Masz chore nerki? Kontroluj ciśnienie
Szacuje się, że diagnozę nadciśnienia tętniczego usłyszało już prawie miliard osób na całym świecie. U zdecydowanej większości nie da się wykryć jego przyczyny, jednak u ok. 5-6 proc. osób stwierdza się chorobę nerek. Jakie są przyczyny nadciśnienia tętniczego w chorobie nerek? Jakie są jego objawy i w jaki sposób się je leczy?
Nadciśnienie tętnicze w chorobie nerek wbrew pozorom nie jest rzadkie. Szacuje się, że rozwija się ono aż u 90 proc. osób ze zdiagnozowaną chorobą nerek. Może się pojawić w przebiegu m.in. kłębuszkowego zapalenia nerek czy nefropatii cukrzycowej będącej powikłaniem cukrzycy. Czasami rozwija się również jako wynik zwężenia tętnicy nerkowej przez blaszkę miażdżycową (tzw. nadciśnienie naczyniowo-nerkowe).
Od dawna wiadomo, że u osób z niewydolnością nerek dochodzi do wielu zmian, które sprzyjają rozwojowi nadciśnienia tętniczego. Najważniejszą z nich jest bez wątpienia zatrzymywanie wody i sodu w organizmie, wynikające głównie z trudności w ich usuwaniu z organizmu przez niewydolne nerki. Istotne są również zaburzenia w wydzielaniu hormonów (reniny, angiotensyny, parathormonu), które razem prowadzą do nadmiernego skurczu naczyń krwionośnych i w efekcie do zwiększenia ciśnienia tętniczego.
Niewydolność nerek sama w sobie jest bardzo dużym czynnikiem ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego. Niestety, niektórzy chorzy są bardziej narażeni na jego rozwój od innych. W grupie ryzyka są przede wszystkim mężczyźni i osoby starsze. Nie bez znaczenia jest także wartość przesączania kłębuszkowego, czyli GFR, które określa zdolność nerek do filtracji krwi. Im jest ono niższe, tym nerki gorzej pracują, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nerkopochodnego nadciśnienia tętniczego.
Nadciśnienie tętnicze w chorobach nerek najczęściej nie daje żadnych objawów. Zazwyczaj dominują symptomy samej niewydolności nerek. Pacjenci najczęściej skarżą się na nawracające bóle głowy, osłabienie i trudności z koncentracją. Charakterystyczne są również uogólnione obrzęki prowadzące do ciastowatego wyglądu skóry, która nie powraca do swojego pierwotnego kształtu po naciśnięciu palcem. Dodatkowo skóra osób z niewydolnością nerek jest sucha i blada. Chory może również zauważyć, że nawet niewielkie skaleczenia prowadzą do przedłużających się krwawień.
Niewydolność nerek może także wpływać na pracę układu oddechowego, nerwowego i przewodu pokarmowego.
Nadciśnienie tętnicze można wykryć nawet w domu w trakcie pomiaru ciśnienia tętniczego za pomocą ciśnieniomierza. Wartości ciśnienia skurczowego powyżej 140 mm Hg i rozkurczowego powyżej 90 mm Hg uznaje się za nieprawidłowe i wymagają konsultacji z lekarzem.
Gdy nadciśnienie jest spowodowane chorobą nerek, oprócz wysokich wartości ciśnienia tętniczego mogą pojawić się również nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych. W moczu osób z niewydolnością nerek stwierdza się podwyższone stężenie białka, zwiększoną liczbę krwinek czerwonych oraz wałeczki w osadzie moczu. W morfologii liczba krwinek czerwonych jest zwykle obniżona (niedokrwistość, anemia). Dodatkowo u osób z niewydolnością nerek zwiększa się stężenie kreatyniny i mocznika we krwi, natomiast spada wartość przesączania kłębuszkowego (GFR).
Przy podejrzeniu choroby nerek można również wykonać USG jamy brzusznej z oceną nerek, które zwykle są małe, jednak mogą być również powiększone, np. w przebiegu nefropatii cukrzycowej.
Terapia nadciśnienia tętniczego w chorobach nerek może różnić się w zależności od przyczyny, które tę chorobę wywołały. Najczęściej jednak w obniżaniu ciśnienia stosuje się leki z grupy ACE-inhibitorów bądź sartany. W pozbywaniu się nadmiaru wody z organizmu mogą pomóc również niektóre leki moczopędne.
Ważne jest także, aby w trakcie terapii ograniczyć spożycie soli kuchennej maksymalnie do 6 g, co jest ilością mieszczącą się w jednej łyżeczce do herbaty. Trzeba również w jak największym stopniu ograniczyć spożycie alkoholu, ponieważ osłabia on działanie leków przeciwnadciśnieniowych i sam w sobie może przyczyniać się do podwyższenia ciśnienia krwi.
Nadciśnienie tętnicze nigdy nie jest obojętne dla organizmu, dlatego nie dziwi fakt, że u pacjentów z niewydolnością nerek może mieć poważne konsekwencje. Od dawna wiadomo, że zbyt wysokie ciśnienie tętnicze pogarsza funkcję nerek. Tym samym skraca czas do rozwoju ich schyłkowej niewydolności, a wtedy jedynymi metodami leczenia są długotrwałe dializy lub przeszczep.
Alarmujące jest również to, że połowa chorych umiera jeszcze przed rozpoczęciem dializ - z powodu zawału serca czy innych powikłań sercowo-naczyniowych nadciśnienia, np. udaru mózgu. Z tego powodu tak istotne jest regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego przez osoby z niewydolnością nerek i odpowiednio wczesne wdrożenie leczenia przy stwierdzeniu nadciśnienia.
CZYTAJ TAKŻE:
