Zapomniany superfood z polskich lasów. Dlaczego warto jeść borówkę brusznicę?

Borówka brusznica, nazywana także borówką czerwoną, borówką wiecznozieloną, czerwoną jagodą lub czerwienicą, to gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych, zimozielona krzewinka występująca na terenie północnej i środkowej Europy, północnej Azji i Ameryki Północnej. W Polsce rośnie w lasach sosnowych, na wrzosowiskach i w górach, powyżej granicy lasu. Owocem jest początkowo nieduża jagoda o kwaskowato-gorzkim smaku, która wraz z dojrzewaniem zyskuje czerwoną i błyszczącą skórkę.

Borówka brusznica jest krewną borówki amerykańskiej i jagody czarnej, ale wielu osobom kojarzy się z żurawiną. Jednak, jeśli przyjrzymy się bliżej, będziemy w stanie wskazać zasadnicze różnice w wyglądzie owoców (różni je też sposób, w jaki rosną). Owoce żurawiny są nieco większe niż owoce borówki brusznicy i są nierównomiernie pokryte kolorem. Z kolei owoce borówki brusznicy to małe, błyszczące jagody, zebrane w niewielkie grona, lekko spłaszczone i w jednolitym, czerwonym kolorze. Surowe owoce borówki brusznicy są kwaśno-gorzkawe i też bardziej "mączyste" w smaku.

Zarówno owoce borówki brusznicy, jak i jej liście są wykorzystywane w lecznictwie. Za co się je ceni?

Liście borówki brusznicy zawierają m.in. glikozydy fenolowe, garbniki katechinowe, flawonoidy, triterpeny, pektyny, kwasy organiczne, ale i witaminy, w tym witaminę C i witaminy z grupy B oraz sole potasu, wapnia, żelaza, fosforu i manganu. W owocach też znajdziemy wiele istotnych dla organizmu składników. Należą do nich: witamina A, witamina C, wapń czy żelazo. Borówka brusznica to również błonnik, a także kwas benzoesowy, który bardzo dobrze konserwuje żywność - to dzięki niemu owoce cechują się bardzo dużą trwałością. Liście i owoce są także źródłem arbutyny, która wykazuje właściwości antyoksydacyjne.

Ile kalorii ma borówka brusznica? Zaledwie 47 kcal w 100 g produktu.

Borówka brusznica, podobnie jak borówka amerykańska czy czarna jagoda, pozytywnie wpływa na zdrowie. Ale zanim przejdziemy do właściwości owoców, przyjrzyjmy się bliżej jej liściom, które również wykazują wiele właściwości leczniczych.

Liście borówki brusznicy są m.in. dobrym źródłem bioaktywnych związków o znaczącej aktywności przeciwutleniającej. Wskazuje się, że poza tym działają moczopędnie oraz silnie odkażająco na drogi moczowe i przewód pokarmowy, a także rozkurczowo, przeciwbiegunkowo, przeciwzapalnie i żółciopędnie. Preparaty zawierające liście borówki brusznicy stosuje się m.in. w przypadku infekcji układu moczowego.

Owoce borówki brusznicy wykazują działanie antyoksydacyjne (m.in. ze względu na obecność antocyjanów i wspomnianej arbutyny) wymierzone przeciwko wolnym rodnikom. Ich nadmiar może zwiększać ryzyko m.in. miażdżycy, nadciśnienia, cukrzycy, astmy, zaćmy, chorób neurodegeneracyjnych i nowotworów, dlatego obecność antyoksydantów w diecie jest niezbędna do utrzymania dobrego stanu zdrowia. Antyoksydanty chronią także skórę. Arbutyna jest stosowana m.in. w terapii trądziku, w leczeniu i profilaktyce przebarwień skóry oraz w leczeniu stanów zapalnych.

W badaniach owoce borówki brusznicy okazały się skuteczne w walce z otyłością. Uważa się, że ich spożywanie wiąże się także ze zmniejszeniem ryzyka wystąpienia schorzeń związanych z otyłością, w tym cukrzycy, chorób układu krążenia czy niektórych nowotworów.

Owoce borówki czerwonej mają działanie antyseptyczne oraz moczopędne. Zaobserwowano, że kobiety, które spożywały sok z tych owoców, a także sok z żurawiny, miały mniejsze ryzyko rozwoju ponownej infekcji dróg moczowych. W badaniach odnotowano również, że ekstrakty wodne z owoców borówki brusznicy wykazują aktywność przeciwbakteryjną w stosunku do niektórych szczepów bakteryjnych, w tym do Helicobacter pylori.

Spożywanie borówki brusznicy pozytywnie wpływa na odporność, wspomaga organizm przy pierwszych oznakach przeziębienia, a także wspiera kondycję układu sercowo-naczyniowego (m.in. prowadzi do obniżenia poziomu trójglicerydów), korzystnie działa na procesy widzenia. Warto dodać, że regularne spożywanie borówek może poprawić pracę naszego mózgu.

Borówka brusznica ma charakterystyczny, gorzkawo-kwaśny smak, dlatego świetnie nadaje się do produkcji soków, dżemów, konfitur (stanowi dobry dodatek do deserów, serów i mięs, dobrze komponuje się np. z dziczyzną), syropów czy kompotów. Można ją spożywać na surowo, jednak dla wielu w takiej postaci owoce nie są zjadliwe. Z owoców, jak i liści przygotowuje się również napary. Galaretka z tych czerwonych owoców, zmieszana z chrzanem, skórką pomarańczową i gruszkami, jest podstawowym składnikiem oryginalnego sosu Cumberland, który w kuchni angielskiej jest dodawany główne do potraw z dziczyzny. Suszona borówka brusznica stanowi doskonały dodatek do herbaty, może też być dobrą przekąską. 

Borówki czerwone, ze względu na obecność czerwonego barwnika, są wykorzystywane także do produkcji barwnika spożywczego. Owoce i liście cenione są w kosmetologii.

CZYTAJ TAKŻE: 

Nie każdy powinien jeść maliny. Uważać muszą szczególnie trzy grupy

W lasach znajdziesz już kurki. Dostarczają przeciwutleniaczy, zwalczają pasożyty

Kto nie może jeść fasolki szparagowej? Ostatnie badania przyniosły duże zmiany