Odchudzają na krótko, długoterminowo - mogą zrujnować zdrowie. Skutki uboczne diet eliminacyjnych

W pogoni za idealną sylwetką pacjenci często sięgają po tzw. "diety cud"  - czyli takie o nadmiernie ograniczonej kaloryczności. Takie podejście bywa niebezpieczne, gdyż prowadzi do gwałtownej utraty masy ciała, ale jednocześnie może mieć negatywne skutki dla zdrowia. Często osoby na diecie eliminują całe grupy produktów, co pozornie przyspiesza proces odchudzania. Jednak brak kluczowych składników odżywczych, może osłabić organizm, prowadząc do niedoborów, spadku energii oraz problemów z metabolizmem. Choć w krótkim czasie efekty mogą wydawać się zadowalające, długofalowo takie diety są trudne do utrzymania, a po ich zakończeniu często dochodzi do efektu jo-jo, czyli szybkiego powrotu do poprzedniej wagi, a czasem nawet jej wzrostu.

Niedoborowa dieta często prowadzi do niedożywienia, czyli stanu, w którym organizm nie otrzymuje odpowiedniej ilości energii, witamin i składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania.

Restrykcyjne diety mogą prowadzić do zaburzeń równowagi składników odżywczych, co niesie za sobą konsekwencje zdrowotne. Nadmiar lub niedobór białek, węglowodanów oraz tłuszczów może negatywnie wpływać na funkcjonowanie organizmu. Zbyt duża ilość białka obciąża nerki i wątrobę, a jego niedobór osłabia mięśnie i układ odpornościowy. W przypadku węglowodanów, ich nadmiar może prowadzić do wahań poziomu cukru we krwi. Natomiast nadmiar tłuszczów, przede wszystkim tłuszczów nasyconych zwiększa ryzyko chorób serca, a ich niedobór może powodować brak niezbędnych witamin.

Za dużo białka:

Nadmierne spożycie białka obciąża nerki i wątrobę, co w konsekwencji może prowadzić do ich niewydolności. Nieuzasadniona, długotrwała dieta bogata w białko może uszkadzać kłębuszki nerkowe, nasilać białkomocz oraz zaburzać równowagę wapniowo-fosforową, co zwiększa ryzyko osteoporozy.

Za mało białka:

Niedobór białka może prowadzić do problemów ze wzrostem i rozwojem, osłabienia układu odpornościowego, oraz osłabienia mięśni.

Węglowodany (w tym błonnik)

Za dużo węglowodanów:

Nadmierna ilość błonnika może powodować zaparcia i zmniejszać wchłanianie innych składników odżywczych, co prowadzi do ich niedoborów. Zbyt wiele węglowodanów prostych zwiększa ryzyko próchnicy oraz powoduje gwałtowny wzrost poziomu cukru we krwi po posiłku.

Za mało węglowodanów:

Brak błonnika może powodować zaparcia. Wspiera on uczucie sytości, co pomaga zapobiegać przejadaniu się. Ponadto, stanowi pożywienie dla korzystnych bakterii jelitowych, a jego niedobór może zaburzać równowagę mikrobioty.

Tłuszcze

Za dużo tłuszczu:

Spożywanie dużych ilości tłuszczów nasyconych i trans podnosi m.in. ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia.

Za mało tłuszczu:

Brak odpowiedniej ilości tłuszczu może prowadzić do niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych  omega-3 i omega-6.

Warto unikać diet, które charakteryzują się:

• ekstremalnie niską kalorycznością,
• skupiają się wyłącznie na jednej grupie składników lub produktów,
• nienormowanymi porami spożywania posiłków.

Do najpopularniejszych z nich należą:

• diety bardzo niskokaloryczne,
• diety jednoskładnikowe,
• dieta Dukana,
• dieta ketogeniczna bez konsultacji z lekarzem.

Warto pamiętać, że dieta to nie tylko sposób odżywiania, ale również zdrowe nawyki, które powinny nam towarzyszyć przez całe życie.

Nasza dieta powinna dostarczać różnorodnych składników odżywczych, takich jak białka, tłuszcze, węglowodany oraz witaminy, czy składniki mineralne. Powinna również zapewniać odpowiednią ilość energii, która jest niezbędna dla funkcjonowania organizmu. Planując posiłki, warto kierować się zasadami talerza zdrowego żywienia.

Metoda Talerza Zdrowego Żywienia to prosty i intuicyjny sposób na komponowanie prawidłowo zbilansowanej diety. Główne zasady tej metody skupiają się na zwiększeniu spożycia warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych oraz różnorodnych źródeł białka, a wszystko w odpowiednich proporcjach.

W każdym posiłku powinny znaleźć się składniki w odpowiednich proporcjach:

Warzywa i owoce - zajmują połowę talerza.

Produkty zbożowe pełnoziarniste - na przykład pieczywo pełnoziarniste, razowe, płatki owsiane, kasza gryczana, brązowy ryż oraz makaron razowy -  zajmują jedną czwartą talerza.

Produkty białkowe - takie jak ryby, niskotłuszczowe produkty mleczne, jaja, mięso oraz rośliny strączkowe - stanowią jedną czwartą talerza.

Dodatkowo - warto dodać niewielką ilość tłuszczów roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, orzechy, pestki, nasiona czy awokado.

Należy pamiętać, aby dostosować ilość spożywanego pokarmu (kalorii) do naszego zapotrzebowania związanego z wiekiem, płcią i aktywnością fizyczną.

Należy także zadbać o regularność posiłków, spożywając je co 3-4 godziny. Dzięki temu zapewnimy sobie stały poziom energii, unikniemy wahań stężenia glukozy we krwi i ułatwimy utrzymanie zdrowej masy ciała.

Węglowodany to źródło energii i wsparcie dla mózgu, zwłaszcza te złożone, zawarte w produktach pełnoziarnistych, które dostarczają witamin i składników mineralnych.

Tłuszcze są istotnym źródłem energii oraz są nam niezbędne do wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 mają korzystny wpływ na układ nerwowy i sercowo-naczyniowy, dlatego warto zadbać o ich odpowiednią podaż.

Białko jest kluczowe dla budowy tkanek organizmu, uczestniczy w reakcjach odpornościowych, jest składnikiem enzymów i hormonów, a także transportuje niezbędne substancje do komórek.

Ważna jest proporcja między głównymi makroskładnikami, która może się zmieniać w zależności od wieku czy stanu fizjologicznego. Najczęściej jednak wynosi:

• 45-65% energii z węglowodanów
• 20-35% energii z tłuszczów
• 10-20% białka.

Źródło:
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/o-restrykcjach-w-diecie
https://www.nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfiles/_public/dla_pacjenta/magazyn_ze_zdrowiem/ze_zdrowiem_nr_13_online.pdf
https://diety.nfz.gov.pl/zdrowe-nawyki/moda-na-restrykcyjne-diety-dlaczego-moga-zagrazac-twojemu-zdrowiu

CZYTAJ TAKŻE:

Dieta przy zakażeniu Helicobacter pylori jest niezwykle istotna. Co jeść, a czego unikać?

Produkty zabronione, gdy cierpisz na hemoroidy. Wzmagają ból i pieczenie

Chroni przed tyciem i pomaga uniknąć cukrzycy. Bakteria, którą warto mieć