Spis treści:
- Co cię sprowadza na psychoterapię?
- Jak się z tym czujesz?
- Jakie oceniasz swoje relacje?
- Jak radziłeś sobie do tej pory?
- Jakie objawy fizyczne ci towarzyszą?
- Pięć pytań to dopiero początek
Co cię sprowadza na psychoterapię?
Kluczowym pytaniem, które powinno rozpocząć każdą pierwszą sesję psychoterapeutyczną jest pytanie o to, co sprowadza pacjenta. Pierwsze spotkania z terapeutą to czas budowania obrazu sytuacji pacjenta. Psychoterapeuta zadaje wtedy pytania, które pomagają zrozumieć, co skłoniło osobę do szukania wsparcia.
Pytania te mogą przybrać takie brzmienie jak: "Co sprawiło, że zdecydowałeś się na terapię właśnie teraz?" lub "Jakie objawy i trudności są obecnie w twoim życiu najbardziej uciążliwe?". Takie pytania otwierają pacjentowi przestrzeń do opowiedzenia swojej historii. Pozwalają terapeucie ocenić priorytety pracy, a pacjentowi doprecyzować potrzeby.
Jak się z tym czujesz?
Samopoczucie to kluczowy aspekt, o który powinien zapytać psychoterapeuta. podczas pierwszego spotkania powinno paść pytanie o to, jak pacjent czuje się z problemem, z którym przyszedł. Uczucia to nie fakty, nie ma zatem jednej dobrej lub złej odpowiedzi na to pytanie. Niektórzy pacjenci są bardziej ekspresyjni w wyrażaniu swoich uczuć, inni mniej.
Kluczowym elementem większości terapii jest właśnie eksploracja emocji, zarówno tych świadomych, jak i trudno dostępnych. Pytanie o emocje, które towarzyszą problemowi pacjenta, otwierają go na własne reakcje. Często dzięki nim zaczyna dostrzegać związki między wydarzeniami a stanem psychicznym, w którym się znajduje.
Jakie oceniasz swoje relacje?
Relacje - rodzinne, partnerskie, zawodowe - często są przestrzenią, w której ujawniają się trudności emocjonalne. Dlatego terapeuta może dopytywać o to, jak układają się relacje pacjenta z rodzicami, rodziną, partnerem i relacje zawodowe. Dzięki takim pytaniom można zrozumieć, w jaki sposób pacjent funkcjonuje w kontaktach z innymi ludźmi.
Szczególnie istotne mogą być pytania o relację z rodzicami, która jako jedna z pierwszych kształtuje człowieka i jego życie emocjonalne. Pozwala to na ujawnienie się wzorców, wyniesionych z domu rodzinnego, nieuświadomionych potrzeb i nieadekwatnych strategii radzenia sobie z problemami w życiu.
Jak radziłeś sobie do tej pory?
Pacjenci, którzy przychodzą do psychoterapeuty z problemem, do tej pory wykształcają sobie własne sposoby radzenia sobie z nim. Sposoby te mogą być bardziej lub mniej skuteczne, czasem są tylko chwilowym rozwiązaniem, które w dłuższej perspektywie powoduje więcej problemów (np. używki).
Psychoterapeuta może pytać pacjenta: "Jak radzisz sobie z problemem?" lub "Czy do tej pory coś sprawiało, że problem wydawał się mniejszy?". Pytania te pozwalają pacjentowi zrozumieć, że sam wykształca w sobie sposoby radzenia sobie z problemami, a psychoterapeucie zrozumieć, czy sposoby te są zdrowe, czy toksyczne.
Jakie objawy fizyczne ci towarzyszą?
Psychika i ciało tworzą nierozerwalną całość. Z tego względu trudne doświadczenia psychiczne często manifestują się fizycznie: napięciem mięśni, problemami ze snem, zaburzeniami apetytu. Dlatego dobry terapeuta pyta, jak ciało reaguje w momentach stresu i czy pacjent zauważa dolegliwości, towarzyszące emocjom. Włączenie w terapię świadomości ciała pozwala zauważyć, jakie mechanizmy obronne przejawiają się w sferze fizycznej. to także pierwszy krok do nauki regulacji emocjonalnej.
Pięć pytań to dopiero początek
Terapia to proces długotrwały i otwarty, który z całą pewnością nie ogranicza się do tych pięciu pytań. Terapeuta będzie dopytywał pacjenta o wiele innych rzeczy, które pozwolą na lepsze zrozumienie pacjenta, a pacjentowi - na lepsze zrozumienie siebie. Z pewnością pojawią się pytania o cele terapii i oczekiwania, np. "Co chciałbyś osiągnąć dzięki terapii?" Ponieważ celem terapii jest udzielenie wsparcia w lepszym samopoznaniu, w portfolio psychoterapeuty znajdą się również pytania pogłębiające refleksję i samoświadomość pacjenta.
Terapeuta będzie pytać nie tylko o problem i słabości pacjenta, lecz także o jego mocne strony. Ten typ pytań wzmacnia poczucie sprawczości pacjenta i pomaga dostrzec, że zmiana jest możliwa. Dobry terapeuta będzie dostosowywać pytania do etapu i momentu psychoterapii, czule wsłuchując się w potrzeby i odpowiedzi pacjenta.
Rolą dobrego psychoterapeuty jest stworzenie warunków, w których osoba zgłaszająca się po pomoc może bezpiecznie odkrywać siebie - swoje emocje, doświadczenia, przekonania i pragnienia. Umiejętnie zadawane pytania są kluczowymi narzędziami w tym procesie, ponieważ otwierają drzwi do zmiany, której pacjent bardzo potrzebuje, nawet, jeśli sam nie potrafi jej nazwać.
Źródła
•https://positivepsychology.com/common-therapy-questions/
•Ciccarelli S., White N. J., Psychologia, wyd. 6., Dom Wydawniczy Rebis, Poznań, 2023
