Minimum rtęci i najwięcej omega-3. Naukowcy wytypowali najzdrowsze ryby

Zespół badawczy z Uniwersytetu Cornella w Stanach Zjednoczonych zaobserwował, że mniejsze gatunki ryb są bardziej pożywne, zawierają mniej rtęci i są mniej podatne na przełowienie.

W artykule opublikowanym 17 stycznia w czasopiśmie "One Earth" podkreślono także, że ryby o niskiej zawartości rtęci są nie tylko wartościowym źródłem pożywienia, ale także przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej. Choć badania zespołu skupiały się na Amazonce, ich wyniki mają globalne znaczenie dla ochrony różnorodności biologicznej, zwłaszcza w kontekście spadku populacji dużych gatunków ryb na świecie.

Jak zauważył Sebastian Heilpern, główny autor badania, ryby mogą być zdrowym i ekologicznym wyborem żywieniowym. Jednakże, ryzyko zatrucia rtęcią oraz nadmierna eksploatacja zasobów wodnych stanowią poważne wyzwania dla zrównoważonego rybołówstwa. Mówiąc wprost, jeśli będziemy łowić zbyt dużo ryb, to w naszych rzekach i oceanach będzie coraz mniej różnych gatunków ryb.

Naukowcy przeprowadzili szczegółową analizę 59 gatunków ryb zamieszkujących Amazonkę, badając ich wartość odżywczą, poziom zanieczyszczenia rtęcią, cenę rynkową oraz liczebność populacji. Okazało się, że mniejsze, bardziej dostępne i tańsze gatunki są jednocześnie bardziej pożywne i zawierają mniej szkodliwej rtęci. Na całym świecie większe ryby kumulują w swoich organizmach większe ilości rtęci w miarę upływu czasu, co jest szczególnie widoczne w Amazonii, gdzie intensywne, często nielegalne wydobycie złota prowadzi do znacznego zanieczyszczenia rzek tym toksycznym metalem.

Heilpern zwraca uwagę na ogromną różnorodność ryb w Amazonii, szacując ich liczbę na około 2500 gatunków. Choć tylko około 100 z nich jest powszechnie spożywanych, zrozumienie ich roli w ekosystemie i wpływu na ludzi jest kluczowe, zwłaszcza w obliczu zmian klimatu i wzrostu populacji. Badania te mają globalne znaczenie, ponieważ pokazują, że preferencje konsumentów często kierują się ku większym rybom, które jednak są bardziej narażone na zanieczyszczenie rtęcią i zagrożenia związane z utratą siedlisk. Długie migracje tych ryb, zwłaszcza w przypadku gatunków słodkowodnych, są często utrudnione przez działalność człowieka.

Rtęć

Przypomnijmy, że rtęć to jeden z najbardziej toksycznych pierwiastków. Gdy dostanie się do organizmu, gromadzi się w tkance mózgowej i rdzeniu kręgowym, i może powodować zmiany neurologiczne, kłopoty z pamięcią, drżenie rąk i problemy z widzeniem.

Heilpern podkreśla, że mniejsze ryby są mniej zagrożone przełowieniem ze względu na szybsze tempo rozmnażania. To z kolei przekłada się na wyższą zawartość ważnych dla zdrowia mikroelementów, takich jak żelazo i cynk, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Naukowcy apelują o szersze spojrzenie na wpływ różnych gatunków ryb na nasze zdrowie i środowisko. Naukowcy zwracają uwagę, że nasze nawyki żywieniowe mają ogromny wpływ na różnorodność biologiczną, jednocześnie ta różnorodność zapewnia nam pożywienie.

Poziom rtęci w rybach i skorupiakach zależy od źródeł pożywienia ryb, długości ich życia i pozycji w łańcuchu pokarmowym. Najwięcej rtęci znajduje się w rybach, które znajdują się na końcu łańcucha pokarmowego w morzach i oceanach. Ryby i skorupiaki pochłaniają i akumulują rtęć, a kiedy większe ryby zjadają mniejsze zawierające rtęć, gromadzi się ona w ich organizmie w jeszcze większych ilościach.

Do ryb, które zawierają zazwyczaj większe ilości rtęci zaliczamy:

• rekina,
• miecznika,
• żarłacza błękitnego,
• większe gatunki tuńczyka,
• marlina

• sardynki,
• sardela,
• dorsz,
• mintaj,
• pstrąg tęczowy,
• łosoś (o ile jest poławiany w sposób zrównoważony),
• śledź.

Dlatego, że ryby są źródłem m.in. pełnowartościowego białka, dostarczają organizmowi witaminy D, fosforu czy selenu, a także wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega 3. Spożywanie produktów, które bogate są w kwasy omega-3, jest łączone m.in. z prawidłowym rozwojem i prawidłową pracą układu nerwowego, mniejszym ryzykiem rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów, demencji, a także zwiększeniem odporności. Po ryby powinniśmy sięgać przynajmniej dwa razy w tygodniu, w tym co najmniej raz po tłuste ryby morskie.

1. Mniejsze ryby, niższy poziom w łańcuchu pokarmowym: im niżej w łańcuchu pokarmowym znajduje się ryba, tym mniejsze jest ryzyko, że zawiera szkodliwe substancje, takie jak rtęć.
2. Unikaj ryb panierowanych i smażonych: te metody obróbki zwiększają zawartość sodu i tłuszczów nasyconych, co nie jest korzystne dla zdrowia.
3. Sprawdzaj pochodzenie i sposób połowu: wybieraj ryby pochodzące z odpowiedzialnych połowów, które nie szkodzą środowisku. Zwróć uwagę na oznaczenia ekologiczne.
4. Ogranicz spożycie ryb drapieżnych: miecznik, tuńczyk i marlin to ryby, które gromadzą w swoich organizmach większe ilości rtęci i innych zanieczyszczeń. Spożywaj je rzadziej.

Źródło:
Sebastian A. Heilpern i in. Accessible, low-mercury, and nutritious fishes provide win-wins for conservation and public health
https://www.cell.com/one-earth/abstract/S2590-3322(24)00630-4?_returnURL=https%3A%2F%2Flinkinghub.elsevier.com%2Fretrieve%2Fpii%2FS2590332224006304%3Fshowall%3Dtrue
https://phys.org/news/2025-01-smaller-fish-nutrition-environmental-amazon.html
https://www.thehealthy.com/food/mercury-in-fish/

CZYTAJ TAKŻE: 

Niedobór zwiększa ryzyko cukrzycy i miażdżycy. Objawem apetyt na słodkie

Podstawowe badanie, gdy ciągle jesteś zmęczony. Powie wiele o twoim zdrowiu

Niedobór magnezu to nie tylko drgająca powieka i skurcze. Tak skutecznie się z nim uporasz