Nadmiar witaminy A uszkadza organizm. Cierpią kości, śledziona i skóra
Chociaż zapotrzebowanie organizmu na witaminy jest o wiele mniejsze niż np. na białka, tłuszcze czy węglowodany, są to związki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Jedną z nich jest witamina A, której obecność warunkuje m.in. prawidłowe działanie układu odpornościowego, widzenie o zmierzchu oraz zdrowy wygląd skóry. Jej niedobory wiążą się z występowaniem szeregu niepożądanych dolegliwości, dlatego wiele osób robi wszystko, by utrzymać jej odpowiedni poziom. Czy możliwe jest przedawkowanie witaminy A? Jak rozpoznać, że w organizmie jest jej zbyt wiele?
Witaminy to organiczne związki chemiczne, które, mimo że występują w organizmie w stosunkowo niewielkiej ilości, są niezbędne do prawidłowego zachodzenia procesów metabolicznych i funkcjonowania narządów.
Witamina A zaliczana jest do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i tak naprawdę obejmuje kilka związków zaliczanych do karotenoidów, z których główny to retinol. Jest odkładana w tkance tłuszczowej i wątrobie.
Witamina A jest jednym z najistotniejszych czynników w regulacji działania układu odpornościowego. Poza tym:
- umożliwia widzenie o zmroku;
- bierze udział w tworzeniu czerwonych krwinek;
- przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu żelaza;
- odgrywa rolę w procesie specjalizacji komórek;
- pomaga zachować zdrowie skóry;
- odpowiada za zachowanie potencji u mężczyzn;
- wpływa na prawidłowe funkcjonowanie błon komórkowych.
Witaminy muszą być dostarczane w diecie, ponieważ organizm nie ma zdolności do ich produkcji lub wytwarza je w niewystarczającej ilości. Za główne źródła wit. A uważa się: podroby, a zwłaszcza wątróbkę, marchew, szpinak, jarmuż, dynię i nabiał.
Chociaż niedobór witaminy A zdarza się dość rzadko, długotrwałe niedożywienie, a także: ciąża, starszy wiek, alkoholizm i palenie papierosów mogą prowadzić do wystąpienia nieprzyjemnych objawów wynikających z niedostatecznej ilości tego związku. Najważniejsze z nich to: osłabione widzenie w ciemności, wysychanie oczu, zahamowanie wzrostu, skłonność do trądziku, wypadanie włosów, wysuszenie skóry i zahamowanie wzrostu.
Jak i większość substancji, tak i witamina A w nadmiarze okazuje się szkodliwa. Możliwa jest sytuacja, w której hiperwitaminoza jest następstwem spożycia pokarmów bogatych w tę witaminę, chociaż zwykle jest to wynik nieodpowiedzialnego zażywania suplementów diety. Dlatego tak ważne jest, by przyjmować preparaty posiadające odpowiednie certyfikaty zgodnie z zaleceniami dołączonymi do produktu i po konsultacji z lekarzem.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A u mężczyzn wynosi 900 mcg, a u kobiet 700 mcg. Dłuższe przyjmowanie wysokich dawek (dzieci 18 tys.- 60 tys. IU/d, dorośli 50 tys. do 100 tys. IU/dzień) powoduje: utratę apetytu, wysuszenie skóry, zmniejszenie gęstości kości, powiększenie śledziony, światłowstręt i wypadanie włosów. Jednorazowe spożycie dużej ilości witaminy A może prowadzić do: nudności, śpiączki, zwiększenia ciśnienia śródczaszkowego, a nawet śmierci.
Jak już zostało wspomniane, suplementacja witaminy A powinna być prowadzona pod nadzorem lekarza po wykonaniu odpowiednich badań. Związek gromadzi się w tłuszczach, więc przez dłuższy czas pozostaje w organizmie w przeciwieństwie do łatwo wypłukiwanych witamin rozpuszczalnych w wodzie.
Wybierając preparat witaminowy zawsze należy skonsultować się ze specjalistą. Może to się okazać szczególnie przydatne, ponieważ w większości suplementów zawartość witaminy A jest podawana w jednostkach międzynarodowych (IU) - farmaceuta dobierze odpowiednią dawkę w zależności od potrzeb. Nie powinno się zamawiać środków podejrzanego pochodzenia, bez odpowiednich certyfikatów.
- Według badań przyjmowanie wit. A wraz z innymi wit. rozpuszczalnymi w tłuszczach (D,E,K) zwiększa efektywność jej działania.
- Alkohol nasila toksyczność wit. A, podobnie jak i niektóre grupy antybiotyków (np. tetracykliny).
- Antykoncepcja doustna może powodować zwiększenie poziomu retinolu we krwi.
- Pomimo tego, że za podstawowe źródło wit. A uważa się produkty pochodzenia zwierzęcego, organizm jest zdolny syntetyzować ją także z pokarmów roślinnych, a mianowicie z beta-karotenu, występującego np. w marchwi i pomarańczowożółtych owocach i warzywach;
- Beta-karoten jest jednak w mniejszym stopniu wykorzystywany z pożywienia, niż retinol. Przyjmuje się, że całkowite wykorzystanie beta-karotenu jest 6-krotnie mniejsze niż retinolu, a innych karotenoidów 12-krotnie;
- Z niedoborami witaminy A zmagali się Azjaci - żeby temu zapobiec, zaczęto produkować genetycznie modyfikowany ryż zawierający geny ułatwiające wytwarzanie beta-karotenu.
CZYTAJ TAKŻE:
Prawdy i mity o witaminie A. Jak uzupełnić jej braki?
Miesiąc brałam witaminy A+E. Zaskakujące efekty odmładzania suplementami
Witaminy długowieczności. Jakie suplementować, by żyć jak najdłużej?
