Kłopoty z pamięcią. Czego mogą być symptomem?

Dzięki pamięci możemy zapamiętywać, przechowywać i odtwarzać informacje. 

Podstawowym podziałem pamięci jest ten uwzględniający czas przechowywania wiadomości, stąd wyróżniamy pamięć krótkotrwałą i długotrwałą. 

Pamięć krótkotrwała jest podręczna, używamy jej tylko przez jakiś czas, np. by zapamiętać, z którego peronu odjeżdża pociąg. Natomiast pamięć długotrwałą dzielimy na świadomą i nieświadomą. Ta pierwsza pozwala na zapamiętanie nazw, zdarzeń, przeszłości. Z kolei nieświadoma odpowiada za nasze nawyki, proste odruchy i procedury. 

Oczywiście nie powinniśmy podejrzewać u siebie problemów z pamięcią, jeśli czasami zdarza się nam zapomnieć, gdzie położyliśmy jakiś przedmiot. Pomocy powinniśmy szukać, jeżeli takie zdarzenia występują nagminnie i niemożliwe jest odtworzenie przeszłych czynności.

Warto zaznaczyć, że upośledzenie pamięci może być wynikiem zaburzenia psychogennego albo organicznego. Psychogenne podłoże upośledzenia pamięci towarzyszy nerwicy, pojawia się też po udarze i po ataku padaczki. Zaburzenie organiczne wiąże się natomiast z miażdżycą, nadciśnieniem, jest też częste u alkoholików. 

O otępieniu mówimy wtedy, gdy pacjent doświadcza naruszenia funkcji poznawczych, nie jest zatem zdolny do prawidłowego mówienia, pamięci, orientacji, liczenia. Jest to najcięższa postać zaburzeń pamięci. Demencja to także określenie na zmiany w mózgu. 

Jakie są najczęstsze powody upośledzenie zapamiętywania?

- Choroba Alzheimera - to choroba neurodegeneracyjna, rozwija się powoli, odbierając choremu umiejętność komunikacji, orientacji co do miejsca i czasu. Pacjenci często czują irytację, dezorientację i zwracają mniej uwagi na dbanie o higienę osobistą. Choroba jest typowa dla ludzi starszych, poza tym dowiedziono roli czynników genetycznych przyczyniających się do jej występowania. Nie można wyleczyć choroby Alzheimera, a jedynie opóźniać występowanie kolejnych stadiów.

- Depresja - to choroba uderzająca przede wszystkim w nastrój i koncentrację, brak tej ostatniej skutkuje niemożnością zapamiętywania informacji. Pacjenci mają problemy ze zwięzłym odpowiadaniem na pytania, nie są w stanie przywołać przyjętych treści (np. fabuły obejrzanego filmu), mają problemy w pracy, bo spada ich wydajność.

- Otępienie naczyniopochodne - jest skutkiem niedostatecznego ukrwienia mózgu. Objawy zazwyczaj nie występują nagle, a raczej nasilają się powoli. Stąd kłopoty chorego rozpoczynają się od problemów w aspekcie wykonania bardziej skomplikowanych zadań, wymagających szybkiego kojarzenia i planowania. Jeśli niedokrwienie obejmie miejsca w mózgu odpowiedzialne za zapamiętywanie, dochodzi do upośledzenia tej funkcji.

- Otępienie czołowo-skroniowe - zmiany zanikowe obejmują płaty czołowe i skroniowe mózgu. Tę chorobę klasyfikujemy jako neurodegeneracyjną. W neuronach odkłada się nieprawidłowe białko. Pacjenci mają często problemy z doborem właściwych słów, wykazują również zaburzenia osobowości.

Zaburzenia pamięci mogą wystąpić również w przebiegu gruźlicy, niewydolności wątroby i nerek, przy guzach i ropniach mózgu, jak i w chorobach tarczycy.

Jeżeli ktoś zaobserwuje u siebie problemy z pamięcią, powinien udać się do lekarza. W przypadku choroby Alzheimera zazwyczaj to rodzina pacjenta sugeruje mu skorzystanie z pomocy specjalisty. W wielu przypadkach wystarczy zmienić swój styl życia - ograniczyć używki, zadbać o odpowiednią długość snu i zbilansowaną dietę.

Lekarz najpewniej zapyta o przyjmowane leki i zleci podstawowy pakiet badań (morfologia, badanie poziomu witaminy B12, badania biochemiczne w celu oceny czynności nerek i wątroby). Niezbędna może okazać się konsultacja neurologiczna albo psychiatryczna oraz tomografia komputerowa głowy.

Niezwykle pomocne są badania neuropsychologiczne.

Aleksandra Oracz

Polecamy również:

Stres może "złamać" ci serce. Czym jest zespół złamanego serca?

Alzheimer: Pomóż najlepiej jak możesz

Osiem pomysłów, które pobudzą mózg