Likwidują stan zapalny, niszczą komórki rakowe. Taki poziom limfocytów jest konieczny

Aby w pełni odpowiedzieć na to pytanie, musimy zacząć dużo, dużo wcześniej. A konkretnie - w szpiku kostnym. To tam mają początek wszystkie komórki krwi i układu odpornościowego. W szpiku kostnym znajduje się "fabryka" komórkowa, która wytwarza wszystkie rodzaje komórek krwi i układu odpornościowego z jednej, multipotencjalnej komórki, nazwanej komórką pnia. Komórka ta ma zdolność do różnicowania się w dowolny rodzaj komórek krwi, a jej linia rozwojowa przyjmuje jeden z dwóch głównych przebiegów, który prowadzi do powstania:

• komórki progenitorowej lini mieloidalnej,
• komórki progenitorowej linii limfoidalnej.

Z pierwszej rozwiną się erytrocyty, płytki krwi, granulocyty i monocyty. Z drugiej - tylko limfocyty. Już od samego początku widać, że limfocyty są przeznaczone do czegoś więcej, niż pozostałe komórki krwi.

Z komórki progenitorowej linii limfoidalnej rozwijają się w cztery główne typy komórek:

• Natural Killer - NK,
• limfocyty T,
• limfocyty B,
• komórki dendrytyczne.

W ścisłym znaczeniu - limfocyty to tylko dwa z nich.

Ze szpiku kostnego limfocyty dostają się krwiobiegiem do krwi, narządów i naczyń limfatycznych, stamtąd mają możliwość przejścia do tkanek, wydostając się przez ściany komórkowe naczyń.

Limfocyty to stosunkowo duże komórki, należące do leukocytów - białych ciałek krwi. W przeciwieństwie do erytrocytów, posiadają zdolność aktywnego poruszania się. Liczba limfocytów we krwi obwodowej człowieka wynosi 1,1-3,5 × 10⁹ komórek na litr, co stanowi 25-35 proc. całej populacji leukocytów. W ciele, we wszystkich tkankach człowieka, znajduje się aż 1 × 10¹² limfocytów, z czego 50 proc. znajduje się w narządach limfatycznych. Reszta jest obecna we krwi, nabłonkach i tkance łącznej narządów.

Specyficzne rodzaje limfocytów różnią się od siebie pod względem budowy i funkcji. Każda z frakcji posiada zróżnicowane możliwości i właściwości Z tego względu warto przyjrzeć się im szczegółowo.

Limfocyty B to komórki układu odpornościowego, zdolne do wytwarzania przeciwciał. Aby do tego doszło, limfocyty B przechodzą dojrzewanie w obwodowych narządach limfatycznych, następnie aktywację do komórek plazmatycznych, zdolnych do wytwarzania przeciwciał.

Wytwarzanie przeciwciał stanowi humoralną odpowiedź odpornościową. "Humoralny" odnosi się do faktu wytwarzania i wydzielania specjalnej substancji, która reaguje na zakażenie, w przeciwieństwie do bezpośredniego reagowania "komórka na komórkę". Przeciwciała, które obecne są na błonie komórkowej limfocytu B jako receptor, rozpoznający obce komórki, mają ogromną plastyczność i zdolność dostosowywania się do różnych kombinacji obcych antygenów. Po napotkaniu "obcego" i rozpoznaniu go przez limfocyt B, zaczyna się szybkie namnażanie limfocytów i specjalizacja w kierunku:

• komórek plazmatycznych, zajmujących się szybką produkcją przeciwciał,
• komórek B pamięci, zajmujących się "zapamiętywaniem", jak "wygląda" obcy antygen i jak - kiedy napotkamy go w przyszłości - od razu wytwarzać przeciwciała.

Limfocyty B są zdolne do:

• rozpoznania antygenu (ustalenia "obcy czy swój") bez udziału MHC - głównego układu zgodności tkankowej,
• prezentacji antygenu (przekazania informacji o zidentyfikowanej cząsteczce innym komórkom),
• produkcji cytokin - mediatorów stanu zapalnego,
• produkcji przeciwciał,
• aktywacji innych limfocytów.

W przeciwieństwie do siostrzanej grupy limfocytów B, limfocyty T są grasicozależne: oznacza to, że aby w pełni funkcjonować, potrzebują dojrzewania w grasicy, która jest jednym z naszych najważniejszych narządów odpornościowych. Limfocyty T stanowią zróżnicowaną grupę komórek odpornościowych, odpowiedzialną za bezpośrednią, komórkową odpowiedź immunologiczną. Oznacza to, że nie mają zdolności do produkcji przeciwciał, za to reagują komórką na komórkę, czyli prowadzą bezpośrednią walkę z patogenami.

Poszczególne frakcje limfocytów T zajmują się różnymi zadaniami. Frakcje te wydzielane są za pomocą rozróżnienia i grupowania wg receptorów limfocytów:

• limfocyty T_C - grupa limfocytów cytotoksycznych, odpowiedzialnych za niszczenie komórek zakażonych, patogennych i nowotworowych, zdolna do rozpoznania "swój - obcy" na podstawie posiadania głównego układu zgodności tkankowej - MHC;
• limfocyty T_h - limfocyty "pomocnicze" (z angielskiego "helper") - grupa limfocytów, wspomagających wydzielanie i działanie przeciwciał, odpowiedzialna za wydzielanie cytokin, modulujących przebieg stanu zapalnego, zdolna do aktywacji innych komórek układu odpornościowego (np. makrofagów);
• limfocyty T_reg - limfocyty regulatorowe - grupa komórek, odpowiedzialnych za hamowanie nadmiernej reakcji zapalnej i reakcji nadwrażliwości/ autoagresji, zwiększają tolerancję na zewnętrzne antygeny, chronią płód przed odrzuceniem przez organizm matki.

Komórki NK - Natural Killers - to naturalni obrońcy. Zdolne są do bezpośredniego likwidowania komórek patogennych, zainfekowanych i nowotworowych, współpracują z innymi komórkami odpornościowymi i komunikują się z nimi biochemicznie. NK "wymuszają" na komórkach zakażonych czy nowotworowych, by same się zneutralizowały. 

Jeśli w czasie rutynowego wykonywania badania morfologii krwi okaże się, że mamy za mało lub za dużo limfocytów, powinniśmy reagować od razu. Może to być skutkiem zwykłego przeziębienia, poważnej infekcji lub ciężkich chorób, w tym rozrostowych chorób szpiku lub niedoborów odporności różnego pochodzenia. Ponieważ żaden z nas nie poradzi sobie bez sprawnie funkcjonującego układu odpornościowego, powinniśmy umówić się do lekarza na konsultację i celem zlecenia dalszych badań.

Źródła:

• Solnica B. (red.), Diagnostyka laboratoryjna, PZWL, Warszawa 2023 
• Dembińska - Kieć A., Naskalski J. W. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2002.Praca zbiorowa, 
• Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.

CZYTAJ TAKŻE:

To ich najczęściej jest za mało w organizmie. Witaminy, których zawartość we krwi warto oznaczyć

Do tego badania musisz się przygotować. Inaczej USG nie wskaże wszystkiego

Wtedy badanie krwi jest do powtórki. Spodziewaj się telefonu z laboratorium