Od stycznia napoje energetyczne tylko dla pełnoletnich. Dietetyczka wylicza, co robią z organizmem

Od 1 stycznia 2024 roku napoje energetyczne są traktowane jak alkohol i papierosy - mogą je kupić tylko osoby pełnoletnie. Zakaz sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny osobom poniżej 18. roku życia, a także na terenie szkół i innych placówek oświatowych (np. placówek wychowawczych) i w automatach vendingowych jest rezultatem nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym przyjętej 17 sierpnia 2023 roku. W ustawie zdefiniowano, że napój energetyczny to napój będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w którego "składzie znajduje się kofeina w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nich naturalnie".

Na producentów lub importerów napoju z dodatkiem kofeiny lub tauryny nałożono obowiązek oznaczenia opakowania jednostkowego wyrobu widoczną, czytelną oraz umieszczoną w sposób nieusuwalny i trwały informacją o treści "Napój energetyzujący" lub "Napój energetyczny".

Policja przypomina o karach za złamanie nowych przepisów. "Za sprzedawanie takich produktów w niedozwolonym miejscu będzie grozić kara do 2 tys. zł. Za produkowanie lub sprowadzanie nieodpowiednio oznaczonych napojów grozić zaś będzie grzywna w wysokości do 200 tys. zł" - przekazano. W przypadku wątpliwości co do wieku kupującego sprzedawca w sklepie będzie mógł zażądać okazania dokumentu potwierdzającego wiek nabywcy.

Nowe przepisy to m.in. odpowiedź na raport Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-Państwowego Instytutu Badawczego. Eksperci alarmowali, że napoje energetyczne piją nawet kilkulatki. W 2021 roku ówczesny wiceminister zdrowia Waldemar Kraska mówił w Sejmie, że "67 proc. nastolatków spożywa napoje energetyzujące, w tym 16 proc. robi to dość często". Dlaczego dzieci i młodzież nie powinny spożywać napojów energetycznych? Powodów jest wiele.

- Napoje energetyczne zawierają kofeinę, taurynę i/lub guaranę, które wykazują właściwości uzależniające, co w przypadku dzieci i nastolatków jest bardzo niebezpieczne. Zauważamy także, że dzieci i młodzież po spożyciu napojów energetycznych są nadmierne pobudzone, nie mogą zasnąć, mają kłopoty z koncentracją. Niestety zdarzają się przypadki pacjentów, którzy trafiają na oddziały toksykologiczne na odtruwanie z powodu przedawkowania napojów energetycznych - mówi Anna Janiszewska-Janowicz, dietetyk LUX MED.

- Skutki spożywania napojów energetycznych są też długofalowe: to produkty, które z reguły mają w sobie także cukier, a więc codzienne picie energetyków może prowadzić do nadwagi i otyłości. Co więcej, napoje te mogą powodować zaburzenia czynności nerek, wątroby, jak i trzustki, problemy neurologiczne oraz sercowo-naczyniowe - wskazuje.

Ekspertka zwraca również uwagę, że napoje energetyczne zmieniają nawyki żywieniowe na negatywne. - Gdy dziecko przyzwyczai się do tego specyficznego smaku, trudno mu z niego zrezygnować - zaznacza.

Eksperci podkreślają, że nowe przepisy to dobra zmiana, zmiana w trosce o zdrowie najmłodszych, jednak zauważają, że mówią one jedynie o zakazie zakupu napoju energetycznego, a nie zakazie spożycia. Nie mają złudzeń, że młodzi będą próbowali go obejść, tak samo jak producenci.

Polska nie jest pierwszym państwem, w którym obowiązują ograniczenia dotyczące sprzedaży energetyków. Zakaz sprzedaży napojów energetycznych dla młodzieży wprowadziły m.in. Litwa i Łotwa.

CZYTAJ TAKŻE: 

Przy nadciśnieniu szkodzą bardziej niż kawa. Trzy zakazane napoje

Miał odchudzać, chronić przed demencją i stresem oksydacyjnym. Jaka jest prawda?

Nie tylko alkohol. Jakie napoje są również szkodliwe dla wątroby?