Padaczka u dzieci. Drgawki to niejedyny objaw

Padaczka jest chorobą układu nerwowego i polega na nieprawidłowej funkcji neuronów (komórek mózgu). W zależności od tego, w którym obszarze mózgu dochodzi do nieprawidłowej aktywacji neuronów, takie pojawią się objawy ze strony układu nerwowego. Jeśli nieprawidłowy sygnał zostanie wysłany do części mózgu odpowiedzialnych za funkcje ruchowe, pojawią się drgawki. Jeśli błędne sygnały dotrą do obszaru kory wzrokowej, osoba chora na padaczkę będzie doznawała nietypowych wrażeń wzrokowych.

Dzieci najczęściej są diagnozowane do 5. roku życia. Padaczka może mieć swoje podłoże w komplikacjach okołoporodowych, jeśli doszło do urazów mózgu lub niedotlenienia w wyniku przedłużającego się porodu. Na padaczkę mogą mieć również wpływ infekcje matki w okresie ciążowy. Epilepsja jest jednostką chorobą współistniejącą z innymi wadami wrodzonymi u dziecka, m.in. dziecięce porażenie mózgowe, wodogłowie. Choroba ta może wystąpić również w późniejszym czasie, na skutek wystąpienia urazu głowy u dziecka, silnego krwotoku lub zapalenia opon mózgowych.

Objawy padaczki u dzieci są bardzo zróżnicowane i nie zawsze powiązane są ściśle z drgawkami. Choroba ta, zwłaszcza w wieku niemowlęcym, może objawiać się napadami zgięciowymi, kiedy dziecko przyciąga głowę do klatki piersiowej, a ręce rozchyla na bok. Jeśli do nieprawidłowych aktywacji neuronów, może wystąpić objaw ogniskowy, zlokalizowany w jednym miejscu, na przykład drganie jednego palca lub nogi. Objawy padaczkowe mogą polegać tylko na zaburzeniu odbioru bodźców zewnętrznych. Dziecko nie reaguje na wołania rodzica, nie odbiera żadnych informacji z zewnątrz, sprawia wrażenie "wyłączonego".

Ten typ padaczki rozwija się w okresie wczesnodziecięcym i jak nazwa wskazuje, do napadów dochodzi porą nocną. Bardzo często objawy ze strony padaczki czołowej są mylone z zaburzeniami snu dziecka i koszmarami nocnymi. Dziecko w trakcie napadu doświadcza zaburzeń ruchowych, może przez sen zginać kolana, zaciskać dłonie, przyciągać ręce do tułowia. Napadowi mogą towarzyszyć krzyki i płacz dziecka, które nie są jednak związane ze śnieniem. Padaczka czołowa jest chorobą dziedziczoną i ma podłoże genetyczne.  

Napady nieświadomości występują zazwyczaj u dzieci między 4. a 12. rokiem życia i są zaliczane do zaburzeń neurologicznych o najlepszych rokowaniach. W tym zespole napady trwają kilkadziesiąt sekund. Polegają na tym, że dziecko nie odbiera żadnych bodźców zewnętrznych i towarzyszą mu ruchy powtarzalne z obrębu jednej części ciała. Dziecko może w tym czasie wykonywać ruchy żucia, mrugać oczami,  uderzać palcem ręki. Po ustaniu napadu dziecko jest zorientowane w miejscu, w którym się znajduj, funkcjonuje prawidłowo i nie pamięta, by miało napad padaczkowy. Takie  napady mogą wystąpić nawet kilkanaście razy w ciągu doby, ale ich rokowania są dobre, ponieważ objawy wycofują się wraz z dorastaniem dziecka.

Ten typ padaczki występują najczęściej i ma najlepsze rokowanie. Zwykle pierwsze objawy występują między 3. a 10. rokiem życia, częściej chorują chłopcy niż dziewczynki. Padaczka Rolanda daje objawy przede wszystkim czuciowe. Pojawia się drętwienie i mrowienie języka, warg, dziąseł, policzków. Następnie mrowienia te przechodzą w mioklonie (drgania i skurcze) na tych samych obszarach. Może towarzyszyć im wzmożona produkcja śliny oraz zaburzenia połykania. Napady te trwają zazwyczaj od kilkunastu sekund do dwóch minut. Remisja następuje w ciągu 2 - 4 lat od pierwszych napadów lub w okresie dorastania.

Ten typ padaczki jest najcięższą odmianą z napadami mioklonicznymi, występującą u niemowląt. Do napadów najczęściej dochodzi na skutek infekcji, podwyższonej temperatury, zmiany światła czy braku snu. Napady mają charakter grand mal, dochodzi do gwałtownych wyładowań bioelektrycznych komórek nerwowych, pojawiają się drgawki, ślinotok, szczękościsk i utrata przytomności. Wraz z wiekiem napady są cięższe, dłuższe i mogą prowadzić do stanu padaczkowego (napad trwający dłużej niż 30 minut). W zespole Draveta pojawiają się inne problemy zdrowotne, takie jak zaburzenia integracji sensorycznej, zaburzenia snu, zaburzenia wzrostu czy zwiększona ilość infekcji.

Objawy pojawiają się bardzo wcześnie, przed ukończeniem 12 miesiąca życia dziecka i częściej dotyka chłopców. Napady polegają na rozrzucaniu rąk na zewnątrz oraz niekontrolowanym skłonie tułowia. W przypadku niemowląt mogą być mylone z odruchem Moro, co znacznie opóźnia diagnozę. Napady najczęściej występują w porze nocnej i są trudne do uchwycenia. Zespół ten może prowadzić do zaburzeń w rozwoju intelektualnym. Objawami towarzyszącymi napadom są: wymioty, rozdrażnienie, ślinotok oraz zaburzenia świadomości u dziecka. Za przyczyny zespołu Westa uznaje się:

• stwardnienie rozsiane,
• urazy głowy i guzy mózgu,
• przebyte infekcje,
• niedotlenienie.

Ten rodzaj choroby związany jest nie tylko z napadami padaczkowymi ale również z zaburzeniami intelektualnymi u dziecka. Rokowania są bardzo niepomyślne a zespół jest uznawany za ciężkie schorzenie, oporne na działanie farmakologiczne. Napady są bardzo zróżnicowane, począwszy od napadów atonicznych (dziecko na kilkanaście sekund całkowicie wiotczeje), do napadów toniczno-klonicznych z drgawkami, ślinotokiem, utratą przytomności.

Ten rodzaj padaczki rozwija się u dzieci od 8. nawet do 20. roku życia. i objawia się nagłym, krótkotrwałym skurczem mięśni, najczęściej w godzinach porannych, tuż po przebudzeniu chorego. Zdarzają się również napady nieświadomości czy napady toniczno-kloniczne. W młodzieńczej padaczce mioklonicznej leczenie farmakologiczne przynosi zadowalające efekty   w zapobieganiu napadów.             

Aby postawić prawidłową diagnozę, każdorazowo w podejrzeniu padaczki należy wykonać badanie EEG (elektroencefalografię). Jest to badanie, które mierzy czynność elektryczną mózgu za pomocą sensorów lokalizowanych na skórze głowy u leżącego dziecka. Badanie trwa godzinę i przez ten czas pacjent leży w bezruchu, z zamkniętymi oczami, a na polecenie wykonuje określone ruchy. Przed badaniem zawsze należy zjeść lekkostrawny posiłek, ponieważ poziom glukozy ma wpływ na funkcjonowanie mózgu.

Kolejnym badaniem diagnostycznym w padaczce jest rezonans magnetyczny głowy, by wyeliminować ewentualne zmiany w samej strukturze mózgu (krwiaki, guzy). Dodatkowo wykonuje się badanie krwi oraz moczu w zależności od podejrzewanej przyczyny występowania napadów padaczkowych.

Leczenie padaczki to wprowadzenie odpowiednich leków, mających za zadanie wyeliminować całkowicie lub zredukować napady. Jest to o tyle istotne, ponieważ padaczka może być przeszkodą w rozwoju dziecka. Jeśli w trakcie prowadzonego leczenia zapis EEG normalizuje się, napady ustąpiły, to decyzję o przerwaniu leczenia podejmuje lekarz nie wcześniej, niż po 2-3 latach wolnych od napadów. O całkowitym wyleczeniu padaczki mówimy wtedy, gdy w ostatnich 5 latach chory nie przyjmował leków przeciwpadaczkowych, a w ostatnich 10 latach nie wystąpił żaden napad. 

Jeśli dziecko doświadcza napadu padaczkowego, w pierwszej kolejności należy zapewnić mu bezpieczeństwo. Trzeba zadbać o to, by w trakcie drgawek nie doszło do urazu o przedmioty znajdujące się w otoczeniu dziecka. Jeśli drgawkom towarzyszy ślinotok, należy pilnować, by nie doszło do zachłyśnięcia. Najbezpieczniejsza będzie w tej sytuacji pozycja boczna, czyli ułożenie dziecka na boku z odchyloną głową do tylu, celem udrożnienia dróg oddechowych oraz stały nadzór nad dzieckiem aż do ustania napadu. Dziecko chorujące na padaczkę nie powinno brać długiej kąpieli bez opieki rodzica oraz unikać czynników wyzwalających napady, jeśli takie zostały zdiagnozowane. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Jak udzielić pierwszej pomocy w ataku padaczki?

Wodogłowie. Jakie są przyczyny i objawy tego schorzenia? 

Życie ze stwardnieniem rozsianym. Leczenie i rokowania