Spis treści:
- Tarczyca - budowa i funkcja
- USG tarczycy - kiedy je wykonać?
- USG tarczycy - jakie wartości są prawidłowe?
- Jak przebiega USG tarczycy?
- Jak się przygotować do USG tarczycy?
Tarczyca - budowa i funkcja
Ten niewielki narząd w kształcie motyla ukryty w dolnej części szyi - między piątym kręgiem szyjnym a pierwszym piersiowym. Waży niewiele, bo ok. 25 g, mimo tego rola tarczycy pozostaje ogromna. Tarczyca przy udziale jodu, produkuje: tyroksynę i trójjodotyroninę. Oba hormony są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu: trafiają do krwiobiegu i rozprzestrzeniają się po całym organizmie, oddziałując na niemal każdą tkankę. Pobudzają komórki do wzrostu, przyspieszają przemiany metaboliczne i pomagają utrzymać wewnętrzną równowagę fizjologiczną. U dzieci i młodzieży pełnią jeszcze jedną, fundamentalną rolę - są nieodzowne dla prawidłowego rozwoju mózgu i układu nerwowego.
USG tarczycy - kiedy je wykonać?
Skoro tarczyca wydziela hormony pełniące tak ważne funkcje, nie powinno szokować, że zaburzenia jej pracy niosą poważne konsekwencje zdrowotne. Przykładowo niedoczynność tarczycy, czyli zmniejszenie wydzielania hormonów tarczycowych może powodować przewlekłe zmęczenie, spowolnienie myślenia, skłonność do przybierania na wadze, problemy z koncentracją, suchość skóry, zaburzenia trawienia i pracy serca.
Z kolei nadmiar hormonów tarczycy, czyli nadczynność wiąże się m.in. z: utratą masy ciała, uczuciem niepokoju, niestabilnością emocjonalną, przyspieszeniem pracy serca, napadami gorąca, drżeniem i dusznością.
Co prawda, żeby wykryć wspomniane nieprawidłowości, zwykle wystarczy wykonanie badań laboratoryjnych, jednak w przypadku podejrzenia pewnych nieprawidłowości lekarze niejednokrotnie posiłkują się ultrasonografią:
- dzięki badaniu USG możliwe jest dokładne określenie wielkości tarczycy, wykrycie powiększenia (wole) oraz ocena, czy dochodzi do ucisku lub przemieszczenia tchawicy;
- ultrasonografia umożliwia identyfikację zmian ogniskowych w obrębie miąższu - ich rozmiar, echogeniczność i inne cechy pozwalają wstępnie oszacować ryzyko nowotworowe;
- badanie obrazowe służy również do wyboru najlepszego miejsca do wykonania biopsji cienkoigłowej, co zwiększa jej trafność diagnostyczną.
- podczas samej biopsji USG pozwala monitorować położenie igły, co minimalizuje ryzyko błędu i zwiększa bezpieczeństwo procedury;
- u dzieci lub w przypadku nieprawidłowości rozwojowych, obrazowanie pozwala rozpoznać niedorozwój (hipoplazję), brak (aplazję) tarczycy lub brak jednego z płatów.
USG tarczycy - jakie wartości są prawidłowe?
Odczytywaniem USG tarczycy zajmuje się endokrynolog lub radiolog, którzy dodatkowo przeprowadzają wywiad z pacjentem, zadając pytania o objawy, choroby towarzyszący, zażywane leki i stan ogólny. W opisie badania powinny znaleźć się informacje na temat: wielkości i położenia gruczołu, obecności zmian ogniskowych, opis jego echogeniczności, unaczynienia i stanu regionalnych węzłów chłonnych. U kobiet objętość tarczycy zwykle mieści się w granicach 13-18 ml, u mężczyzn 15-25 ml, choć normy te zmieniają się wraz z wiekiem.
Jak przebiega USG tarczycy?
USG tarczycy to badanie, które wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości - niesłyszalne dla ludzkiego ucha, by zobrazować, co dzieje się wewnątrz organizmu. Głowica aparatu wysyła impulsy dźwiękowe w głąb tkanek, a odbite fale wracają do urządzenia. Na podstawie tego, jak szybko i jak silnie odbijają się od narządów, naczyń czy ewentualnych zmian, komputer tworzy dynamiczny obraz tarczycy w czasie rzeczywistym.
W praktyce badanie przebiega bardzo prosto: lekarz nakłada na szyję pacjenta niewielką ilość specjalnego żelu, który poprawia przewodzenie fal dźwiękowych, a następnie przesuwa po skórze głowicę. Urządzenie analizuje sygnały i natychmiast wyświetla obraz gruczołu, uwzględniając jego kształt, strukturę, ewentualne guzki, torbiele czy zaburzenia przepływu krwi. Lekarz może też ocenić sąsiadujące tkanki i węzły chłonne. W razie potrzeby zapisuje wybrane ujęcia lub krótkie fragmenty badania w formie zdjęć albo filmów. Całość trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut.
Jak się przygotować do USG tarczycy?
USG tarczycy to badanie nieinwazyjne, całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Nie wymaga żadnego wcześniejszego przygotowania, a przeciwwskazania do jego wykonania praktycznie nie istnieją.
Źródła:
- Junji Machi, Edgar D. Staren. Ultrasound for Surgeons. (2005) ISBN: 9780781742917
- X. Żórawska‑Wasilewska i in., Choroby tarczycy, w: Podstawy endokrynologii, red. T. Bednarczuk, Warszawa 2017
- https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.1.2.2.16.2
CZYTAJ TAKŻE:
Taka skóra to objaw problemów z tarczycą. Hashimoto widać też na dłoniach
Niezbędne, jeśli masz niedoczynność tarczycy. Nie wystarczą produkty bogate w jod
Pięć błędów żywieniowych przy niedoczynności tarczycy i hashimoto
