Na co dobry jest karczoch? Obniża cholesterol i cukier, wspiera wątrobę i co jeszcze?

Przyjęło się, że karczocha uznajemy za warzywo, a tak naprawdę jest to rodzaj ostu - Cynara cardunculus var. scolymus. Jest to roślina pochodząca z krajów basenu Morza Śródziemnego i od wieków ceniona tam za swoje zdrowotne właściwości. Współcześnie karczoch został doceniony za silne działanie antyoksydacyjne, dlatego coraz częściej można go kupić nie tylko w warzywniaku. 

Wnętrze kwiatu karczochów - gotowane lub pieczone i podawane z oliwą z oliwek, sosem holenderskim lub aioli - są bardzo popularne w kuchni południowej Europy, zwłaszcza we Włoszech i Francji, gdzie przysmak ten jest uważany za afrodyzjak i sekret szczupłej figury mieszkańców tego regionu. 

Ekstrakt z karczocha stał się jednym z najpopularniejszych składników suplementów diety. 

Jedna filiżanka, czyli ok. 170 gramów gotowanego karczocha to:

• Kalorie: 90
• Węglowodany: 20 g
• Błonnik: 10 g
• Białko: 5 g
• Tłuszcz: 0,6 g
• Kwas foliowy: 34% dziennego zapotrzebowania,
• Miedź: 21% dziennego zapotrzebowania,
• Magnez: 15% dziennego zapotrzebowania,
• Witamina C: 12% dziennego zapotrzebowania,
• Niacyna: 10% dziennego zapotrzebowania,
• Ryboflawina: 10% dziennego zapotrzebowania,
• Potas: 9% dziennego zapotrzebowania,
• Fosfor: 9% dziennego zapotrzebowania,
• Witamina B6: 7% dziennego zapotrzebowania.

Badania potwierdzają, że regularne spożywanie karczocha może regulować poziom cholesterolu we krwi. Co więcej, to działanie jest wielotorowe. Po pierwsze, karczochy zawierają luteolinę, przeciwutleniacz, który zapobiega tworzeniu się cholesterolu. Po drugie ekstrakt z liści karczocha pobudza organizm do wydajniejszego przetwarzania cholesterolu, co prowadzi do ogólnego obniżenia jego poziomu.

Karczoch w diecie może być elementem profilaktyki nadciśnienia. Ekstrakt z tej rośliny promuje enzym eNOS, który odgrywa rolę w rozszerzaniu naczyń krwionośnych. Stąd wniosek, że regularne spożywanie karczochów może znacznie obniżyć skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi u osób z wysokim ciśnieniem krwi. Poza tym jest bogaty w potas, który jak wiadomo pomaga walczyć z nadciśnieniem

Na tym nie koniec. Wyniki wielu badań sugerują, że zawarte w karczochach substancje aktywne obniżają poziom enzymów wątrobowych i wspierają regenerację tego ważnego organu. Podwyższone enzymy wątrobowe często wskazują na zapalenie lub uszkodzenie wątroby, dlatego karczoch może stanowić tutaj dobre wsparcie leczenia farmakologicznego. Badania przeprowadzane były na pacjentach z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby.

W karczochu zawarta jest też inulina, która reguluje poziom cukru we krwi. Liście rośliny to cenne źródło witamin C i A, minerałów, jak magnez, fosfor, potas i żelazo, flawonoidów i garbników (działają przeciwzapalnie, bakteriobójczo i rozkurczająco). Poza tym karczoch jest niskokaloryczny.  Roślina nie zawiera dużo tłuszczy i ma bardzo niski indeks glikemiczny - 18, jest więc zalecany w diecie diabetyków i osób z insulinoopornością. 

Karczochy warto jeść również po to, by utrzymać układ pokarmowy w dobrym zdrowiu. Zawierają inulinę, rodzaj błonnika, który działa jako prebiotyk. To substancja, która może pomóc w utrzymaniu zdrowego układu trawiennego, promują przyjazne bakterie jelitowe, zmniejszają ryzyko niektórych nowotworów jelit oraz łagodzą zaparcia i biegunkę. Aby skutecznie złagodzić niestrawność warto połączyć karczoch z imbirem.

Pacjenci cierpiący na zespół jelita drażliwego powinni wziąć pod uwagę spożywanie świeżych karczochów i ekstraktów. Badania wykazują, że mogą one zmniejszać objawy na kilka sposobów. Związki zawarte w karczochach mogą mieć właściwości przeciwskurczowe i wspierają zdrowie mikrobiomu jelitowego. Karczochy i ekstrakt z liści karczocha mogą pomóc obniżyć poziom cukru we krwi. Wraz z ich wpływem na poziom cholesterolu warto rozważyć ich spożywanie u osób otyłych.

Substancje takie jak rutyna, kwercetyna, sylimaryna i kwas galusowy chronią przed stresem oksydacyjnym. Wysoka zawartość tych antyoksydantów w karczochach czyni z nich istotny element diety antynowotworowej. 

Jeśli nie lubisz lub nie chcesz jeść karczocha, możesz także sięgnąć po sok z niego. Sok z karczocha regularnie powinny spożywać osoby, których dieta jest tłusta i ciężkostrawna. Napój pomoże w uregulowaniu cholesterolu. Ochroni wątrobę przed stłuszczeniem, a tym samym zapobiegnie marskości i zapaleniu narządu. Po napój powinni też sięgnąć pacjenci mający zaburzenia trawienia tłuszczów.

Osoby, które po prostu chcą zadbać o swoje zdrowie i prawidłowe działanie wątroby także powinny pić sok z karczocha. Będzie on świetnym elementem profilaktyki dla wielu chorób cywilizacyjnych i pozwoli pozostać w dobrej kondycji. Zaleca się spożywać go w 20-30 ml dawkach, zawsze przed posiłkiem, dzięki czemu wpłynie na spowolnienie wydzielania glukozy. Można go rozpuścić w wodzie. 

U niektórych osób może wystąpić alergia na karczochy, zwłaszcza u tych, którzy są uczuleni na rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae), takie jak stokrotki, chryzantemy, nagietki i ambrozja. Karczoch może stymulować produkcję żółci, co może być problematyczne dla osób z blokadami dróg żółciowych lub kamieniami żółciowymi.

Ze względu na swoje właściwości hipotensyjne, karczoch może dodatkowo obniżać ciśnienie krwi, co może być niebezpieczne dla osób z już niskim ciśnieniem. Ponadto może on wpływać na działanie niektórych leków - zwłaszcza tych stosowanych w leczeniu chorób wątroby i problemów żołądkowo-jelitowych. W tym przypadku chodzi bardziej o suplementację ekstraktami niż sporadyczne spożywanie karczochów w posiłkach.

Świeże karczochy można gotować na parze, co jest jednym z najprostszych sposobów przygotowania. Wystarczy odciąć górną część i końcówki liści, a następnie gotować przez około 30-40 minut, aż liście staną się miękkie. Można je podawać z sosem, na przykład masłem czosnkowym lub sosem vinaigrette. Inną opcją jest grillowanie karczochów. Po przygotowaniu, jak do gotowania na parze, należy przekroić je na pół, posmarować oliwą z oliwek, posolić i grillować przez około 10 minut z każdej strony. Karczochy można również gotować w osolonej wodzie przez około 20-30 minut, aż będą miękkie.

Serce karczocha, dostępne w zalewie puszkach lub słoikach, można dodawać do sałatek. Można je także zmiksować z oliwą z oliwek, czosnkiem i parmezanem, aby stworzyć smaczny dip. Pokrojone serce karczocha świetnie sprawdza się jako dodatek do pizzy lub kanapek.

Podczas wybierania karczochów warto zwracać uwagę na te o zwartej główce, bez widocznych plam czy uszkodzeń. Świeże karczochy najlepiej przechowywać w lodówce, w torebce foliowej, przez maksymalnie tydzień. Przed przygotowaniem należy usunąć twarde zewnętrzne liście, odciąć końcówkę i górną część, a także usunąć wewnętrzne, włókniste części, tzw. "brodę".

CZYTAJ TAKŻE:

Pij łyżkę dziennie dla zdrowia jelit, figury i metabolizmu. Najzdrowszy ocet

Złota jagoda to skarbnica witamin. Redukuje poziom "złego" cholesterolu, poprawia wzrok

Obniża cholesterol, wzmacnia kości, jest dobra dla jelit. Dodawaj do zup