skłonność do powstawania siniaków, które nie mają związku z ewentualnymi urazami,
• pojawienie się wybroczyn na skórze,
• krwawienia z dróg rodnych,
• przedłużające się, obfite miesiączki,
• pojawienie się krwi w moczu.

Podstawową metodą diagnostyczną małopłytkowości jest morfologia krwi, która pozwala określić liczbę płytek krwi. Z tego powodu warto pamiętać o regularnych badaniach profilaktycznych. Morfologia jest podstawowym badaniem krwi, które powinno być wykonywane przynajmniej raz w roku. Na jej podstawie można dokonać oceny ogólnej kondycji naszego organizmu, wykluczyć niektóre choroby i w razie ewentualnych nieprawidłowości - obrać odpowiedni kierunek w diagnostyce. Morfologie wykonać można bezpłatnie w ramach NFZ. Wyniki dostępne są zazwyczaj kilka godzin po pobraniu. Badanie przeprowadzić można również odpłatnie w każdym laboratorium. Cena morfologii nie powinna przekroczyć 25-30 zł.

Leczenie zależy przede wszystkim od przyczyny schorzenia. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku zbyt malej liczby płytek krwi, nie mówimy o leczeniu małopłytkowości. Ewentualna terapia skupia się na wyeliminowaniu lub ograniczeniu jej przyczyny. Istotne może być m.in. odstawienie niektórych leków, stosowanie leków immunosupresyjnych czy w końcu przetoczenie koncentratu krwi. W przypadku wrodzonej małopłytkowości w niektórych przypadkach stosuje się również przeszczep szpiku kostnego.

W przypadku, gdy zbyt mała liczba płytek krwi wynika z innego schorzenia, np. białaczki czy chłoniaka, konieczne jest jak najszybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia.