Stwardnienie rozsiane - nieuleczalna choroba ludzi młodych
Stwardnienie rozsiane jest chorobą ludzi młodych - w Polsce cierpi na nią 45 tys. osób, z czego najwięcej diagnozowanych jest po raz pierwszy w wieku 20-25 lat. Jest to choroba przewlekła i postępująca, która z czasem prowadzi do niepełnosprawności. Dowiedz się, jakie są przyczyny i wczesne objawy stwardnienia rozsianego oraz jak się to leczy.
Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą i niestety nieuleczalną chorobą ośrodkowego układu nerwowego. U źródła objawów choroby leży rozsiany proces demielinizacyjny, który polega na niszczeniu osłonek mielinowych nerwów przez przeciwciała. Jest to zatem choroba autoimmunologiczna.
Przyczyna choroby nadal nie jest do końca poznana - podejrzewa się udział zarówno czynników genetycznych, jak i środowiskowych (np. zakażenie wirusami). Ryzyko pojawienia się choroby u najbliższych krewnych (rodzeństwa bądź rodziców) osoby chorej wzrasta 15-krotnie, a jeżeli zachorowało jedno z bliźniąt, ryzyko rozwoju stwardnienia rozsianego u drugiego bliźniaka jest aż 150-krotnie wyższe!
Na samym początku choroby objawy mogą być bardzo niecharakterystyczne - pacjenci są zmęczeni, często miewają bóle głowy i kończyn. Po pewnym czasie pojawiają się typowe objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego - najczęstszym początkowym symptomem są zaburzenia czucia. Drętwienie i nieprzyjemne mrowienie kończyn, uczucie pieczenia i nadwrażliwość na ból występują średnio aż u 40 proc. pacjentów.
Mogą się także pojawić zaburzenia widzenia - nagłe pogorszenie ostrości wzroku, ubytki pola widzenia czy też zaburzenia w percepcji barw. Wynikają one z pozagałkowego zapalenia nerwu wzrokowego i najczęściej występują w jednym oku.
Do innych objawów należą:
- nagłe zmniejszenie siły mięśniowej, niedowład i osłabienie kończyny - u 12 proc. pacjentów;
- podwójne widzenie - 11 proc. pacjentów;
- zawroty głowy, zaburzenia koordynacji ruchów (ataksja), nietrzymanie moczu - 20 proc. pacjentów.
Stwardnienie rozsiane początkowo najczęściej, bo aż u 80 proc. pacjentów, przebiega w postaci rzutów i następujących po nich remisji (postać emitująco-rzutowa). W trakcie rzutu choroby pojawiają się nowe objawy neurologiczne, które często świadczą o powstaniu nowych ognisk demielinizacyjnych, bądź też występujące już wcześniej symptomy ulegają nasileniu.
Częstość zaostrzeń choroby jest cechą indywidualną, jednak średnio są to 1-2 zaostrzenia w ciągu roku. W okresie remisji objawy choroby ulegają złagodzeniu, jednak zazwyczaj nigdy nie ustępują całkowicie i, nakładając się na siebie, prowadzą do dalszego pogłębiania się niepełnosprawności.
Po upływie kilku lat od rozpoznania choroby najczęściej dochodzi do stałego, postępującego pogorszenia czynności układu nerwowego. Rzadziej stałe pogorszenie objawów choroby występuje od samego początku - jest to wtedy postać pierwotnie postępująca.
W celu diagnostyki stwardnienia rozsianego najbardziej przydatne jest badanie rezonansu magnetycznego głowy i analiza płynu mózgowo-rdzeniowego.
W rezonansie widoczne są blaszki wielkości od 1 milimetra do kilku centymetrów, które pojawiają się w wyniku demielinizacji. W badaniu płynu mózgowo rdzeniowego pojawiają się prążki oligoklonalne, które stwierdza się u 50-60 proc. chorych w pierwszym rzucie choroby. Dodatkowo, w celu określenia lokalizacji uszkodzeń, przeprowadza się badanie wzrokowych, somatosensorycznych i słuchowych potencjałów wywołanych.
Wysiłki lekarzy w terapii stwardnienia rozsianego skupiają się przede wszystkim na ograniczeniu i łagodzeniu objawów rzutów choroby oraz zmniejszeniu ich częstości. Niestety, obecne leczenie nie jest w stanie odwrócić uszkodzeń, które już się pojawiły.
W leczeniu rzutów choroby w pierwszej kolejności stosuje się glikokortykosteroidy dożylne, które ograniczają proces zapalny i łagodzą objawy neurologiczne. W terapii przewlekłej stosuje się leki modyfikujące przebieg choroby, np. interferon beta czy octan glatirameru, które zmniejszają częstość rzutów choroby o średnio 30 proc.
Spastyczność mięśni leczy się objawowo przy pomocy leków rozluźniających mięśnie, natomiast w terapii przewlekłego bólu stosuje się leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne i zmniejszające napięcie mięśni.
Czytaj także:
Drętwienie rąk. O czym świadczy ten objaw? Może być groźny!
