Fakty i mity o chorobie afektywnej dwubiegunowej. Jak wygląda życie z ChAD?

Wiele osób tkwi w przekonaniu, że choroba afektywna dwubiegunowa to rzadki problem, który dotyka niewielkiej cząstki społeczeństwa. Że szanse na spotkanie osoby z tym schorzeniem jest małe, a jeszcze mniejsze, aby pojawiła się u kogoś z rodziny.

Szacuje się, że na całym świecie na chorobę afektywną dwubiegunową cierpi ok. 2-5 proc. populacji, czyli ponad 40 milionów osób. Jest to więcej, niż liczba wszystkich osób zamieszkujących obecnie Polskę. Jak więc widać, nie jest to tak rzadki problem i może dotknąć praktycznie każdego, zarówno obcych dla nas osób, jak i najbliższych. 

Niektórzy wyobrażają sobie manię bardziej, jako zaletę, niż problem. W końcu kto by nie chciał mieć niekończących się zasobów energii, dzięki którym może spać tylko 2-3 godziny dziennie? Ile pożytecznych rzeczy można by wtedy zrobić! Niestety nie działa to w ten sposób.

Nawet krótki epizod manii potrafi znacznie utrudnić funkcjonowanie oraz może mieć wiele długofalowych konsekwencji. Chory w trakcie epizodu może podejmować decyzje, których będzie żałował po wyzdrowieniu. Osoby w manii nierzadko biorą kredyty i pożyczki, na spłatę których ich nie stać, wydają swoje oszczędności na rzeczy, których często nie potrzebują bądź też wybierają się w podróże bez jakiegokolwiek przygotowania.

Niestety zapomóg finansowych zaciągniętych w trakcie manii nie da się w łatwy sposób anulować. Zdarza się więc, że jeden epizod manii potrafi pociągnąć za sobą konsekwencje odczuwane przez chorego do końca życia.

Osoba w manii doświadcza również bardzo intensywnych zmian nastroju i zachowania względem swoich najbliższych. Może być agresywna i mieć problemy z kontrolowaniem własnych emocji. Z tego powodu przez swoje zachowanie w trakcie epizodu może pogorszyć relacje ze znajomymi i rodziną, które potem mogą być trudne do naprawienia.

Mówiąc o chorobie afektywnej dwubiegunowej znacznie częściej przytaczany jest jej aspekt maniakalny, natomiast mniejszą wagę przywiązuje się do depresji. Może to stwarzać wrażenie, że w przebiegu tej choroby epizody manii dominują, natomiast depresja jest rzadka bądź mniej nasilona niż w przypadku epizodu depresyjnego. Zazwyczaj jest jednak zupełnie inaczej.

Depresja u pacjentów w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej może mieć różny przebieg, tak jak w przypadku chorych z depresją nawracającą. Może ona przejawiać się zarówno łagodnym obniżeniem nastroju, jak i pełnoobjawową ciężką depresją z objawami psychotycznymi.

Nie ma dwóch pacjentów, u których choroba afektywna dwubiegunowa przebiega w ten sam sposób. Czasem rozpoczyna się epizodem manii, jednak często zdarza się, że dopiero po kilku następujących po sobie epizodach depresji pojawia się epizod maniakalny. Osoby te początkowo mogą bardzo długo chodzić z diagnozą depresji, która potem zostaje zmieniona na ChAD.

Zdarza się również sytuacja odwrotna, gdy przy wielokrotnych nawrotach manii początkowo pacjent jest diagnozowany ze schizofrenią, natomiast w pewnym momencie pojawia się okres depresji i dopiero wtedy diagnoza zostaje zmieniona na tą właściwą. Okazuje się, że taka sytuacja może mieć miejsce u nawet 50 proc. chorych na chorobę afektywną dwubiegunową.

Taka różnorodność obrazów ChAD sprawia, że stanowi ona wyzwanie diagnostyczne. Niestety zdarza się, że pacjent nie otrzymuje od razu właściwej diagnozy i odpowiedniego leczenia. Czasami od pierwszego epizodu do diagnozy mija nawet kilka lat.

Popularnym wyobrażeniem na temat choroby afektywnej dwubiegunowej jest to, że przebiega ona jak sinusoida, tzn. że zawsze po epizodzie manii następuje epizod depresji i jest między nimi krótki czas względnie "normalnego" funkcjonowania. Oczywiście może tak się zdarzyć, jednak u zdecydowanej większości pacjentów choroba nie przebiega aż tak intensywnie.

Choroba afektywna dwubiegunowa może dawać bardzo długie okresy remisji, w których nie występują ani objawy manii, ani depresji. Czasami między nawrotami może być nawet kilka lat przerwy, w których pacjent dobrze funkcjonuje. 

Źródła:

Jain A., Mitra P., Bipolar Disorder [na:] "Nih.gov", https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558998/, 20 lutego 2023 r., dostęp 14 marca 2024 r.

Dailey M.W., Abdolreza Saadabadi, Mania [na:] "Nih.gov", https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493168/, 17 lipca 2023 r., dostęp 14 marca 2024 r.

CZYTAJ TAKŻE:

Nietypowe zmiany w wyglądzie i stanie zdrowia. To znak, że "zjada" cię stres

Tak objawia się atak paniki. Leczenie to nie tylko farmakologia

Chcesz zmienić zły nawyk? Ustalono, ile dni wystarczy, by mózg przywyknął do nowego