Kiedy oko "ucieka". Pierwsze symptomy zeza

Zez to wada oczu, która objawia się osłabieniem mięśni ocznych, co skutkuje zmianą kąta patrzenia. 

Wyróżnić można dwa rodzaje zeza. To zez ukryty i zez towarzyszący. Zez ukryty potocznie nazywany jest zezem lekkim. Wada ta ujawnia się dopiero po zasłonięciu jednego oka. Z kolei zez towarzyszący to nierównoległe ustawienie gałek ocznych. Może występować zarówno stale, jak i okresowo. Wyszczególnić można kilka odmian zeza towarzyszącego - zbieżny (ezotropia), rozbieżny (egzotropia), ku górze (hipertropia), ku dołowi (hipotropia) oraz zez skośny (incyklotropia - skręcenie oka do wewnątrz i ekscyklotropia - skręcenie oka na zewnątrz).

Przyczyn zeza jest kilka. U dzieci zez najczęściej pojawia się w wyniku urazów porodowych, chorób wieku dziecięcego oraz nadwzroczności. Z kolei u dorosłych zez związany może być m.in. ze zmianami chorobowymi siatkówki, zmianami pourazowymi oczodołu i zmianami w unerwieniu mięśni. 

Kolejną grupę przyczyn stanowią duże wady wzroku oraz duża różnica pomiędzy wadą w jednym oku a drugim. W rozwoju zeza istotne mogą być także urazy mózgu. Bardzo często zdarza się również, że zez towarzyszy innym chorobom. Chodzi m.in. o cukrzycę, nadciśnienie tętnicze czy niektóre typy nowotworów (np. siatkówczaka). Warto pamiętać, że kluczowe mogą być również czynniki genetyczne. W wielu przypadkach wada ta jest dziedziczona po rodzicach.

Zez objawia się przede wszystkim zmianą kąta patrzenia, która może przebiegać m.in. ku górze, dołowi czy na skos. U pacjentów z zezem zaobserwować można jednak także inne objawy. Wystąpić może dwojenie widzenia oraz niedowidzenie. 

Warto wiedzieć, że osoby z zaawansowanym zezem mogą mieć problemy z wykonywaniem niektórych czynności. Kłopotliwe może być prowadzenie samochodu czy operowanie maszynami. Wielu chorych skarży się również na utrudnione uprawianie niektórych sportów, np. siatkówki czy tenisa.

Zez rozbieżny (oko ustawione doskorniowo, ku dołowi, ku górze) jest rzadziej spotykanym stanem w porównaniu do bardziej powszechnego zezu zbieżnego. Zez rozbieżny częściej występuje u starszych dzieci i dorosłych, zwłaszcza u osób z krótkowzrocznością. Objawy tego stanu mogą być delikatne, takie jak ból głowy lub trudności w skupieniu się podczas czytania.

Zez zazwyczaj rozwija się w bardzo młodym wieku. Rodzice maluchów powinni bardzo uważnie obserwować dziecko. W przypadku, gdy pojawią się u niego pierwsze symptomy zeza, np. zasłanianie jednego oka rączką lub "uciekanie" oka na boki, należy zgłosić się do lekarza okulisty, który wykona odpowiednie badania i zaproponuje ewentualne leczenie. Nigdy nie należy bagatelizować objawów. 

Zez ukryty zazwyczaj nie wymaga leczenia. W przypadku, gdy chory odczuwa jednak pewien dyskomfort, można zastosować specjalne ćwiczenia, które mają na celu zasłonięcie zdrowego oka i "zmuszenie" do pracy oka zezującego. 

W leczeniu zeza towarzyszącego początkowo można wykorzystać okulary korekcyjne. W przypadku dzieci istnieje bardzo duża szansa wyleczenia. Inną metodą leczenia, szczególnie w przypadku dorosłych, jest operacja zeza. Polega ona na skróceniu osłabionych mięśni gałki ocznej oraz wydłużeniu mięśni dominujących i prawidłowo działających. Co istotne, operację leczenia zeza wykonać można za darmo. Zabieg jest refundowany przez NFZ u pacjentów w każdym wieku.

Nieleczony zez może mieć bardzo poważne konsekwencje. U małych dzieci zez doprowadzić może do problemów:

• z raczkowaniem, 
• chodzeniem, 
• chwytaniem,
• rozpoznawaniem kształtów. 

Maluch może potykać się o leżące na ziemi przedmioty i nieprawidłowo oceniać wysokość czy miejsce, w którym się znajduje. Zaniedbany zez może doprowadzić do niedowidzenia, a w niektórych przypadkach nawet do trwałej utraty wzroku.

CZYTAJ TAKŻE: 

Odklejanie się siatkówki. Komu grozi?

Fakty i mity o krótkowzroczności u dzieci

Po 40 latach odzyskał wzrok - jak do tego doszło?