Przy tych objawach zbadaj mocz. Ocenisz stan nerek i ryzyko cukrzycy

Podstawowe badanie moczu, czyli tzw. ogólne badanie moczu polega na analizie fizykochemicznej i mikroskopowej próbki moczu. Ocenie podlega m.in. barwa, przejrzystość, pH, ciężar właściwy oraz obecność składników, które normalnie nie powinny znajdować się w moczu, takich jak białko, glukoza, ketony czy bilirubina. Oceniana jest także obecność wałeczków, kryształów i komórek, takich jak erytrocyty czy leukocyty. Ze względu na dużą przydatność w rozpoznawaniu różnych chorób i stanów ogólne badanie moczu jest jednym z najczęściej wykonywanych badań.

Najczęstszym wskazaniem do wykonania badania moczu są objawy ZUM - zakażenia układu moczowego. Objawy, które skłaniają do wykonania badania moczu to m.in.:

• pieczenie i/ lub ból przy oddawaniu moczu,
• częste oddawanie moczu,
• uczucie parcia na pęcherz,
• zmętnienie moczu,
• bóle podbrzusza,
• gorączka i ogólne osłabienie.

W takim przypadku badanie ogólne moczu pozwoli potwierdzić lub wykluczyć infekcję na podstawie obecności leukocytów, azotynów i bakterii w moczu.

Ból i dyskomfort w okolicy lędźwiowe wskazywać może na problemy z nerkami, takie jak np. odmiedniczkowe zapalenie nerek lub obecność kamieni nerkowych. W takich przypadkach ogólne badanie moczu pomoże w zdiagnozowaniu przyczyn dolegliwości, ujawniając obecność erytrocytów, krwi i białka, czasem także oznak zakażenia układu moczowego.

Niepokojące zmiany w zabarwieniu lub przejrzystości moczu, np. ciemny kolor czy różowe zabarwienie, zmętnienie lub pienienie się moczu mogą być oznaką poważnych chorób - od infekcji po choroby nerek czy wątroby. W takich sytuacjach badanie ogólne moczu to pierwszy krok diagnostyczny.

Badanie ogólne moczu może również stanowić pomocnicze narzędzie w wykrywaniu i monitorowaniu cukrzycy i innych chorób metabolicznych. Dzieje się tak, ponieważ w badaniu moczu ocenia się obecność glukozy i ciał ketonowych, które wskazują na cukrzycę i jej powikłania, takie jak kwasica ketonowa. Jeśli u pacjenta występują takie objawy jak wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, senność, osłabienie i utrata masy ciała lekarz może zlecić badanie ogólne moczu jako część diagnostyki w kierunku cukrzycy i chorób metabolicznych.

Badanie moczu często wykonywane jest profilaktycznie, zwłaszcza u osób z chorobami przewlekłymi, takimi jak choroby metaboliczne, nadciśnienie tętnicze, nefropatie. Regularna kontrola pozwala na wczesne wykrycie powikłań a także odpowiednie dostosowywanie leczenia do stanu pacjenta.

Istnieją leki, których głównym zadaniem jest "zmuszenie" organizmu do wydalania niektórych szkodliwych substancji z moczem w zwiększonej ilości. Działają tak np. niektóre leki przeciwcukrzycowe, które powodują wydalanie glukozy z moczem. Tym samym badanie ogólne moczu może służyć do kontroli prawidłowego działania zleconych pacjentowi leków.

U kobiet ciężarnych badanie moczu zlecane jest regularnie podczas wizyt kontrolnych. Jest to istotne ze względu na zwiększone ryzyko infekcji dróg moczowych, cukrzycy ciążowej oraz ewentualnych bezobjawowych zakażeń układu moczowego. Wczesne wykrycie jakichkolwiek nieprawidłowości pozwala zapobiegać powikłaniom zarówno u matki jak i u dziecka.

Badanie ogólne moczu dostarcza pierwszych sygnałów uszkodzenia nerek, takich jak krwiomocz, białkomocz i obecność wałeczków nerkowych. Są to zmiany, które świadczą o toczących się w obrębie nerek procesach zapalnych lub o uszkodzeniach nerek. W podejrzeniu zarówno ostrych jak i przewlekłych chorób nerek badanie ogólne moczu jest jednym z pierwszych narzędzi diagnostycznych.

Po uprzednim umyciu okolic intymnych ciepłą wodą z mydłem, należy wytrzeć się ręcznikiem papierowym. Następnie pierwszą porcję moczu oddaje się do toalety, środkowy strumień moczu do sterylnego pojemnika przeznaczonego do badania i ostatnią porcję moczu ponownie do toalety. Mocz zanosimy do badania najszybciej jak to możliwe, do tego czasu przetrzymujemy go w lodówce.

Badanie moczu to proste i nieinwazyjne i wartościowe narzędzie diagnostyczne, które może dostarczyć informacji o infekcjach, chorobach i działaniu leków. Warto je wykonywać nie tylko przy występowaniu objawów, ale od czasu do czasu również profilaktycznie, szczególnie u osób z grup ryzyka, np. przewlekle chorych i leczących się. Regularna kontrola przez badania profilaktyczne pozwala na wykrycie wielu schorzeń i skuteczniejsze leczenie.

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51970,ogolne-badanie-moczu
2. Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.

CZYTAJ TAKŻE:

Często ignorowany objaw. Nocne mikcje - ile razy to norma, a kiedy należy się niepokoić?

Uczucie zimna i swędząca skóra. Tak też mogą o sobie dać znać chore nerki

Nawracający ZUM może skomplikować życie. Poznaj sposoby na to, jak się go pozbyć